Tüp bebek konusuna ilgi duyuyor, bu konudaki en son gelişmeleri ve tüp bebek tedavisinde kullanılan en yeni yöntemleri, teknolojileri merak ediyorsanız bu yazım tam size göre…
Bildiğimiz üzere kısırlık, 1 sene süresince düzenli olarak korunmasız cinsel ilişkiye girilmesine rağmen çocuk sahibi olamama durumu… Kısırlığın sebepleri araştırıldığında yaklaşık %35’i sadece kadından gelen sebepler, %35’i sadece erkekten gelen sebepler ortaya çıkıyor. Kalan durumlardaysa hem kadından, hem erkekten gelen sebepler bulunmakta… Çiftlerin %20’sinde kısırlık sebebi açıklanamıyor.
Kadınlarda Kısırlığın Sebepleri
Kadınlarda kısırlığın sebepleri arasında ilerleyen yaş, yumurtlama problemleri, gebeliğe ortam hazırlayan rahimde, rahim boynunda (cervix), fallop tüplerinde ve servikal mukusta oluşan sorunlar yer alır.
- Yaş:Kadının yaşı ilerledikçe daha az yumurta üretir. Üretilen yumurtaların sağlığı azalmaya başlar. Ayrıca yaş ilerledikçe hamileliği etkileyecek diğer sağlık sorunları oluşur. Böylece hamilelik şansı azalmaya ve düşük ihtimali artmaya başlar.
- Yumurtlama problemleri: Polikistik over sendromu, hormon dengesizliği, tümör, yeme bozuklukları (anorexia, bulimia), alkol ve uyuşturucu kullanımı, tiroid bezi problemleri, aşırı kilo, stres, aşırı egzersiz, adet kanamalarının çok kısa olması gibi sebeplerle oluşan yumurtlama problemleri
- Üreme organlarında sorun: Rahim içi perde, tümör, polip ve yapışıklıklar, rahim boynunun hamileliğe izin vermeyecek yapıda olması, fallop tüplerinin tıkanık olması, fallop tüplerinin olmaması, fallop tüpleri ve yumurtalıklar gibi üst üreme organlarının enfeksiyonları (Pelvic inflammatory disease), kronik tıbbi hastalıklar, daha önce rahim yerine tüplerde oluşmuş gebelik, doğuştan gelen rahatsızlıklar, DES sendromu (Gebeliğinde düşüğü engellemek için özel bir ilaç alan annelerin kızlarında görülen bir sendrom)
- Servikal mukus problemleri: Servikal mukusun hamileliğe izin vermeyecek yapıda olması
Erkeklerde Kısırlığın Sebepleri
Erkeklerde kısırlığın sebepleriyse, sperm sayısının az ya da tamamen yok olması, spermlerin yeterince hareketli olmaması ve boşalma problemleri olarak sayılabilir.
- Sperm sayısının az ya da yok olması: Genetik bozukluklar, hormon bozuklukları, enfeksiyonlar, alkol/tütün ya da uyuşturucu kullanımı, ergenlik çağından sonra ağır olarak geçirilen kabakulak, zehirli kimyasallara maruz kalmak, oldukça dar iç çamaşırı giymek, cinsel organ bölgesine dışarıdan gelen şiddetli darbe gibi sebeplerle oluşabilir.
- Spermlerin yeterince hareketli olmaması
- Boşalma problemleri: Erken boşalma, retrograd (geriye doğru) boşalma, ereksiyon problemleri, önceki ameliyat ya da radyasyon terapisinden kaynaklanan problemler
- Diğer problemler:Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, idrar yolları enfeksiyonları ve bazı ilaçların yan etkileri
Sebebi ne olursa olsun, çiftler tarafından istenilen/beklenilen bebek olmadığında devreye, yardımcı üreme teknolojileri giriyor.
