Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları -2

Okullar açılıp, kış yaklaştığında çocuklarda solunum yolları, kulak, burun ve boğaz hastalıkları artıyor.  Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları yazı dizisinin bu ikinci yazısında, çocuklarda sık rastlanan ve kulak-burun-boğaz bölgelerinin birinde ya da birden fazlasında belirtiler gösteren Boğmaca (Pertussis ya da Whooping Cough), Grip (Flu), Nezle / Soğuk Algınlığı (Common Cold), Kulak Enfeksiyonu (Ear Infection), Krup (Croup) ve Streptokok Boğaz Ağrısı (Strep Throat) hastalıklarını ele alıyorum. Bu hastalıkların sebebini, bulaşma şeklini, belirtilerini ve tedavi biçimlerini anlatıyorum.

Bu yazı dizisinde anlattığım çocuk hastalıklarını fotoğraflarla da destekliyorum. Böylece çocuğunuzda bir hastalık  gözlemlediğinizde bu fotoğraflara ve belirtilere bakarak bir ön fikir edinebilir ve bir an evvel doktora başvurabilirsiniz. Bu yazının sadece bilgi verme amaçlı olduğunu hatırlatmadan geçmek istemem. Pek çok hastalık birbirine benzer belirtiler gösterir. Doktorunuz ancak fiziksel muayene ve/veya çeşitli testler yaptıktan sonra çocuğunuzun hastalığı hakkında teşhis koyabilir ve bir tedavi önerebilir. Her tedavi ya da ilaç herkese iyi gelmez. Lütfen kulaktan dolma bilgilerle, başkasından duyduklarınızla ilaç kullanmayın, çocuğunuza ilaç kullandırmayın.

Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları dizisinin ilk yazısında çocuklarda sık rastlanan ve deride döküntülere yol açan Altıncı Hastalık (Roseola Infantum), Beşinci Hastalık (Fifth Disease),  El-Ayak-Ağız Hastalığı (Hand-Foot-Mouth Disease), Egzama (Dermatitis ya da Eczema), İltihaplı İsilik (İmpetigo), Kızamık (Measles), Kızamıkçık (Rubella ya da German Measles), Kızıl (Scarlet Fever), Kurdeşen (Urticaria ya da Hives), Siğil (Warts), Su Çiçeği (Chicken Pox) gibi hastalıklardan bahsetmiştim. Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları -1 yazısına buradan ulaşabilirsiniz.

Boğmaca (Pertussis ya da Whooping Cough)

Şiddetli öksürükle kendini belli eden bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Özellikle yenidoğanlarda ve 6 aydan küçük bebeklerde zatürre, solunum durması, beslenme zorluğundna ötürü susuzluk ve kilo kaybı, kasılma nöbetleri ve beyin hasarına yol açabileceği için tehlikelidir.

Sebebi: Bordatella pertussis adlı bakteri
Bulaşıcı mı? Evet. Çok bulaşıcıdır.
Bulaşma Şekli: Hasta olan bireyin öksürüğü ve hapşırığından çıkan damlacıkların solunmasıyla.
Kuluçka Süresi: Ortalama 6-21 gündür. Hastalık belirtilerinin başlamasından itibaren 6 haftaya kadar bulaşıcıdır. Eğer antibiyotik tedavisine başlanırsa 5 günden sonra bulaşıcılığı kalmaz.
Belirtileri: Boğmaca başlangıçta aynı nezle gibi hapşırma, öksürük, hafif ateş ve burun akıntısı gibi belirtiler gösterir. Bir-iki hafta sonra öksürük giderek şiddetlenir ve hasta günde 20 defaya varan öksürük atakları geçirmeye başlayabilir. Çocuk öksürdükten sonra nefessiz kalacağı için derin bir nefes alma zorunluluğu hisseder. Çocuklarda oksijensiz kalmaktan ötürü bulantı, kusma ya da yüzde morarma/kızarma görülebilir.
Aşısı var mı? Var. Türkiye’de uygulanan Aşı Takvimi‘ne göre bebeklere boğmacayı da içeren karma aşının birinci dozu 2. aylıkken, ikinci dozu 4 aylıkken, üçüncü dozu 6 aylıkken, dördüncü dozu ise bebek 1.5 yaşındayken uygulanmaktadır. Gerekirse 4-6 yaşlarında bir 5.doz daha verilebilir. 7 yaşından sonra aşı uygulanmaz. Bebekler bu tehlikeli hastalığı genellikle anne/baba/kardeşler gibi yakın çevreden alır. Bebeklerin boğmacaya bağışıklığı olmadığı için bebekle yakın temasta olacak annenin de hamilelik esnasında aşılanması önerilir.
Tedavisi: Antibiyotik.

