Bu yazımızda Uzman (Klinik) Psikolog Gülgün Kurtay kardeşe hazırlanma sürecini ele alıyor. Ufaklığınıza bir kardeş geliyorsa, Kardeş haberi nasıl verilmeli? Yeni gelecek kardeşle beraber ebeveynler nelere dikkat etmeli? Kardeş doğduktan sonra abisi/ablasıyla nasıl tanıştırılmalı ve kaynaştırılmalı? gibi soruların yanıtını bu yazıda bulabilirsiniz.
—–
Sevgili ebeveyn,
Ailenize yeni katılacak birey için tebrikler! Ömür boyu sürecek olan kardeşlik bağlarının iyi ve güçlü bir şekilde kurulmasını istediğinizi biliyorum. Yaş farkları 3 yaş 8 ay olan iki oğlum ve mesleki deneyimlerim ışığında hazırladığım bu yazının faydalı olmasını dilerim.
Öncelikle, bu süreçte açığa çıkacak kıskançlık duygusunun, bugüne kadar tüm ilginin üzerinde olmasına alışmış küçük bir çocuk için son derece normal olduğunu unutmamanızı rica ederim.
Genellikle, kardeşle bağ kurma sürecinin doğumdan sonra başlayan bir süreç olduğu yanılgısı vardır. Hâlbuki kardeşi dünyaya gelmeden önce büyük çocuğunuza verebileceğiniz mesajlar vardır.
Nedenleriyle birlikte kısaca bahsetmek istiyorum.
Çocuk kardeş istediği için kardeş yapılmaz. Anne-baba ikinci çocuğa kendini hazır hissediyorsa ve istiyorsa yapılır. Çocuğa SEN istediğin için kardeşin oldu mesajını vermenizi önermem. İleride yaşanabilecek kıskançlık duyguları sırasında keşke kardeş istemeseymişim, yanlış bir karar verdim hissi uyandırmak istemezsiniz. Ayrıca böyle büyük bir kararın sorumluluğu, henüz olgunlaşmamış çocuğunuzun olmamalıdır.
Kardeş Haberi Nasıl Verilmeli?
Kardeş haberini vermek için, özellikle de çocuğunuzun yaşı küçükse, kritik dönem olarak bilinen ilk 12 haftanın geçmesini beklemek isteyebilirsiniz. Dokuz ay küçük bir çocuk için geçmek bilmeyecek kadar uzun olarak algılanan bir süredir. Ayrıca, hamileliğin sağlıkla devam ettiğinden emin olduğunuzda haber vermek daha uygun olacaktır. Yine de tercih siz ebeveynlerin bu coşkuya onu da ortak etmeyi seçecekseniz, diğer önerilerimi de inceleyiniz.
Hamilelik haberi çevreniz tarafından duyulduğunda, çocuğunuzun yanındaki konuşmalara dikkat etmek önemli ve gereklidir. ‘Kardeşin kız mı olsun istersin erkek mi?’ gibi sık sorulan fakat işlevsiz sorulardan kaçınmak gereklidir. Çocuğun, kardeşinin cinsiyetini belirleme becerisi olmadığına göre bu tür bir sorunun amacı ne olabilir? Bazen soruyu soran kişi, kendi istediğini çocuğa empoze etmeye çalışır ki bu daha da yanlıştır. Şu tür hikayeler dinliyorum:
Amcası, kızıma kardeşin kız mı olsun yoksa erkek mi? diye sordu. Kızım, bir kız kardeşi olsun istiyormuş ama amcası ‘Bırak yaa erkek olsun tek prenses sen kal’ dedi. İkinci bebeğimiz de kız oluyor fakat şimdi de kızım tek prenses ben olmayacak mıyım? diye sormaya başladı. Ne yapmam gerekir?
veya
Dedesi, oğluma inşallah kardeşin de erkek olur, böylece onunla top oynarsın, yarış yaparsın demiş, bebeğimiz kız olacakmış, oğlum ben evcilik oynamam, keşke erkek olsaydı oyuncak bebekleri çöpe atacağım.’ gibi şeyler söylüyor, ne yapmalıyım?