En Yeni Tüp Bebek Yöntemleri
Bilim adamları, çocuk sahibi olamayan çiftler için, umut verici teknolojiler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Bu çalışmaların çoğu, yardımcı üreme teknolojilerinin en yaygını olan tüp bebek tedavisi üzerine inşa ediliyor. Son dönemde ön plana çıkan, tüp bebek yapılmasına ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirilmesine yardımcı olan teknolojilerden bazıları, sırasıyla: Yumurta Dondurma Teknolojisi (Cryopreservation), İmplantasyon Öncesi Genetik Tarama (Preimplantation Genetic Diagnosis – PGD), Embriyoskop Uygulaması (EmbryoScope), Blastosist Transfer (Blastocyst Transfer), Yaşlanan Hücrelere Enerji Verme / Mitokondriyal Transfer (Mitochondrial Replacement Therapy) olarak sayılabilir. Şimdi bu uygulamaların ne anlama geldiğine kısaca bakalım.
1- Yumurta Dondurma Teknolojisi (Cryopreservation)
Bu yöntem, kadının yaşı ilerlemeden önce, yumurtaların ileride kullanılması için dondurulmasını içerir. Embriyonun donma anındaki gelişimine bağlı olarak, ileride çözüldüğünde %60-%90 arası canlı kalma olasılığı vardır. Günümüzde ilerleyen tıbbi olanaklar sayesinde dondurulmuş embriyolarla oluşan hamilelik oranları, dondurulmamış (taze) embriyolarla gerçekleşen hamilelik oranlarına yaklaşmaktadır.
2- İmplantasyon Öncesi Genetik Tarama (Preimplantation Genetic Diagnosis – PGD)
İmplantasyon Öncesi Genetik Tarama; yaşı ilerlemiş kadınların yumurtalarının anormal kromozomlara sahip olma eğilimlerini ele alan ve embriyonun rahime yerleştirilmesinden önce yapılan bir genetik tarama teknolojisidir. Embriyonun çok fazla sayıda ya da çok az sayıda kromozoma sahip olması düşük riskini ve genetik rahatsızlıklar riskini artırır. Bu yöntemde doktorlar, embriyodan bir hücre alır ve hücrenin DNA’sını analiz eder. Daha sonra, sadece sağlıklı sayıda ve içerikte kromozom içeren embriyolar rahime yerleştirilir.
İmplantasyon öncesi genetik tarama, bir kadının bir tüp bebek tedavisi döngüsünde sağlıklı bir hamilelik şansını arttırır. Elde edilen veriler, embriyoların taranmasının doğum oranlarını arttırdığını göstermektedir. İmplantasyon öncesi genetik tarama yöntemi henüz oldukça maliyeti yüksek bir yöntem olsa da, önümüzdeki 4-5 yıl içerisinde daha düşük maliyetli hale gelmesi bekleniyor.
3- Embriyoskop Uygulaması (EmbryoScope)
Yardımcı üreme teknolojileri alanında önemli bir teknoloji olan embriyoskop, embriyoların anne karnının dışında sağlıklı olarak gelişimine yardımcı olan özel bir kuluçka makinasıdır. Embriyolar, gelişimlerinin 3. ve 5. gün aralığında embriyoskopta kalırlar. Embriyoskop, hücre gelişiminin her 5 dakikada bir fotoğrafını çeker. Bu fotoğraflar daha sonra bir videoda birleştirilir ve embriyo uzmanları hücre bölünmesi ve gelişiminin sağlıklı bir şekilde devam edip etmediğini inceler. Embriyoskop, embriyo gelişimi için güvenli bir ortam yarattığından gebe kalma şansını potansiyel olarak arttırır. Aynı zamanda embriyonun güvenli ve kontrollü gelişimini sağlamaya yardımcı olan embriyonik büyümenin anlık ve sürekli olarak izlenmesine yardımcı olur.
