Çocuklarda Ekran Süresini Kısıtlarsak, Zihinsel Performans Artıyor

Çocuğunuzu ekran başından uzaklaştırmakta zorlanıyor musunuz? İşlerinizin yoğunluğu nedeniyle çocuğu televizyon, tablet ya da cep telefonu önüne oturmak size biraz nefes aldıracak, kolay bir çözüm gibi mi geliyor? Kendim de bir anne olduğum ve elektronik ekranlar çağında çocuk büyütmeye çalıştığım için sizleri çok iyi anlıyorum. Çocuklarımızı ekrandan tamamen uzaklaştırmak imkansız ve belki de gereksiz. Ancak çocuklarımızın günlük ekran kullanımlarını makul sürelerde tutmanın önemi bilimsel bir araştırmayla bir daha vurgulandı: okul çağındaki çocuğumuzun zihinsel (bilişsel) performansını korumak ve artırmak için  ekran süresini günde en fazla 2 saatle sınırlamalıyız. Ayrıca gün içinde 1 saat fiziksel aktivite yapmalarına ve 9-11 saat uyumalarına dikkat etmeliyiz. Bu konuda yapılan yeni ve geniş kapsamlı bir araştırmanın sonuçlarını sizler için çevirdim ve aşağıda paylaşıyorum…

Bu yazının sonunda ayrıca çocuklarınız (ve tabii kendiniz için) Apple cihazlarda ekran süresini nasıl kısıtlayabileceğinizi anlatacağım.

Ekran Süresi, Fiziksel Aktivite ve Uyku Araştırması

Yapılan yeni bir araştırmanın sonuçlarına göre, çocuklarını akıllı telefonlarından uzaklaştırma konusunda kararlı olan ebeveynler, çocuklarının beyin gücünün artmasına yardımcı olabilirler.

Lancet Çocuk ve Ergen Sağlığı Dergisi’nde (26 Eylül 2018) Çarşamba günü yayınlanan bir araştırmaya göre, serbest zamanlarında, akıllı telefonları ve diğer cihazları, günde 2 saatten daha az kullanan çocuklar, düşünme, dil yeteneği ve hafıza kapasitesini değerlendiren bilişsel testlerde daha iyi performans göstermiştir.

Bu araştırma, günlük uyku sürelerine, ekrana ne kadar zaman harcadıklarına ve egzersiz miktarlarına bakılarak 8 ila 11 yaşları arasındaki 4.500 çocuğun davranışlarını değerlendirmiş ve bu faktörlerin çocukların zihinsel yeteneklerini nasıl etkilediğini analiz etmiştir.

Araştırmacılar, sonuçları çocuk sağlığı konusundaki ulusal standartlarla karşılaştırmıştır. Ulusal standartlar, 8-11 yaş grubundaki çocukların;

1. Günde en az bir saat fiziksel aktivite yapmasını
2. Günde iki saatten fazla eğlence amaçlı ekran kullanmamalarını ve
3. Her gece dokuz ila 11 saat arasında uyumalarını tavsiye etmektedir.

Araştırmacılar, çocukların sadece %5’inin bu üç tavsiyeye uyduğunu tespit etmiştir. Çocukların %63’ünün günde iki saatten fazla ekran başında oturduğu ve böylece ekran kısıtlaması konusundaki tavsiyeye uymadığı anlaşılmıştır.

Çalışmaya göre, bu üç standartdın hiçbirine uymayan çocuklar, bu tavsiyelerin her üçüne de uyan çocuklara kıyasla düşünme, dil yeteneği ve hafıza testleri üzerinde çok daha kötü performans göstermiştir. Ayrıca, araştırmanın sonuçlarına göre, ekran süresinin azaltılması durumunda, daha üstün zihinsel performans ortaya çıkmaktadır.

British Columbia Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalar yapan ve bu araştırmanın başyazarı olan Jeremy Walsh, “Ekranın başında ne kadar süre harcadığımıza dikkat etmeliyiz.” demiştir. “Bu çalışma, ekran başında iki saatten daha az bir eğlence süresinin çocuklar için daha faydalı olduğunu göstermiştir.”

Araştırmanın yazarları, “Bu bulgular, çocuklarda bilişsel gücün geliştirilmesi için eğlence amaçlı ekran süresinin sınırlandırılmasının ve sağlıklı uykuyu teşvik etmenin önemini vurgulamaktadır.”

