Bundan 2 gün önce okurlarımdan Filiz’in 6 aylık bebeğiyle ilgili sorduğu soruları yanıtlamaya başlamıştım. İlk olarak katı gıdaya geçiş düzeni konusundaki sorularını yanıtladım Filiz’in. Bugün de uyku düzeni konusunda, özellikle çalışan annelerin bebeklerinin uyku saati ve geceleri sık uyanan bebekler konusu var. Gelin Filiz’in sorularını kendi cümleleriyle dinleyelim…

Ben 6 aylık bir bebek olan Kuzey’in annesiyim. Büyük sorunum annelerin en çok yaşadıklarından; Uyku.

Kuzey 4 aylık olana kadar, en son 23.00 sularında acıkır, emer o sırada da derin uykusuna dalar ve sabah ortalama 06.00’a kadar da aralıksız, beslenmeden uyurdu. Bu çok uygun bir saat aralığı olmasa da en azından uzun bir uyku uyuyor olduğundan işimize gelmişti açıkçası. Ancak o ayki aşılar ve diş çıkarma bu düzeni bozdu ve bu düzensizlik devamlı olmaya başladı. Artık gece kaçta uyuyabileceğini bilmiyoruz, kucağımızda, emzirerek, yatağa yatırıp karanlıkta oynayarak, ninni söyleyerek gibi gibi denemelerle belki biri işe yaradığından, belki de yorulduğundan bir şekilde er yada geç dalıyor.

Bununla birlikte aralıksız maksimum uyku süresi 4 saati geçmez oldu, ortalama her 20-60 dk da bir uyanıp genelde gözleri kapalı olarak çırpınmaya başlıyor ve kucağımıza alıp pışpışladığımızda genel olarak uyuyor, bu gece 5-6 defayı buluyor. Mümkün olduğu kadar alışkanlık olmaması adına emzirmiyorum ancak bazen pışpış yetmediğinde emzirmek zorunda kalıyorum. Bu da malum gaz sorunu ile devam ediyor. Uyandığında yatağından kaldırmadan pışpış yaparsak işe yaramıyor ve mızmız olan ağlama bu sefer şiddetleniyor, dolayısı ile susturmak daha zor hale geliyor.

Çevremin, sütün yetmiyor olabilir uyarıları üzerine gece mama vermeye başladık 3 gündür, ancak şimdilik değişen birşey olmadı, değişen tek şey şöyle oldu; mamadan önce ilk uykuya daldığından itibaren hemen hemen saat başı uyanırdı, sabaha karşı 4 saate yakın uyanmadan uyurdu. Şimdi bu 4 saate yakın uyku başa geldi, saatlik uyanmalar sabaha karşı olmaya başladı, (yaklaşık 3 ten sonra).

Uyku yöntemlerinizi okudum, içlerinde deneyeceğim çok şey var, özellikle uykuya dalma gibi. Ancak onlarla birlikte uykuda kalma olayını da çözmek isterim. Bir şekilde, gerek kucağımızda, gerek yatırarak uyutuyoruz fakat çok sık uyanıyor.

Gündüzleri nadiren de olsa oyun oynarken veya birlikte yatağa yatıp hiçbir uyaran vermeden kendi kendine benim yüzümle oynarken uyuyabiliyor. Emzik yakın zamana kadar uyumak için ihtiyaç duyduğu birşeydi ancak şimdilerde ağzını bile sıkı sıkı kapatıyor almamak için uyurken/uyuyacakken. Bazen kucağımızda kendini salıyor uyurken, ancak yerine bırakacağımız zaman sanki birşey batmış gibi kasılarak ağlamaya başlıyor. Enfeksiyon için test yaptırdık temiz çıktı.

Ben 1.5 ay sonra işe geri döneceğim. Bu yüzden işe başlamadan bir düzen oturtabilmek istiyorum. Bu olmaz ise hem geceler bizim için zorlu olacak, hem de Kuzey’e anneannesi bakacak ve bir düzene sokamaz isem ayakta sallamaya alıştıracak.

