Süt Dosyası 4 – Süt Alerjisi ve Laktoz Hassasiyeti

13 Mart’ta başladığım ve her hafta süt ile ilgili güncel bir tartışmaya değindiğim “Süt Dosyası” yazılarına devam ediyorum. Geçen haftaki konumuz “Süt ve Kemik Erimesi” ile ilgili tartışmalardı. Yazımda, sütün kemik erimesini önlediğini savunanlar ve buna karşı çıkanların görüşlerini vermiş ve özellikle biz kadınları etkileyen kemik erimesi hastalığı için alınacak önlemlerin, süt ürünlerini içerip içermemesi gerektiği konusundaki fikirlerimi yazmıştım. Bu hafta, yine süt konusundaki popüler tartışmalardan biri olan “Süt Alerjisi ve Laktoz Hassasiyeti” konusunu ele almak istiyorum.

Hatırlarsınız bundan bir müddet önce, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Prof. Ahmet Aydın, Vatan Gazetesi’nden Mine Şenocaklı’ya verdiği röportajda “Çocuklarınıza süt içirmeyin” dedi. Prof. Aydın’ın süt konusundaki iddialarından biri de, alerjik bir gıda olduğu için sütün çocuklara verilmemesi gerektiğiydi. Bu görüşe karşı çıkan grup ise, pastörizasyon, UHT ya da kaynatma gibi ısıl işlemlerin sütteki alerjen özelliğini azalattığını ve sütü çocuklarımıza gönül rahatlığıyla verebileceğimizi belirtmişti.

Bu konudaki kaynakları araştırdığımda, süt alerjisinden bahsedilirken, laktoz hassasiyetinin de ele alındığını ve bu iki kavramın çoğu zaman birbirine karıştırıldığını gördüm.

Laktoz hassasiyeti, insan vücudunda laktaz adı verilen bir enzimin eksikliğinden ötürü, yüksek oranda laktozun sindirilememesinden doğan bir rahatsızlıktır. Karın ağrısı, ishal, midede gaz ve şişme ile kendini gösterir. Ne kadar çok süt tüketilirse, rahatsızlık da o kadar artar.

Süt alerjisi ise sütün içindeki proteinlere (kesilmiş sütün suyu/whey ve kazein/casein) karşı gelişen bir alerjidir. Deride döküntüler, yüzde şişme, karın ağrısı, ishal, kusma, gaz, mide krampları, burun akıntısı, hapşırma, öksürme, gözde yaşarma, nefes darlığı gibi belirtileri vardır. Süt alerjisi olan bireyler süt içtiğinde, bağışıklık sistemi sütü tıpkı bir virüs ya da bakteri gibi algılar ve ona savaş açar.

Kısacası, süt alerjisi, bağışıklık sistemi tarafından tetiklenen bir reaksiyonken, laktoz hassasiyeti sindirim sisteminde ortaya çıkar.

Süt alerjisi olanlar sütten arındırılmış bir diyet uygulamalıdır. Laktoz hassasiyetinde ise sütten uzak durmak tercih edilebilirken, hiç süt içilmemesi gibi bir mecburiyet yoktur.

Süt Alerjisi Ne Kadar Sık Görülüyor?

• Amerikan FDA (Gıda ve İlaç Yönetimi) verilerine göre, süt en çok alerji yaptığı rapor edilen 8 besinden biridir.¹
• Süt alerjisi yetişkinlere oranla çocuklarda daha fazladır.²
• Tüm bebeklerin %2-5’inin süt alerjisi olduğu tahmin edilmektedir.²
• Süte alerjik olan bebeklerin %60’ı 4 yaşıyla birlikte ve %80’i 6 yaşı ile birlikte süt alerjisinden kurtulmaktadır.²

Isı İşlemleri Süt Alerjisini Azaltır mı?

Yapılan bir araştırmada pastörizasyon ve homojenizasyonun sütün alerji yapma özelliğini azaltmadığı gözlenmiştir. Bununla beraber, sütü 10 dakika kaynatmanın alerjen özelliğini %50-60 arasında azaltabildiği gözlenmiştir. Ayrıca hipoalerjenik bebek mamalarının içinde de süt olmakla beraber, bu süt ısı işleminden geçirilmiştir. Bu mamaların süt alerjisi olan çocuklarda daha az alerjik reaksiyona yol açtığı gözlenmiştir.³

Ne Düşünüyorum?

• Sütün toplumun belli bir yüzdesi için alerjen bir gıda olduğu doğru. Ancak bütün bebeklerin %2-5 gibi küçük bir oranını etkileyen bu durum için sütten kaçınmayı gerekli görmüyorum.
• Ayrıca %2-5’lik küçük oran gerçek olsa bile, %60-80 ihtimalle bebek büyüdüğünde alerji geçecek olduğundan, sütün faydaları düşünülerek, ileriki yaşlarda tekrar denenebilir.

Haftaya Süt ve Kalsiyum konusunda buluşmak üzere…

Kaynaklar
1- Süt en fazla alerji yapan 8 gıda içinde: http://www.fda.gov/food/resourcesforyou/consumers/ucm079311.htm
2- Süt Alerjisi: http://www.foodreactions.org/allergy/milk.html
3- Önemli Gıda Alerjileri ve Gıdaların içindeki Gluten için Eşik Değerleri Tespit Etme Yaklaşımları / Approaches to Establish Thresholds for Major Food Allergens and for Gluten in Food: http://www.fda.gov/food/labelingnutrition/foodallergenslabeling/guidancecomplianceregulatoryinformation/ucm106108.htm

Bu yazım ilk olarak Alternatif Anne’de bu linkte 10 Nisan 2012’de yayınlanmıştır.