Bu yazıya başlarken nedense aklıma ünlü astronot Neil Armstrong geldi. Armstrong, aya ayak bastığında, “benim için küçük bir adım, ama, insanlık için büyük bir adım demiş”. Biz de yaklaşık 2 haftadır Can’ın uykularını düzenlemek için Ferber Yöntemi’ni kullanmaya başladık. Diyebilirim ki, Ferber Yöntemi insanlık için küçük, ama, bizim için büyük bir adım…

Ferber Yöntemi Nedir?

Harvard Üniversitesi’inde profesör olan çocuk doktoru Richard Ferber tarafından geliştirilen Ferber Yöntemi, çocukların kendi kendilerine gece boyunca uyumalarını hedefleyen bir yaklaşım. Yöntem, ilk olarak 1985 senesinde yayınlanan, daha sonra 2006 senesinde güncellenen Solve Your Child’s Sleep Problems (Çocuklarda Uyku Sorunları ve Çözümleri) isimli kitapta anlatılıyor. Yöntem özetle şöyle:

1. Uygun yaşı bekleyin: Ferber Yöntemi’ne bebeğin gece uykularının düzelmeye başladığı 4-6 ay aralığında başlanmalıdır.
2. Bebeğinizi uykuya hazırlayın: Bebeğe uyku vaktinin geldiğini anlatacak bir rutin oluşturmak önemlidir. Bu pijamalarını giydirmek, bezini değiştirmek, ona bir kitap okumak olabilir. Bebek uyku zamanı geldiğini anladığı sürece, ne uyguladığınızın çok önemi yoktur. Ancak anlaşılması gereken şey, bir rutin oluşturunca bebeklerin buna alışır ve uyumak için her zaman o rutini beklerler. Örneğin bir bebek kucakta sallanarak ve süt içerek uyumaya alıştı ise, hep sallanmak/süt içmek isteyecektir. İlk aylarda bebek hafif olduğu ve zaten belli aralıklarla beslenmesi gerektiğinden, bu rutini uygulamak size zor gelmeyebilir. Ancak bebek büyüdükçe ağırlığı artacak ve biyolojik olarak beslenmesi gerekli olmadığı halde, sırf alıştığı için yine sallanmak ve süt içmek isteyecektir. Bu nedenle uyku rutinlerini düşünerek seçmek gerekir.
3. Daha geç bir saat seçin: Bu yönteme başlayacağınız ilk gün bebeğinizin her zaman uyuduğu saatten yarım ya da 1 saat geç bir yatak saati seçin ki, bebeğin uykusu iyice gelsin.
4. Bebeği yatağına uyanık olarak yatırın: Bebek geceleyin uyandığında kendini nasıl bir yerde buluyorsa, o koşulda uykuya dalmasına izin verin. Bebeklerde görülen uyuma bozukluklarının çoğu, belli bir şekilde yatağa yatırıldıkları halde, uyandıklarında o koşulu bulamamalarından kaynaklanır. Mesela bebeğiniz kucakta sallanarak uyumaya alışmışsa ve siz onu kucağınızda sallayıp uyuttuktan sonra yatağa koyuyorsanız, uyandığında sizi göremeyince rahatsız olup ağlayacak ve uykuya dalmakta güçlük çekecektir. Oysa yatağında kendi başına uyumaya alışmış bir bebek, uyanınca yine kendi yatağında olacağı için, uyku koşulları değişmemiş olacaktır.
5. Giderek artan bekleme sürelerini uygulayın: Bebek geceleyin uyanıp ağlar veya sizi yanına çağırırsa, aşağıdaki tabloda belirtilen aralıklarla yanına gidin. Her gidişinizde, yanında 1 ya da 2 dakika kalın. Bu gidişlerde amacınız bebeğinize yanında olduğunu hissettirmenizdir. Amacınız ağlamasını susturmak ya da uyumasına yardımcı olmak değildir. Hedefiniz bebeğinize kendi kendine uyumayı öğretmektir. Bu nedenle bebeği, ne kadar ağlarsa ağlasın, asla yatağından kucağınıza alıp sallamayın. Dilerseniz hafif bir ses tonu ile onunla konuşabilir ve onu rahatlatabilirsiniz.

• Ferber Yöntemi ile çoğu bebek 3. ya da 4. günde kendi kendine uyumaya başlamaktadır. Eğer bebeğiniz 7.gün olmasına rağmen kendi kendine uyuyamıyorsa, devam eden günlerde, bekleme sürelerini birkaç dakika artırmayı deneyebilirsiniz.
• Bebeğinizin yanına gidişlerde, emziği ya da uyku oyuncağının yataktan düştüğünü görürseniz, ilk seferinde bunları ona verebilirsiniz. Ancak bunları sürekli yere atıyorsa, sonraki seferlerde vermeyin.
• İlk uykudan sonra, geceleyin her uyanmasında, eğer kendi kendine tekrar uykuya dalamıyorsa, tablodaki bekleme sürelerini yeniden başlatın.
• Bu yönteme, sabah bebeğinizin her zaman kalktığı saate kadar devam edin. Her zamankinden erken uyanırsa, onu yataktan alarak güne başlayın. Her zamanki saati gelmiş ancak uyanmıyorsa, yine onu kaldırın ve güne başlayın.
• Gündüz uykuları için de aynı tabloyu kullanın. Ancak bebeğinizi yatırdıktan sonra yarım saat içinde uyumuyorsa, ya da kısa bir süre uyuduktan sonra kalkıp ağlamaya başladıysa, onu kaldırın. Daha sonra gün içinde (uykusuz kaldığı için) uyumak isterse, kendi kendine uyuduğu sürece, uyumasına izin verin.  Yalnız, gece uyanık kaldığı zamanları tamamlamak için gündüz uyumasına izin vermeyin. Ayrıca bebeği saat 16.00’dan sonra gündüz uykusuna yatırmayın. Bu süre gündüz uykusu için çok geç olup, gece uykusunu etkileyebilir.
• Gece beslenmelerini kesin. 3 aylık bir bebek, gecede 1 kere beslenerek uyuyabilir. 6. aya gelmiş bir bebek ise gece hiç beslenmeden uyuyabilir. Aslında gece beslenmeleri, uyku problemi yaratmaktadır. Gece beslenmeleri nedeniyle ıslanan bez, çocuğu uyandırmakta, içilen sütün hazmedilmesi sırasında oluşan mide hareketleri uykuyu bozmakta, besinlerin emilimi sırasında salgılanan hormonlar vücut sıcaklığını artırıp uykuyu güçleştirmektedir.

Çocuğunuzun Yanına Gitmeden Önce Bekleyeceğiniz Süreler (Dakika)

“Ferber Yöntemi’ne gelen eleştiriler” ve “Can’ın Ferber Yöntemi ile kendi kendine uyumayı öğrenme macerası”nı bir sonraki yazımda yazacağım. Tüm bebeklere ve ebeveynlerine iyi uykular!

Kaynaklar
About.com | Baby Center | Wikipedia