Bir de biz İstanbul’da yaşıyoruz. Trafik vb gibi sebeplerden eve girişimiz akşam ortalama 19.30- 20.30 arası oluyor, dolayısı ile genel önerilen uyku düzeni gerçekleşmiş olsa bile bebeğimizle bir aktivite gerçekleştirememiş, onu sadece uykuda görmüş olacağız. Bebeklerdeki uyku rutinlerinde belirtilen uykuya yatış saatleri bebeğe özel olarak ileri kaydırılabilir mi? Yani bebeği 20 de değil de 21.30 da atıyorum gece uykusu diye planlamaya çalışsak bu programı saptırır mı?

Bu konuda fikir ve önerilerinizi paylaşmanızı isteyebilir miyim?

1- Uyku Rutini Oluşturma

Sevgili Filiz,

Kuzey bundan birkaç ay önce 4. ayı tamamladığında tüm bebekler gibi gelişiminde yepyeni bir döneme girdi. Artık çevresindeki dünyanın ve ona bütün sevgisini vererek bakan ebeveynlerin fazlasıyla farkında. Bu da uyku dahil pek çok alışkanlığının değişmesi anlamına geliyor.

Yazdığın detaylardan anladığım kadarıyla bebeğinin birinci sorunu bir belli uyku rutininin olmaması ve ikinci sorunu da bununla bağlantılı olarak gece sık sık uyanması… Geceleri uyandığında onu tekrar uyutabilmek için elinizden geleni yapıyorsunuz. Ancak uyguladığınız yöntemler işe yaramıyor.

Uyku rutini oluşturmanın önemini ne kadar vurgulasam az. Kuzey’i uyutmak için kucağınızda tutmak, emzirmek, yatağa yatırıp karanlıkta oynamak, ninni söylemek gibi pek çok karışık metodu arka arkaya deniyorsunuz. Hep aynı yöntemi uygulamadığınız için bebeğiniz uykuya geçerken yanlış mesajlar alıyor. Bebekler günlük hayatlarında düzene fazlasıyla ihtiyaç duyarlar. Düzen onlara güven duygusu verir. Düzenli bir yaşam, belli zamanlarda belli günlük aktivitelerin yapılması, bebeğin onlarla ilgili bir beklenti geliştirmesine ve hem sizin, hem de onun rahat etmesine yardımcı olur. Oluşturacağınız uyku rutini bebeğinizin uykuya dalmasına yardımcı olacak.

Uyku konusundaki yazılarımı sanırım okumuşsun ve içlerinde uygulayacağın pek çok yöntem olduğunu söylemişsin. Buna çok sevindim. Muhtemelen görmüşsündür, ama hem sana  hem de diğer okurlara yardımcı olmak adına linkleri bir kere daha vermek istiyorum. Okurlarımdan ve arkadaşlarımdan bana gelen yorumlara göre çok faydalı olduğu söylenen iki uyku yöntemime dair yazılara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsin.

İşe Yarayan Bir Bebek Uyutma Yöntemi – http://bebekveben.com/ise-yarayan-bir-bebek-uyutma-yontemi/

Bebeklerde Uyku Problemine Çözüm: Eleme Yöntemi – http://bebekveben.com/bebeklerde-uyku-problemine-cozum-eleme-yontemi/ (Bu yöntem özellikle bebeğin uyku kalitesini etkileyecek pek çok faktör üzerinde durduğu için, bu yazıdaki önerilere dikkat etmek sık uyanma sorununu da çözebilir.)

Yine Uyku kategorisinde yazdığım diğer yazılar da http://bebekveben.com/kategori/uyku/ faydalı olabilir

2- Gece Sık Uyanma

Gelelim ikinci konuya, yani geceleri sık uyanmaya… Sık uyanma pek çok sebepten kaynaklanabilir. Öncelikle bebeğin bir sağlık sorunu olmadığı, yaşantısında seyahat, diş çıkarma gibi önemli bir değişiklik olmadığını varsayıyorum. Bu tür sebeplerin dışında kalan, rutin zamanda gözlenen sık uyanma sorunlarının sebeplerini ve çözümlerini kısaca anlatayım:

• Aslında uyanmıyor… Pek farkına varmasak da gece hepimiz aslında belli aralıklarla uyanırız. Yetişkinler genelde yastığını/yorganını düzelterek ya da uyku pozisyonunu değiştirerek uyumaya devam eder. Bebeklerse bu yetileri henüz öğrenmemiş olduklarından oldukları yerde döner ya da huzursuz sesler çıkarır. Bebek her ses çıkardığında yanına koşmak ve onu kucaklamak bazı ebeveynler için tercih edilen bir yöntem. Ancak bebeğe kendi başına uyuma alışkanlığını kazandırmak adına, her vık yaptığında yanına koşmak yerine usulca kapısını dinleyip, gerçekten uyanma belirtisi gösteriyorsa yanına gitmekte fayda gördüm ben. Bunun dengesi maalesef biraz pratik istiyor. Uzun deneme yanılma seansları sonrasında biz Can’ın hangi ağlamasının gerçek uyanma olduğunu keşfetmiştik. Çoğunlukla bir vıktan sonra sesi çıkmıyorsa kapısını kapalı tutmak, iki-üç vıka ulaşıyorsa usulca kapısını açıp, emziğini vermek ya da yanında biraz uzanmak, çok ağlıyorsa beslemek gibi çözümler bulmuştuk. Ama bunu uygularken hep tutarlı olduk. Siz de Kuzey’in hareketlerini gözleyerek bu konuda uygun stratejiyi geliştirebilirsiniz. Yine uyku kavramıyla bağdaştıracağı bir uyku arkadaşı edindirmek de bir çözüm olabilir. Böylece gece uyansa bile, uyku arkadaşına sarılarak uyumaya devam edebilir.
• Pek çok yöntemi denemek… Yeni anne olan arkadaşlarımda çok gözlediğim bir hata, bebek gece uyandığı zaman onu uyutmak adına umutsuzca pek çok yöntemi arka arkaya denemek… Bu yöntemlerden bazıları aksine bebeğin uyanmasına neden oluyor. Bebek uyanınca ışığı yakmak, gece vakti ninni söylemek, onunla uzun uzun konuşmak, onunla oynamak onun uykusunun daha çok açılmasına neden olur. Bu şekilde karmaşık yöntemleri amaçsızca yapmamaya çalışın. 6 aylık bir bebek için gece uyandığında ışığı açmadan (koridordan sızan ışıkla) hızla bezini değiştirmek ve gerekirse gece 1 defa beslemek yeterli.
• Tutarlı olmak… Kuzey’in büyük ihtimalle rutine ihtiyacı var. Gece ilk yatışta rutini uyguladıktan sonra, bebek tam olarak derin uykuya dalmadan, hafif uyanıkken onu yatağına geçirmekte fayda var. Böylece uyku rutini tamamlanınca uyumaya yatağında devam edeceğini bilecek. Belli bir rutininiz olmadığında, uykusundan uyandığında siz onu uyuturken hangi pozisyonda bırakmışsanız, sizi aynı pozisyonda bulmak istiyor. Mesela o gece kucakta sallanarak uyumuşsa, gece uyanıp sizin kucağınızda olmadığını görünce kıyametler kopuyor. Bu nedenle uyku rutinini oluşturun ve her gece aynı tutarlılıkta takip edin. Uyku rutini sadece gece uykusunu değil gündüz uykusunu da içerir. Gündüz yeterince uyumayan ve gece de geç yatan bir bebek aynı bizim çok yorgunken uyuyamamamız gibi uyku yoksunluğu çeker ve geceleri sık sık uyanır. Bu konuda anneanneyle koordineli giderek Kuzey’in gündüzleri de belli saatlerde uyumasını sağlamakta fayda var.
• Bebeğin karnı aç… Katı gıdaya geçiş döneminde henüz anne sütü ve katı gıda arasındaki denge tam olarak ayarlanamamış olabilir. Büyüyen bebeğiniz eskisinden fazla kalori tüketiyor ve daha çok gıdaya ihtiyaç duyuyor olabilir. Gündüz yeterli kalori alamadıysa,  gece de acıkabilir. Siz zaten Kuzey için katı gıdaya geçişe başladınız. Bir önceki yazımda verdiğim taktikleri uygulayarak en fazla 2-3 hafta içinde bebeğin beslenmesi için gerekli dengeyi bulabilirsiniz. 6-7 aylık bebeğin gece beslenmelerinden uzaklaşacak kapasiteye ulaşmıştır. Bu nedenle gündüz her beslenme seansında verilen anne sütü miktarını artırmak ve bebeğin temposuna uygun şekilde katı gıdayla tanıştırmakla işi çözebilirsiniz.
• Anne sütünün fazla gelmesi… 5-7 ay aralığında bizim yaşadığımız ve uzunca bir müddet sebebini çözemediğimiz bir uyku sorunu dönemi olmuştu. Pek çok yöntemlerden, doktor ziyaretlerinden ve tahlilerden sonra konunun anne sütünün fazla gelmesi olduğunu anladık. Kuzey’in de gece sık uyanma sorunun bundan kaynaklanma ihtimalini düşünerek, anne sütünün fazla gelmesi kategorisindeki yazılarımı okuyabilirsin. http://bebekveben.com/etiket/anne-sutunun-fazla-gelmesi/
• Büyüme atakları… Bazen ne yaparsanız yapın bir uyku düzeni tutturamayabilir ve geceleri artan oranda sık uyanmayla karşılaşabilirsiniz. Bu durumda bebeğin büyüme atağı geçiriyor olabileceğini de unutmamalı. http://bebekveben.com/bebeklerde-buyume-ataklari/

