Süt Dosyası 3 – Kemik Erimesi

13 Mart’ta başladığım “Süt Dosyası” yazılarına devam ediyorum. Geçen hafta “Mikroplardan Arındırma (Isı İşlemleri)”ne değinmiş; mikropları öldürmek için uygulanan kaynatma, pastörizasyon ve UHT teknikleri arasında ne gibi farklar olduğunu ele almıştım. Bugün “Süt ve Kemik Erimesi” ile ilgili tartışmaları vermek istiyorum.

Bilindiği gibi, kemik erimesi (Osteoporoz / Osteoporosis) kemik dokusunun incelmesi ve kemik yoğunluğunun azalması ile kendini gösteren ve kemiklerde kırılma riskini artıran bir hastalıktır. Özellikle 50 yaşın üzerindeki kadınlarda ve 70 yaşın üzerindeki erkeklerde daha sık görülür. ¹

Kemik erimesini engellemek için, egzersiz yapmak ve kalsiyum, D Vitamini, K vitamini almak önerilir. Günlük olarak en az 1200mg. kalsiyum alınması tavsiye edilmektedir.¹ Süt ve süt ürünleri kalsiyum açısından zengin besinlerdir. Kemik erimesini önlemek için doktorlar tarafından geleneksel olarak önerilirler. Ancak son dönemde, tıp çevrelerinde,  “sütün kemik erimesini engellemek için sanıldığı kadar faydalı olmadığını” öngören bazı alternatif görüşler ortaya çıkmıştır. Her iki tarafın da iddiaları aşağıdaki tabloda özetlenebilir:

Bu yazımda sütün kemik erimesini önlediğini savunanlar ve buna karşı çıkanların görüşlerini verdikten sonra, bu konudaki fikirlerimi açıklayacağım. Özellikle biz kadınları etkileyen bu hastalık için önceden önlem alınması şart. Ancak bu önlemin süt ürünlerini içerip içermemesi gerektiği hususunu sizin değerlendirmenize bırakıyorum.

Sütün Kemik Erimesini Önlediğini Savunanlar

Kemik erimesini engellemek ve kemik dokusunun yoğunluğunu korumak için günlük olarak belli miktarda süt ürünleri tüketmek gerekir.

• İleri yaşlarda kemik erimesini engellemek için, çocukluktan itibaren ve yetişkinlik boyunca süt ürünleri tüketmek gerekir.
• Sütteki protein ve sodyumun kalsiyumun faydalarını etkisiz hale getirdiği konusunda bazı iddialar vardır. Bu iddialar, süt içerek protein ve sodyum alımının idrara çıkmaya yol açmasından kaynaklanmaktadır. Protein ve sodyumun kalsiyum üzerindeki olumsuz etkileri, ancak olması gerekenden daha az miktarda kalsiyum alındığında ortaya çıkar.
• Araştırmalara göre aynı miktarda süt içerek kalsiyum alan genç erkeklerde, genç kızlara göre daha iyi bir kemik yoğunluğu oluşmaktadır. Bu nedenle özellikle genç kızların/kadınların süt ürünlerini tüketmesi önemlidir.

Sütün Kemik Erimesini Önlemediğini Savunanlar

Kemik erimesini engellemek için süt içmek o kadar da gerekli değildir. Aksine, fazla süt içmek, kemik yoğunluğunu azaltarak, daha kolay kırılmasına yol açar.

• 78,000 kadının 12 yıl boyunca izlendiği bir araştırmada², süt ve kalsiyum açısından zengin diğer gıdaların yüksek oranda tüketiminin kemik erimesi riskini düşürüp düşürmediği incelenmiştir. Sonuç olarak bu gıdaları yüksek oranda (ya da ihtiyaçtan fazla) tüketmenin kalça ya da kol kemiklerini korumak açısından bir fark yaratmadığına karar verilmiştir.
• Kalsiyum kemik sağlığı için önemli olmakla beraber, günde 600mg’dan fazla tüketmenin kemik yoğunluğunu geliştirmeye bir etkisi olmadığı görülmüştür.
• 600mg’lık kalsiyum alımı süt dışındaki gıdalardan da sağlanabilir.
• Fazla hayvansal protein alımı, idrar boşaltımı yoluyla kalsiyumun vücuttan atılmasına yol açar. Bu da kemik yoğunluğunu azaltıp, kemiklerin kolay kırılmasına yol açar.
• Kemik erimesini engellemek için besinlerinizdeki sodyumu (tuz) ve hayvansal proteinleri azaltmak, daha çok meyve ve sebze yemek ve egzersiz yapmak önerilmektedir.
• Dünya üzerinde sütün en yüksek tüketildiği Amerika, İsveç, Finlandiya, Hollanda gibi ülkeler, kemik erimesi rahatsızlığının en yüksek görüldüğü ülkelerdir. Çin’de ise süt çok az tüketilir ve Çinli kadınlarda kalça kırıkları çok azdır.

Ne Düşünüyorum?

• Kemik erimesi kadınları erkeklerden daha fazla (%68) etkiliyor.³ Bu nedenle özellikle kadınların günlük olarak yeterli miktarda kalsiyum tüketimine önem vermesi gerek. Süt önemli bir kalsiyum kaynağı.
• Gereğinden fazla süt tüketmenin kemik erimesine iyi geldiği konusunda kesin bir kanıt yok.
• Bu nedenle gereği kadar süt tüketip, geri kalan kalsiyum ihtiyacını da kalsiyum içeren meyve ve sebzelerden tüketerek sağlamak düşünülebilir.
• Hayvansal proteinlerde aşırıya kaçmamak ve egzersiz yapmak da kemik yoğunluğunu korumak için önemli.

Sonuç olarak kemik sağlığını korumak için ne fazla, ne az, ancak yeteri kadar süt içmek gerekli diyorum.

Haftaya salı “Süt Alerjisi ve Laktoz Hassasiyeti” konulu yazımda buluşmak üzere…

Kaynaklar
Osteoporoz / Osteoporosis, http://en.wikipedia.org/wiki/Osteoporosis
1) Osteoporoz / Osteoporosis, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001400/
2) Kemik Erimesi – Milk, Dietary Calcium, and Bone Fractures in Women: A 12-Year Prospective Study, http://milk.procon.org/sourcefiles/harvard.pdf
3) Neden Kemik Erimesi Kadınlarda Daha Sık Görülüyor? / Why Osteoporosis is More Common in Women, http://www.everydayhealth.com/osteoporosis/osteoporosis-and-gender.aspx

Bu yazı ilk olarak Alternatif Anne’de 3 Nisan 2012’de burada yayımlanmıştır.