Güzel bir haftadan merhabalar. Bu hafta sizlere çocuklarda tuvalet eğitiminden bahsetmek istiyorum. Çocuk büyütürken sanırım en zorlandığım konulardan biri tuvalet eğitimi oldu. Bu nedenle, bu sürece yeni başlayan veya çeşitli sebeplerle geri adım atmak zorunda kalan ebeveynlere bazı önerilerim olacak.
TUVALET EĞİTİMİNE NE ZAMAN BAŞLAMALIYIM?
Tuvalet eğitimi için en uygun zaman 24 ile 48 ay aralığıdır. Uzmanların önerdiği yaş aralığı bu olmakla beraber bazı çocuklar 17. Ayda hazır olurken, bazı çocuklar 36. Ayda hazır olmayabilir. Çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olup olmadığını anlamak için ebeveynin bazı sinyalleri fark etmesi ve eğitim vermeden önce çocuğun çiş ve kaka döngüsünü gözlemlemesi son derece önemlidir.
ÇOCUĞUM TUVALET EĞİTİMİNE HAZIR MI?
Eğer gündüz çocuğunuzun bezi 3 saatten fazla kuru kalıyorsa, gece beze çiş yapmıyorsa, siz tuvalete gittiğinizde ilgi gösteriyor ve tuvaleti kullanmak istiyorsa, tuvalet eğitimi için hazır diyebiliriz. Bu durumda çocuğunuzla beraber tuvalete gitmek, ilk etapta bir lazımlık üzerinde deneme yaparak tuvaletini nasıl yapacağını, sonrasında ellerini nasıl yıkayacağını, temizliğin nasıl olması gerektiğini ona anlatmanız tuvalat eğitiminin ilk basamağını oluşturacaktır. Çocuk, tuvalet eğitimi için istenilen yaş aralığında olmasına rağmen ısrarla lazımlığa veya tuvalate yapmak istemiyor, bezi tercih ediyorsa bunun nedenlerini gözlemlemek ve buna uygun önlemler almak faydalı olacaktır. Örneğin evde çok titiz bir ebeveyn var ve özellikle 4 yaş ve sonrasında çocuk halen bezi kullanmakta ısrar ediyorsa bu konuda bir uzmandan destek almak gerekebilir.
Çocuklara tuvalet eğitimi verirken en önemli konulardan biri, annenin sabırlı olmasıdır. Çünkü en az iki yıl boyunca bezine çiş ve kaka yapmaya alışmış bir çocuğun hemen tuvaleti kullanmaya başlamasını beklemek çok da mantıklı değildir. Tuvalet eğitimine başlamadan önce, bunun en az bir ay sürecek bir eğitim olduğunun unutulmaması gerekir. Arada kazalar, kimi zaman gerilemeler yaşanacağı için özellikle yaz ayları tuvalet eğitiminin verilmesi açısından daha uygun olabilir. Tuvalet eğitimi verilirken çocuğa özel bölgeler ve hijyen kuralları da anlatılmalıdır. Vücudunun bölümlerini tanıtan, tuvalet eğitimi için hazırlanmış kitaplar tuvalet eğitimi öncesinde ve sırasında çocukla birlikte okunmalı ve çocuk bu konuda cesaretlendirilmelidir.
TUVALET EĞİTİMİ NASIL OLMALI?
1. Lazımlık veya Klozet Adaptörü: Öncelikle çocuğun seveceği, rahatlıkla kullanabileceği bir lazımlık alarak işe başlayabilirsiniz. Lazımlığa bir alternatif ise klozet kapaklarının üzerine monte edilen çocuklar için üretilmiş, küçük klozet adaptörleri. Bazı çocuklar lazımlığı severken bazıları aynı yetişkinler gibi klozet kullanmayı tercih edebilir. Süreç içerisinde çocuğunuz için hangisi uygun, kendiniz karar verebilirsiniz.