Bu yöntem, 12 embriyoyu tek seferde izleme kapasitesine sahiptir ve embriyonun gelişiminin kapsamlı bir şekilde izlenmesine olanak tanır. Embriyoskop ile, embriyoya zarar vermeden anormal embriyo gelişimi saptanabilir ve tüp bebek tedavisi sırasında, en uygun embriyoların seçilmesine izin verilir.
4- Blastosist Transfer (Blastocyst Transfer)
Blastosist transfer, embriyo gelişiminin ileri aşaması olan blastosist aşamada olan, bir ya da daha fazla embriyonun anne rahmine transfer edilmesi işlemidir. Geleneksel yöntemlerde, transfer için hücre gelişiminin daha erken evrelerindeki 3 ya da 4 embriyo seçilirken, blastosist transferde daha gelişmiş 1 ya da 2 blastosist seçilir, böylece başarılı bir hamilelik şansı artar ve çoklu doğum riskleri en aza indirilir.
Blastosist transfer, yardımcı üreme teknolojilerinde, her bir implantasyon döngüsünde, canlı doğum sayısının artmasına olanak tanır. Blastosist transfer, tüp bebek tedavisi ile gebelik oranlarının artmasına ve çoklu doğumların azalmasına neden olmuştur. Bu teknolojinin uygulanmasında, laboratuvar ortamının uygun koşullara sahip olması, transferin gelişiminin en iyi şekilde desteklenmesine olanak sağlar. Bu sayede, en yüksek potansiyele sahip embriyolar seçilebilir.
Blastosist transfer teknolojisi; özellikle düşük yumurtalık rezervlerine sahip olan ya da daha önceki tüp bebek tedavisinde başarısız sonuçlar ile karşılaşan kadınlar için faydalıdır.
5- Yaşlanan Hücrelere Enerji Verme / Mitokondriyal Transfer (Mitochondrial Replacement Therapy)
Yaşı ilerleyen bir kadının yumurtaları ile ilgili bir başka potansiyel sorun ise, hücrenin enerji üreten bir parçası olan mitokondri ile ilgilidir. Yaş ile birlikte mitokondri hasar görebilir ve sağlığını kaybedebilir. Bu da, hücrelerin gelişmek için ihtiyaç duydukları enerjinin azaldığı anlamına gelir. Daha büyük bir hasar söz konusu olduğunda, implantasyondan sonra sağlıklı bir bebek haline gelmek için gerekli enerjiye sahip olmayabilir. Yaşlanan hücrelere enerji verme prosedürü, sağlıklı DNA’nın bağışlanmış bir yumurtadan çıkarılmasını ve bunu mitokondriyal hastalığı olan kadının DNA’sı ile değiştirilmesini içerir.
Sonuç
Bu yazımda ele aldığım üzere tüp bebek tedavisinde umut veren, tüp bebeğin sağlığını ve başarı şansını artıran uygulamalar gün geçtikçe fazlalaşıyor. Bu nedenle tüp bebek konusunda istekli olan çiftlerin değişik yöntemleri araştırmaları ve tüp bebek merkezini seçmeden önce eldeki alternatifler konusunda bilgi sahibi olmaları önem arz ediyor. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin bu arzularına en kısa zamanda, sağlıkla kavuşabilmeleri dileğiyle,
Tüp Bebek Konusundaki Diğer Yazılarım
Tüp Bebek Nedir? Nasıl Yapılır? Aşamaları, Başarı Şansı
Tüp Bebek Sezaryen Olmak Zorunda mı?
Tüp Babanın Hikayesi Kitap Oluyor
Kaynaklar
– Recent advances in in vitro fertilization, Robert Casper, Jigal Haas, Tzu-Bou Hsieh, Rawad Bassil,and Chaula Mehta1, Published online 2017 Aug 31, PubMed PMCID: PMC5583738
– American Pregnancy Female Infertility | American Pregnancy, Male Infertility
– Advanced IVF Techniques
– Tüp Bebek Tedavisinde kullanılan en yeni yöntemler
Önemli notlar: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce araştırmalarınızı yapın, sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.