3- Çalışan Annelerin Bebeklerinin Uyku Saati

Filiz’cim,

Ev dışında çalışan bir anne olmanın zor olduğunu biliyor ve işten eve geldiğinde bebeğinle biraz vakit geçirmeyi arzulamanı çok iyi anlıyorum. Özellikle İstanbul gibi büyük bir şehilde işten eve geliş geç saatleri bulabiliyor. Ancak bebek yetiştirirken tercihlerimizi bize getireceği avantaj ve dezavantajların farkında olarak yapmamız gerekir.

Bebekler normal koşullarda erken saatlerde kalkar. Gün boyunca çeşitli aktivitelerle yorulur ve gece belli bir saatte, çok daha fazla yorulmadan uyuması gerekir. Kimi zaman bebekler uyumaya direnerek ayakta kalmak isteyebilir. Anne ve babanın gözünde bebek çok enerjik görünebilir.Ancak bu yanıltıcıdır. Bebekler çok yoruldukları zaman da bir enerji patlaması içindeymiş gibi gözükebilirler. Bu da yorulmadığını düşünerek onu biraz daha ayakta tutmanıza neden olur. Ancak bu şekilde esneklik gösterdiğinizde uyku saatinin sürekli ileriye kaydığını görürsünüz. Bir süre sonra işin içinden çıkmanız zorlaşır. Bebeğin uzun vadeli sağlığı için onu çok geç yatırmamakta fayda var. Çalışan bir anne eve 19,30-20,30 saatleri arasında geliyorsa akşam yemeği, bebekle oynamak vs derken bebeğin yatma saati hedeflenenden çok sapabilir. O zaman ne yapmalı?

Akıllıca bir programlamayla uyumadan önce bebeğini bir süre görebilir ve onunla vakit geçirebilirsin. Bu durumda bebeğinle 1 saat geçirerek en geç saat 21,30’da yatırmak çok da sorun olmayabilir. Ancak bu aradaki aktivitelerin türüne dikkat etmekte fayda var. Burada siz işten gelmeden önce Kuzey’e bakacak olan anneanneyle koordineli olarak gitmekte fayda var.

