Can 4.ayda katı gıdalara geçtiğinden beri yemeklerde liberal bir yaklaşımımız var. Her öğünde hazırladığım yemeği önüne koyuyor ve beraberce yiyoruz. Kimi zaman Can, onu kaşıkla ya da elle beslememe izin veriyor. Kimi zaman kendi kaşığıyla becerebildiği kadar yiyor. Kimi zaman da kaşığı falan boşverip direkt elleriyle yiyor.

Yemek sevdiği bir yemekse ve/veya karnı açsa şanslıyız. Bir yandan benim beslememe izin verirken, öbür yandan da kendisi yiyor. Ancak sevmediği bir yemek olduğunda ya da karnı doymaya başladığında işimiz var. O öğün yemekten çok bir savaşa dönüyor. Bu durumda tabağın içindekileri elleriyle mıncıklıyor, önündeki tepsiye döküp kaşıkla itiştiriyor ve en kötüsü de eline alıp yerlere fırlatıyor.

Açıkçası önlüğüne, elbiselerine, tepsiye döküp saçarak yemesi; yerken bırakın ağzını, saçlarına ve kulaklarına kadar batırması ya da avuçlayarak yemesi beni fazla rahatsız etmiyor. Sonuçta oğlum henüz 13 aylık bir bebek. Kendi başına yemeyi öğrenmesi için  pratik yapmaya ihtiyacı var ve bu sırada da elbette dökülmeler olacak. Önlükleri bunun için aldık. Yere örtüleri bu yüzden seriyoruz. Hatta kaşığı kavramak için çabalaması, yemeklerin çenesinden akması, yarısının üzerine dökülmesi hoşuma bile gidiyor. Bunlar oğlumun çabaladığını ve büyüdüğünü gösteriyor. Nitekim yiyecekleri elle kavrama konusunda artık çok becerikli.

Ancak bir huyu var ki beni deli ediyor: Sevmediği ya da işine gelmeyen yiyecekleri yerlere atması. Bugüne kadar ne yapsam olmadı. Rica etmek, kızmak, ilgilenmemek, sakince toplamak, yere atınca üzüntüden ağlıyormuş gibi yapmak… Elbette söylediğim kelimeleri anlamıyor olabilir, ama, surat ifademden ne hissettiğimi bal gibi anlıyor.

Üstelik öyle komik yere atışları var ki göreceksiniz. Bana kızgınsa gözlerimin içine baka baka atıyor. Kızgın değil de sadece sıkılmışsa ya da sevmediği yemekleri ayırmak istiyorsa, dikkatlice önüne eğilip, yemekleri tek tek eliyle seçip, yüzüme bakmadan süratle tepsiden aşağıya atıyor. Kimi zaman da benim onu izlediğimi anlayıp, uzakta bir yere dalgınca bakıyormuş gibi yaparak, çaktırmadan atıyor ki, bunu ancak büyük adamlar yapar. O kadar komik.

What to Expect kitap serisinin yazarı Heidi Murkoff¹ bebeklerde bu sürecin normal olduğunu ve bu hareketleri yaparken bebeğinizin sebep/sonuç ilişkisini öğrenmeye çalıştığını yazıyor. Özellikle bebeklerin ikinci yılında bu fırlatma güdüsünü kontrol altına almakta zorlandıklarını belirterek, şunları öneriyor:

Bebeğiniz Yemekleri Fırlatıyorsa Ne Yapmalı?

• Zararı minimize edin. Bebeğinizin yemek yediği yerin altına bir örtü serin ve bebeği iz yapacak koltuklardan ve duvarlardan uzakta oturtun. Bebeğin elbiselerini korumak için kollarını sıvayın ve büyük bir mama önlüğü takın. (Eh! Bunları yapıyoruz.)
• İşini zorlaştırın. Bebeğinize tepsiye sabitlenen türden bir mama kabı seçin (Ya da benim gibi yemekleri direkt tepsinin üzerine boşaltın. En azından katı yemeklerde işe yarıyor.)
• Bölün ve yönetin. Tabağında ne kadar çok yemek olursa, onları fırlatmak da bebeğinize o kadar cazip gelecektir. Dolayısıyla, önüne sadece bir-iki lokmalık yiyecek koyup, yedikçe yenilerini ekleyin. (Yine katı yiyecekler için geçerli bir öneri. Yoğurt gibi sıvı yiyeceklerde işe yaramadığı için, ya ben kaseyi elime alarak yediriyorum, ya da, kaseyi tepsinin üzerine koyarsam, bir elim mutlaka kasenin üzerinde oluyor.)
• Dikkatini başka yere çekin. Mesela kaşığıyla oynamasına izin verin ya da onunla “uçak geliyor ağzını aç” gibi bir oyun oynayın. (Yapmadığımız numara kalmadı Heidi abla. Bizimkisi bana mısın demiyor…)
• Doğru tepkileri verin. Yerlere atmadan yemeğini bitirdiğinde alkışla ödüllendirin. Yerlere atmaya devam ettiğinde ise canınızın sıkıldığını belli etmeyin. Kimi zaman bebekler sadece dikkat çekmek için tepki gösterdiğiniz harekete devam eder. Eğer yemek yemekten çok yerlere attığı bir noktaya gelirse, yemeği sonlandırın. (Eh! Tepki göstermenin yanlış olduğunu tahmin ediyordum ama insanın sabrı da bir noktadan sonra tükeniyor. Hakikaten Can, sessizce yemekleri topladığım zaman yerlere daha az yemek atıyor. Kızdığım zaman ise daha çok.)
• Engelleyin: Banyo zamanında ya da kum havuzunda oynarken, bebeğinize doldurup boşaltabileceği kaplar verin. Böylece sebep/sonuç ilişkisi merakını yemek olmayan şeylerle giderecektir. (Bilemiyorum bu taktik işe yarar mı? Birincisi hergün kum havuzuna gitmiyoruz. İkincisi Can olaylar arasında bağlantı kuracak kadar büyük değil ki… Yani “bugün banyoda yeterince suyu kaplara doldurup boşalttım, o yüzden yemekte yerlere atmayayım bari.” demez gibi geliyor.)

Biraz da diğer ebeveynlerden gelen öneriler²:

• İşaret dilini öğretin. Bebeğiniz henüz konuşmuyorsa, ona işaret dilinde “doydum” demeyi öğretin ve bu işareti yapar yapmaz, yemeği önünden alın. (24 aylık bebek)
• Yenmeyenler kabı sağlayın. Bebeğinize istemediği yiyecekleri koyması için ayrı bir tabak ya da kağıt peçete verin. Yemediği yiyecekleri yere atmak yerine oraya koymasını söyleyin.
• Temizlemeye yardım ettirin. Bebeğiniz yemeği yerlere atınca, onu sandalyesinden kaldırıp, sizinle beraber temizlemesini isteyin ve “bir daha yaparsan yemeği kaldıracağım” deyin. Yine atarsa yemeği sonlandırın. (18 aylık bebek)

Ya siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Can’ın yemeklerini yere atmasını engellemek için pratik bir öneriniz var mı?

Kaynaklar

1- WhattoExpect.com | 2- BabyCenter.com