2. Tuvalete Götürme Sıklığı: Eğer çocuğunuz çiş veya kakası geldiğini belli eden sinyaller veriyorsa hemen o zaman, vermiyorsa sizin gözlemleriniz sonucu deneme yanılma yaparak belli saat dilimlerinde klozete ya da lazımlığa götürmeniz gerekiyor. Çocuk çişini ya da kakasını yaptığında onu motive edecek bir yüz ifadesi ile birlikte söylenen olumlu ifadeler onu bir sonraki sefer için cesaretlendirecektir. Eğitim esnasında gündüz bez veya alıştırma külotu kullanılmamalıdır. Çocuk gündüz kontolünü sağladıktan sonra, bunu gece de sürdüreceği için ilk etapta gece bez kullanımı devam edebilir. Tuvalet eğitiminde yol katettikçe gece taktığınız bezi de çıkarabilirsiniz. Gece bezini çıkarmadan önce akşam belli bir saatten sonra su vermeyi bırakmanız ve belirlediğiniz bir saatte çocuğu çişe kaldırmanız son derece önemli. Örneğin, çocuğunuz akşam dokuzda uyuyorsa saat on iki, bir aralığında onu uyandırıp birlikte tuvalete gitmeniz onun sabaha kadar kuru kalmasını sağlayacaktır. Uyumadan önce çok sıvı aldığını düşünüyorsanız gece bir kere daha çişe kaldırabilirsiniz. İlk kaldırmanız saat 01.00 gibi olduysa ikinci kaldırmanız yaklaşık 3-4 saat sonra olabilir.
3. Tutarlılık ve Kararlılık: Tuvalet eğitimi boyunca en önemli kural tutarlı ve kararlı olmaktır. Büyük bir sorun yoksa geri adım atılmamalıdır. Çocuğun ilk etapta eski alışkanlığını devam ettirmek istemesi son derece normaldir. Tüm bu süreç boyunca anlayışlı olmak, kitaplardan faydalanmak ve anne baba ya da bakım veren kişinin aynı tavrı sürdürmesi son derece önemlidir. Çocuğa “kakan kötü kokuyor, sen ne pis bir çocuksun, şu işi bir beceremedin gitti” gibi ifadeler kullanmak süreci çok olumsuz etkiler. Daha önce de söylediğim gibi sakin, sabırlı ve aşırı titizlikten uzak bir tavır sergilenmelidir. Unutulmamalıdır ki bir davranış bozukluğu yoksa her çocuk tuvalet alışkanlığını zaman ilerledikçe kazanır.
4. Tablo Oluşturma: Tuvalet eğitim süreci devam ederken çocuğunuza bir tablo hazırlayabilirsiniz. Bu tabloda, kuru kaldığı günlere gülen yüz stickerı, altını ıslattığı günlere ise üzgün yüz stickerı yapıştırılır. Bütün hafta tablo doldurulduktan sonra gülen yüzler fazla ise, çocukla seveceği bir etkinlik yaparak çocuk ödüllendirilir. Bu tablo eğitimin ilk başlarında yapılabileceği gibi eğitimde gerileme olduğu zamanlarda da yapılabilir.
Tuvalet eğitimi, çocuğun bağımsızlık kazanmasında önemli adımlardan bir tanesidir. Bu eğitim esnasında çocuğunuza sevgi dolu ve sabırlı davranırsanız, çocuk gelişim basamaklarından bir tanesini başarı ile atlatacaktır. Tuvalet eğitiminde katı, aşırı titiz ve çok kuralcı davranan anneler, genellikle sürecin bir süre sonra gerilediğini ve çocuklarının olumsuz davranış geliştirdiklerini söylerler. Tuvalet eğitiminin çok katı verilmesi çocuğun ileride davranış problemleri yaşamasına neden olur. Umarım bu süreci keyifle yaşarsınız.
Sevgiler
Tuvalet eğitimi ile ilgili diğer yazılarımıza ulaşmak için tıklayın!
