13 Mart’ta başladığım ve her hafta süt ile ilgili güncel bir tartışmaya değindiğim “Süt Dosyası” yazılarına devam ediyorum. Geçen haftaki konum “Süt ve Antibiyotik” ti. İneklere neden antibiyotik verildiğini ve antibiyotikli sütün zararlarını işlemiştim. Bu hafta ineklerin gelişmesi için verilen sentetik büyüme hormonunun süte etkisini ele alacağım.
Paketlenmiş gıda maddelerini marketten alırken, etiketlerini okumak gibi bir alışkanlığım var. Dikkat ettiğim nokta sadece son kullanma tarihleri değil. Gıdaların besin değerini öğrenmeye ve benzer ürünleri karşılaştırarak daha sağlıklı tercihler yapmaya çalışıyorum.
Amerika’da satılan sütlerin üzerideki açıklamaları okurken kafamı karıştıran bir yazıya rastladım. Sütlerin bazılarında “sentetik büyüme hormonu içermediğine” dair etiketler vardı ve hemen altında da “sentetik hormon verilen ineklerle, verilmeyen ineklerden elde edilen sütlerde kayda değer bir fark olmadığı” ibaresi yer alıyordu.
İkisi arasında herhangi bir fark yoksa, bazı sütlere “sentetik büyüme hormonu içermediğinin” yazılması biraz garip gelmişti. Daha sonra bu konu üzerinde araştırma yaptığımda, ardında hararetli tartışmalar olduğunu gördüm. Tartışmalar özetle şöyleydi:
Sentetik büyükbaş hayvan büyüme hormonu (rBST ya da rBGH), Amerika’da belli bir firma tarafından üretilen ve 1994 senesinden beri piyasada olan bir hormon. İneklere verildiğinde, süt miktarını %5-10 arasında artırıyor. Amerika’daki ineklerin %15-20’sine bu hormondan verildiği tahmin ediliyor.
Büyüme Hormonu Tartışması
Sentetik büyüme hormonu verilerek süt üretimi yapmanın sağlığa zararlı olup olmadığı konusunda birbirine karşı iki görüş var.
Sentetik Büyüme Hormonunu Savunanlar
- Sentetik büyüme hormonunu savunanlara göre, bu hormon laboratuvar ortamında hazırlanmış olmakla beraber, içeriği inek vücudu tarafından doğal olarak üretilen büyüme hormonu ile aynıdır.
- Yapılan uzun araştırmalardan sonra, sentetik büyüme hormonu (rBST) verilen ineklerden elde edilen sütün, insanlara ve ineklere zararsız olduğu Amerikan FDA (Gıda ve İlaç Komisyonu) tarafından ilan edilmiştir.
- FDA’a göre, büyüme hormonu alan inekler ile almayan ineklerin ürettiği süt arasında besin değeri ve sağlık açısından herhangi bir fark yoktur.
- Etiketlerinde sentetik büyüme hormonu içermediğini ilan eden firmalar, bunu kullanarak sütü daha pahalıya satmakta ve haksız rekabet yapmaktadır.
- Büyüme hormonu protein bazlıdır. Süte karışsa bile, midemizdeki asitler bunu yok edecektir.
Sentetik Büyüme Hormonuna Karşı Olanlar
- Sentetik büyüme hormonuna karşı olanlar, bu hormonun insan ve inek sağlığı için pek çok problemi beraberinde getirdiğini ileri sürmektedir.
- rBST ineğe enjekte edildiğinde, inek vücudunda, IGF-1 adı verilen bir diğer hormonun seviyeleri de yükselir. İnsan vücudunda da normalde var olan IGF-1 hormonu, olması gerekenden daha yüksek oranlara geldiğinde, başta göğüs, prostat, kolon, akciğer olmak üzere, kansere yol açtığı gözlenmiştir.
- Sentetik büyüme hormonu verilen inekler, mastitis denilen göğüs ucu iltihabına daha çok yakalanmakta ve antibiyotik ile tedavi edilmek zorunda kalmaktadır. Bu antibiyotikli sütler, insanlar tarafından içilmekte ya da suya/toprağa/havaya karışmaktadır. Bunun sonucunda, insanların antibiyotik direnci artmakta, yani hastalandığımızda aldığımız antibiyotikler bir işe yaramamaktadır.
- Sentetik büyüme hormonu ineklerde doğum problemleri, toynak sorunları, ishal, mide sorunları gibi pek çok sağlık sorununa da yol açmaktadır.
- Sentetik büyüme hormonu verilen ineklerden elde edilen sütler, daha yağlı ve daha az protein içeriklidir. Bu anlamda daha düşük kaliteli olarak kabul edilmektedir. Ayrıca bu sütler daha çabuk ekşimektedir.
- İneklere sentetik büyüme hormonu vermek, bazı çiftçilere göre daha karlı iken, bazı çifçiler ise o kadar karlı olmadığını belirtmektedir. Büyüme hormonu alan ineklerin metabolizmaları hızlandığından, daha çok yemek yemekte ve daha çok ilaç masrafına yol açmaktadır. Ayrıca ilacın yarattığı stres nedeniyle 2-3 süt verme döneminden sonra kesilmeleri gerekmektedir. Oysa büyüme hormonu verilmeyen inekler 4-10 yıl daha fazla yaşamakta ve verimli olmaktadır.
Ne Düşünüyorum?
Daha fazla verim alabilmek amacıyla olsa dahi, doğal gidişata müdahale etmemek gerek diye düşünüyorum. İnsan ve hayvan vücudundaki hormonların belli bir oranda bulunmaları, bir tesadüf eseri değil. Bu sisteme dışarıdan yapılan her müdahale, sağlık sorunlarını beraberinde getirecektir.
İneklerden %5-15 daha fazla süt alabilmek için kanser riski, göze alınmayacak kadar büyük bir risktir.
Tüketicilerin rBST içeren sütleri içmeyi reddederek, bu konudaki tercihlerini göstermesi, üreticileri de bu hatalı tercihten vazgeçirecektir.
13 Mart’tan beri her hafta süt konusundaki popüler tartışmalardan birini ele aldığım Süt Dosyası, haftaya tüm yazıların genel bir değerlendirmesini yaptığım sonuç yazısıyla sona erecek. Haftaya salı günü buluşmak üzere hoşçakalın,
Kaynak
rBST nedir? / What is rBST?
http://www.organicmilkcorp.com/rbst.htm