Grip (Flu)

Grip virutik, bulaşıcı bir solunum yolları hastalığıdır. Sezonsal grip, kuş gribi, domuz gribi gibi türleri vardır. Genelde 1 hafta-10 gün sürer. Akciğer hastalığı, diyabet, kanser, böbrek veya kalp rahatsızlığı olan kişilerde, bağışıklık sistemi zayıf olan yaşlılarda ve bebeklerde grip virüsü ciddi risk yaratabilir.  Çocuklarda grip kulak enfeksiyonları ve sinüs enfeksiyonlarına yol açabilir.

Sebebi: A, B ve C tipi Grip virüsü
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Genellikle hasta kişinin öksürüğü, hapşırığı ya da konuşması esnasında havaya saçılan damlacıklardan bulaştığı düşünülmektedir. Ayrıca daha düşük bir risk olmakla beraber grip virüsü bulaşmış olan yüzeylere dokunduktan sonra elleri ağıza, gözlere ve buruna götürmekten dolayı da bulaşabilir. Gribe yakalanmış bireyler kendilerinde belirtilerin gözlenmesinden 1 gün önce ve hastalığın ilk görülmesinden 5-7 gün sonraya kadar grip virüsünü bulaştırabilirler.
Kuluçka Süresi: 1-4 gün olup, ortalama 2 gündür.
Belirtileri: 39-40 dereceye kadar ateş, beden ağrısı, üşüme, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük ve kimi zaman kusma ile ishal.
Aşısı var mı? Var
Tedavisi: Dinlenmek ve bol sıvı tüketimi önerilir. Tavuk suyuna çorba içmek, yoğurt gibi probiyotik içeren besinler tüketmek, bol su ve zencefil çayı içmek, öksürük azarsa ballı karabiber almak, C vitamini içeren meyveler yemek, tuzlu suyla gargara yaparak boğazı yumuşatmak, evdeki havayı nemli tutmak ve ılık duş almak grip belirtilerini hafifletip, hastalığın bir an evvel seyrini tamamlayarak sizden uzaklaşmasına yardımcı olur. Grip virüsüyle savaşan bazı ilaçlar da vardır. Bu ilaçlar doktor tarafından yazılır.

Nezle ya da Soğuk algınlığı (Common Cold)

Nezle (soğuk algınlığı) genellikle burunu etkileyen, burunla beraber kulak, boğaz, sinüsler ve ses tellerini de etkileyebilen bulaşıcı, virütik bir üst solunum yolu hastalığıdır.

Sebebi: Nezleye yol açan pek çok virüs olmasına rağmen en çok rhinovirus adlı virüs nezleye yol açar. Rhinovirus’ün 100’e yakın çeşidi vardır. Rhinovirüs dışında başka virüsler de nezleye yol açabilir.
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Hasta kişinin öksürüğü, hapşırığı ya da konuşması esnasında havaya saçılan damlacıklardan ya da nezle virüsü bulaşmış olan kapı kolu, mendil gibi yüzeylere dokunduktan sonra elleri ağıza, gözlere ve buruna götürmekten dolayı bulaşır.
Kuluçka Süresi: 2-3 gün
Belirtileri: Burun akıntısı ve tıkanıklığı, boğaz ağrısı, öksürük, hafif baş ve beden ağrısı, hapşırma, özellikle çocuklarda düşük ateş, halsizlik. Belirtiler çoğu zaman 7 – 10 gün arasında geçse de üç haftaya kadar da sürebilir.
Aşısı var mı? Nezleye sebep olan pek çok virüs olması ve virüslerin hızlı şekilde değişmesi nedeniyle, aşısı yoktur.
Tedavisi: Nezle hiçbirşey yapmasanız da genellikle 1 hafta-10 günde kendiliğinden geçer. Dinlenmeli ve yeterli sıvı alımı yapılmalıdır. Tavuk suyuna çorba içmek, yoğurt gibi probiyotik içeren besinler tüketmek, bol su ve zencefil çayı içmek, öksürük azarsa ballı karabiber almak, C vitamini içeren meyveler yemek, tuzlu suyla gargara yaparak boğazı yumuşatmak, evdeki havayı nemli tutmak ve ılık duş almak grip belirtilerini hafifletip, hastalığın bir an evvel seyrini tamamlayarak sizden uzaklaşmasına yardımcı olur.