Teknoloji şirketleri, cep telefonları gibi cihazların kullanımının artmasıyla ilgili endişeleri gidermek için adımlar atarken, bu tür bulgular ortaya çıkmaktadır. Geçtiğimiz aylarda, ebeveynler, tüketiciler ve teknoloji uzmanları, “gençlerin teknoloji bağımlılığı ve bu tür cihazların kullanımının çocuk gelişimine zarar verip vermeyeceği” hakkında daha fazla tartışma yapılması çağrısında bulundular. Apple yakın zamanda kendi cihazlarında kullanılmak üzere daha gelişmiş ebeveyn kontrolleri yayınladı ve kullanıcıların iPhone’larını ne kadar süreyle kullandıklarını görmelerini sağlayan yeni bir kontrol sistemini tanıttı. Google da, Android cihazlarda  ekran süresini sınırlamak ve cihaz kullanımı izlemek için yeni özellikler sundu.

Bu gözlemsel araştırma, daha az ekran süresi ile çocukların daha yüksek zihinsel performansları arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermesine rağmen, BBC’ye göre bu ikisi arasında nedensel bir bağ kurmamıştır. Araştırmanın yazarları, ekran süresiyle ve bilişsel yetenekler arasında daha derin bir bağlantı kurmak için, ekranda yapılan değişik aktivitelere ve her bir aktivite türünün çocuklar üzerinde ne gibi etkileri olduğuna odaklanan daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtmişlerdir.

Bu araştırma, ABD’de beyin gelişimi ve çocuk sağlığı üzerine daha geniş ve uzun vadeli bir araştırma projesinin bir parçası olan verilerden yola çıkmıştır. Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri, spor, uyku düzeni, sosyal medya ve video oyunları gibi çocukluk deneyimlerinin gençlerin hayatını nasıl etkilediğini göstermek için ergenlik dönemi boyunca çocukların biyolojik ve davranışsal gelişimlerini izlemek üzere bu araştırmacıları finanse etmiştir.

Aksiyon: Cihazlarda Ekran Süresi Nasıl Ayarlanır?

Bu araştırmanın sonuçlarına göre, etkin ebeveynler olarak hemen aksiyon alabileceğimiz bir alan var. Bildiğimiz üzere, çocuklarımızın kullanımında olan cihazlarda ekran süresini kısıtlamak için indirebileceğimiz pek çok uygulama bulunuyor. Son olarak Apple, 17 Eylül 2018 tarihinde uygulamaya aldığı iOS 12’de, ekran süresi kısıtlamayı genel ayarların içine ekleyerek bu konuda ayrı bir uygulama indirme zorunluluğunu ortadan kaldırdı.

Apple cihazlarımızda ekran süresini kısıtlamak için;

1. Öncelikle iOS 12’ye güncelleme yaptığınızdan emin olun.
2. Daha sonra Ayarlar > Ekran Süresi linkini takip ederek cihazınızı ne kadar kullandığınıza dair istatistiklere erişebilirsiniz.
3. Ekran süresi bölümünde, günlük ve haftalık olarak, cihazın toplam kullanım süresini, her bir uygulama kategorisinde cihazınızı ne kadar süreyle kullandığınızı, cihazınızı gün içinde kaç kere açıp kapadığınızı (uyandırma), hangi uygulamadan gün içinde kaç adet bildirim geldiğini görebilirsiniz
4. Ekran kullanımını kısıtlamak için Atıl Süre ayarlarını yapmak gerekiyor. Atıl sürenin başlangıç ve bitişini ve atıl süre içinde kısıtlanacak programları seçerek, atıl süre içinde bu programlara erişimi kısıtlayabilirsiniz. Atıl süre içinde kısıtlı programların ikonları griye dönüyor ve bu ikonlara tıkladığınızda süre kısıtı olduğu uyarısıyla karşılaşıyorsunuz. (Ancak bu kısıt 15 dakika için veya o gün için kaldırılabiliyor.)
5. Kategori konusunda da kısıtlama yapabiliyorsunuz. Örneğin sosyal ağ uygulamalarını kategori olarak kısıtlamak mümkün.
6. Bu kısıtlamalara tamamen uyulmasını sağlamak için, mesela çocuğunuz ekranı kullanırken, Ekran Süresi Parolasını Ayarlama özelliği var. Bu parolayı etkin hale getirerek çocuğunuzun belirlenen süre dışında ekran kullanımını engelleyebilirsiniz.

Kaynaklar
Study links restricting screen time for kids to higher mental performance, Washington Post, By Hamza Shaban, September 27 at 11:59 AM | Türkçe çeviri: Tanla Bilir

“Associations between 24 hour movement behaviours and global cognition in US children: a cross-sectional observational study”, Jeremy J Walsh, PhD, Joel D Barnes, MSc, Jameason D Cameron, PhD, Gary S Goldfield, PhD, Jean-Philippe Chaput, PhD, Katie E Gunnell, PhD, et al, Published:September 26, 2018, DOI:https://doi.org/10.1016/S2352-4642(18)30278-5