Taktik olarak İşe Yarayan Bir Bebek Uyutma Yöntemi yazımdaki Uykuya Hazırlık adımlarını beraberce uygulayabilirsiniz. Bu durumda anneanne gün içinde bebeğe yeterince enerji harcatacak, gündüz uykularını aldıracak, gece uykusu saatinden 1,5-2 saat önce son kuvvetli beslenmesini yaptıracak, uyku saatinden 1 saat önce dış uyarıcıların azaltıldığı noktada siz eve gelmiş olacaksınız. Pasif Uyku Öncesi Dönemi‘nde bebeğinizle fazla aktif olmayan oyunlar oynayacak ve son yarım saatte uyku rutiniyle Uyku Sinyalini vereceksiniz. Günde 1 saat belki bebeğinizi görmek için yeterli gelmeyebilir. Ancak çocuğumuzun fiziksel ve duygusal sağlığı için hepimiz fedakarlıklar yapıyoruz. Bu da onlardan biri. Kuzey ile daha uzun vakit geçirmeyi hafta sonuna bırakmak onun gelişimi açısından daha olumlu sonuçlar almanıza yardımcı olacak.

Bonus Sorular

Son olarak uyku konusuyla ilgili olarak mesajından birkaç cümle üzerinde özellikle durmak istiyorum. Bunlara bonus sorular diyeceğim 🙂

Bonus 1

Gece mümkün olduğu kadar alışkanlık olmaması adına emzirmiyorum… Bilemiyorum bu uygulamaya ne zaman başladın ve ne kadar verimli bir şekilde yapabiliyorsun? Bu soruyu sormamın nedeni şu… 6 aylık (şu anda 7 ay) bir bebeğin mide kapasitesi geceyi beslenmeden geçirecek kadar gelişmiştir. Bu nedenle uyku kalitesini bölen gece beslenmeleri yavaş yavaş azaltılarak bitirilebilir. Sanırım alışkanlık olmaması derken bunu uygulamaya çalışıyorsun. Öyleyse bu gayet mantıklı.

Kuzey gerçi ilginç bir bebekmiş. Şöyle ki, 4 aya kadar gece saat 23,00 sabah 6,00 arasında kesintisiz uyuduğunu sonradan bu düzenin bozulduğunu belirtmişsin. Genelde bebekler ufakken geceleri çok sık uyanır. Sonradan uyanma sayıları düşer. Sizde sanırım tersi olmuş.Bu aralar çok sık uyandığı için ve aralarda emzirdiğin için gece de beslenebileceğini keşfetmiş olabilir. Şu anda yaşadığınız uyku bozukluklarının bir kısmı bununla ilgili olabilir.

Bu arada gece 4 saat kesintisiz uyumak bile 6-7 aylık bebek için güzel bir başarı. Geceleri 8 saat uyuduğumuzu düşünürsek, bir başında, bir de ortasında emzirmen durumunda geceyi atlatabilirsin. Tabii istediğin buysa…Ancak gece tamamen emzirmeden geçirmeyi başarabiliyorsan o daha iyi. Çünkü 1-2 ay içerisinde yine geleceğiniz nokta yine o olacak.

Bonus 2

Kuzey’e anneannesi bakacak ve bir düzene sokamazsam ayakta sallamaya alıştıracak… Bebeği ayakta sallamaya alıştırmamakta fayda var. Nedeni şu… Ufakken ve bebeğin kilosu düşükken kolayca yapılan bazı işler, bebek büyüyüp de alışkanlık haline gelince bırakması çok zor oluyor. Sonuçta 2 yaşına gelmiş, 15 kiloya ulaşmış ve ayakta sallanmadan uyuyamayan bebek manzaraları ortaya çıkıyor. Anneciğine lütfen bunu açıkla. Devam ettiremeyeceğiniz bir işleme baştan bebeği alıştırmamakta fayda var. Bebek için en sağlıklısı kendi yatağında, kendi başına uyumayı öğrenmesi. Bunun için pek çok taktik uygulanabilir. Ancak kendinizi zora koşacak taktiklerden kaçının.

———-

Sevgili Filiz,

İki gün önceki yazımla katı gıdaya geçiş ve bu yazımla uyku düzeni konusundaki sorularına elimden geldiğince yanıt vermeye çalıştım. Umarım yardımcı olabilmişimdir.

Sana iş hayatında başarılar, bebeğin ve tüm ailenle beraber mutluluklar dilerim. Sen işe başlayınca Kuzey’in bakımında yardımcı olacak anneciğine de benden çok selam söyle. Sizin için çok anlamlı bir yardım yapıyor. Böyle güzel anneannelerin ellerinden öpmek gerek…

Sevgiler,

Tanla