Bu tür sorunlar elbette aşılabilir, ama çocuğun zihnine gereksiz korku-endişe yüklememek adına daha doğmadan çocuklarla bu tür konuşmalar içine girmek son derece gereksizdir.
Çocuğunuz kardeşi olacağı öğrendiğinde çok çeşitli tepkiler verebilir, sevinebilir, kızabilir, ne hissettiğini yansıtmayabilir. Hepsi de normaldir, değişkenlik göstermesi beklenir. İlk anda sevinip sonradan üzülmesi de, başlangıçta tepki gösterip sonradan uyum sağlaması da normaldir. Küçük bir çocuk, kardeşiyle doğar doğmaz oynayacağı gibi bir fikre kapılıp, onu ‘oyun arkadaşı’ olarak algılayabilir. Bunun hemen mümkün olamayacağının altını çizmelisiniz.
Kardeşi için yapılacak hazırlıklara onu dahil edebilir, varsa endişelerini dikkatle dinleyip, sorularını yanıtlayabilirsiniz.
Kardeşle Beraber Ebeveynler Nelere Dikkat Etmeli?
Doğumdan sonra annenin yenidoğanla daha sık ilgilenmesi gerekeceğinden, çocuğun alışkın olduğu rutinler hamilelik esnasında babaya veya yardımcı olabilecek başkasına devredilebilir. Örneğin çocuk, her gece annenin kitap okumasına alışkınsa, zaman zaman baba okuyabilir; çoğunlukla banyosunu anne yaptırıyorsa aynı şekilde baba bunu yapabilir. Tüm bunlar doğumdan sonraya bırakıldığında, kardeş sonrası annem kitap okumuyor, banyo yaptırmıyor vs. şeklinde yakınmalara dönüşebilir. Yumuşak geçişler süreci daha kolay atlatmayı sağlayacaktır.
Çocuğunuz anaokuluna başlayacak ise, kardeş haberi vermeden önceki dönem veya hamilelik dönemi uygun olabilir. Kardeşin doğumuyla eşzamanlı olarak okula başlamak, bazı çocuklarda ‘Kardeşim olduktan sonra evden uzaklaştırıldım’ gibi bir düşünce uyandırabiliyor. Bu tür bir durumda danışmanlık alabilirsiniz.
Kardeş Doğduktan Sonra Nasıl Tanıştırmalı/Kaynaştırmalı?
Kardeşin doğumu sırasında, büyük çocuğun, nerede, kiminle olacağı hakkında onu önceden bilgilendirmelisiniz. Normal doğum bekliyorsanız sizi yorgun ve sancılı görmesini; sezeryan doğum yaptıysanız henüz ayılmamış, kendinize gelmemiş durumdayken görmesini istemeyebilirsiniz.
Büyük çocuğun kardeşiyle tanışması, anne kendini iyi hissettiğinde, mümkünse bebek beşikte uyurken veya anne bir koluyla büyük çocuğu kucaklayabilecek durumdayken gerçekleşebilir.
Çocuğunuza abi/abla olma hediyesi alabilirsiniz. İnandırıcı olmayacağı için hediyeyi kardeşin aldı demek yerine, biz sana abi/abla olma hediyesi aldık demeniz daha yerinde olacaktır.
Bebek doğduğunda bakımında yardım etmeye hevesliyse, teşvik edebilirsiniz. Örneğin bez getirmesine, banyo havlusunu uzatmasına, bebeğe şarkı söylemesine izin verebilirsiniz. Bu tür deneyimler, kıskançlık duyguları yaratacak başka durumların üstesinden gelebilmek için onları ileri dönemlere hazırlayacaktır.
Sen de BebekveBen’e konuk yazar olabilirsin. Anne, bebek, çocuk, aile konularında söyleyeceklerin varsa bana İletişim sayfamdan ulaşabilirsin. Daha önceki konuk yazarların yazıları