GRİP VE NEZLE HAKKINDA ÖNEMLİ UYARILAR!

• GRİP/NEZLE FARKI: Grip ve nezle birbirine çok benzeyen iki hastalıktır ve bu nedenle sık sık karıştırılır. Grip nezleye göre daha ciddi bir hastalıktır ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde ciddi sorunlara yol açabilir. Grip ve nezleyi ayıran en önemli fark gripte yüksek ateş olurken nezlede ateşin genellikle görülmemesidir. Boğaz ağrısı ile başlayan nezlede, burun akıntısı ve tıkanıklığı oluşurken, yüksek ateşle başlayan gripte, kas ağrıları ve aşırı halsizlik izler.
• ÖKSÜRÜK ŞURUBU KULLANIMI: Grip ya da nezle olan çocuğunuza öksürüğünü kesmek için öksürük şurubu vermeden önce düşünün. Öksürük şuruplarının özellikle çocuklarda öksürüğü kesmekte faydası kesin olarak kanıtlanmamıştır. Bununla beraber karaciğere gereksiz yük bindirmekte ve bağımlılık yapmaktadır. 
• ANTİBİYOTİK KULLANIMI: Bazen grip/nezlenin oluşturduğu rahatsızlık veren belirtileri ortadan kaldırmak için hastalar doktora danışmadan antibiyotiğe yönelmektedir. Ancak aynen grip gibi viral bir hastalık olan nezleyi bakterilere yönelik olan antibiyotikle tedavi etmek mümkün değildir.

Kulak Enfeksiyonu (Ear Infection)

Kulak enfeksiyonu orta kulakta oluşan bir iltihaptır. Çocuklarda çok sık görülür. Her 6 çocuktan 5’i 3 yaşına kadar en az 1 kulak enfeksiyonu geçirir. Nadir durumlarda duyma kaybı, kulak zarı yırtılması, menenjit gibi rahatsızlıklara yol açabileceği için tedavi edilmelidir.

Sebebi: Östaki borusunun şişmiş ya da tıkanmış olması ve orta kulakta sıvı birikimi. Östaki borusunun tıkanma sebepleri arasında alerji, nezle (soğuk algınlığı), sinüzit, fazla mukus üretimi, lenf bezleri enfeksiyonu ve sigara kullanımı sayılabilir. Kısacası kulak enfeksiyonu hem viral hem de bakteriyel sebeplerden dolayı oluşabilir.
Bulaşıcı mı? Hayır. Bununla beraber kulak enfeksiyonuna yol açan rahatsızlıklar bulaşıcı olabilir.
Bulaşma Şekli: –
Kuluçka Süresi: Kulak enfeksiyonunun oluşumuna neden olan bakteri ya da virüsün tipine göre değişir.
Belirtileri: Kulak ağrısı, kulağın içinde basınç hissi, kulağı tutma ya da çekiştirme, huzursuzluk ve ağlama, uyku güçlüğü, özellikle küçük çocuklarda ateş, kulaktan kirli sıvı gelmesi, denge kaybı, özellikle kısık sesleri duyma güçlüğü
Aşısı var mı? Yok
Tedavisi: Antibiyotik ve kimi zaman ateşi düşürmek ve ağrıyı kesmek için ağrı kesici.

Krup ya da Laringotrakeal Bronşit (Croup)

Krup gırtlak (larynx) ve nefes borusuna (trachea) yerleşen virüslerden kaynaklanan bir solunum yolu rahatsızlığıdır. Yaşları 6 ay ile 5-6 yaş arasında değişen çocukların % 15’inde görülmekte ve erkek çocuklarında daha sık görülmektedir.

Sebebi: Krup Mycoplasma pneumoniae, Corynebacterium diphtheriae, veya Streptococcus pneumoniae gibi bakterilerden bulaşabilir. Ancak çocuklarda görülen krupun sebebi genellikle parainfluenza virüsüdür.
Bulaşıcı mı? Evet. Oldukça bulaşıcıdır.
Bulaşma Şekli: Hasta kişilerin öksürüğü, hapşırığı ya da konuşması esnasında havaya saçılan damlacıklardan ya da krupa yol açan virüs bulaşmış olan yüzeylere dokunduktan sonra elleri ağıza, gözlere ve buruna götürmekten dolayı bulaşır.
Kuluçka Süresi: 2- 6 gün
Belirtileri: Krupta özellikle ağlayınca belirginleşen havlar tarzda öksürük, tız ve hırıltılı bir ses ve ses kısıklığı oluşur. Çocuk nefes almakta güçlük çekebilir çünkü gırtlak dokusu iltihaplanmış ve bronşlar mukusla dolmuştur ve bunlar nefes borusunu tıkar. Ayıca burun akması ve öksürükte görülebilir. Bu belirtiler geceleri kötüleşir.
Aşısı var mı?
Tedavisi: Krup genellikle evde tedavi edilebilir. Dinlenme ve sıvı alımı önerilir. Solunumun rahatlaması için soğuk buhar tedavisi uygulanabilir. Serin havalarda çocuğun yattığı odanın camı açılarak soğuk ve nemli hava soluması sağlanabilir. Öksürük ilaçları tavsiye edilmez. Krup nadiren hastaneye başvurulmasına yol açar. Bazı çocuklarda doktor nefes borusunu rahatlatmak için tek doz steroid (kortizon) verebilir.

Sinüzit (Sinusitis)

Sinüzit burun ve göz çevresindeki kemiklerin içindeki boşluklarda aniden gelişebilen (akut) ya da uzun süreli var olabilen (kronik) enfeksiyona denir. Sağlıklı sinüsler hava doludur. Sinüsler bloke olduğunda ve sıvıyla dolduğunda bu sıvıda mikroplar üreyebilir ve enfeksiyona neden olur.

Sebebi: Virüs, bakteri ya da mantarlardan dolayı oluşabilir. Nezleye yol açan virüsler sinüzite de yol açabilir. Nezleden dolayı sinüsler enfeksiyon kaptığında viral sinüzit oluşur. Sinüslerdeki şişme buruna ve genize doğru olan normal akıntıyı engellerse sinüslerde bakteri ve mantar üremeye başlayabilir. Ayrıca alerjik rinit, burunda polip olması, burunda  deviated septum olması sinüzite yol açabilir.
Bulaşıcı mı? Hayır
Bulaşma Şekli: –
Kuluçka Süresi:
Belirtileri: Başta ya da yüzde ağrı, ağız kokusu, balgamlı öksürük, ateş, diş ağrısı, tad alma ve koku almanın zayıflaması görülebilir. Çocuklar yorgun olabilir.
Aşısı var mı? Hayır
Tedavisi: Viral yolla oluşan sinüzitte antibiyotik tedavisi işe yaramaz. Ssinüzitte hastaların rahatlaması ve burunda biriken mukusun boşaltılması için bol sıvı tüketimi, yüze sıcak havluyla kompres, ılık buhar banyosu, buruna tuzlu su çekilmesi işlemleri yapılabilir. Bakteriyel sinüzit antibiyotikle tedavi edilebilir. Mantar kökenli sinüzitte antifungal ilaçların kullanılması gerekir.

Streptokok Boğaz Enfeksiyonu (Strep Throat)

Streptokok boğaz enfeksiyonu boğazda ve bademciklerde yerleşen bakteriyel bir enfeksiyondur.

Sebebi: Streptococcal bacteri
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Hasta kişilerin öksürüğü, hapşırığı ya da konuşması esnasında havaya saçılan damlacıklardan bulaşır. Antibiyotik tedavisine başlandıktan 24 saat sonra bulaşıcılığı kalmaz.
Kuluçka Süresi: 2-5 gün
Belirtileri: Streptokok boğaz enfeksiyonu genelde viral yolla oluşan boğaz enfeksiyonuyla karıştırılır. Streptokok boğaz enfeksiyonunun belirtileri aniden gelişen şiddetli boğaz ağrısı, yutkunurken acı duyma, 38 derecenin üstünde ateş, şişmiş bademcikler ve lenf bezleri, kırmızı boğazın üzerinde beyaz veya sarı lekelerdir. Baş ağrısı ve karın ağrısı da gözlenebilir.
Aşısı var mı?
Tedavisi: Antibiyotiktir. Doktor ateşi düşürmek için ateş düşürücü ilaç da verebilir.

Önemli notlar: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce araştırmalarınızı yapın, sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.

Kaynaklar

Boğmaca 1 | Boğmaca 2 | Grip | Kulak Enfeksiyonu 1 | Kulak Enfeksiyonu 2 | Kulak Enfeksiyonu 3 | Krup 1 | Krup 2 |  Nezle | Sinüzit | Streptokok Boğaz Enfeksiyonu |