Bebeğim Büyümüyor, İştahsız, Uyumuyor ve Sürekli Sinirli

Okurlarımdan Emel’in 13 aylık bebeğinin gelişimiyle ilgili pek çok sorusu var. Önce soruları Emel’in ağzından dinleyelim, sonra hepsine tek tek yanıt vereceğim…

“Bebeğim 13 aylık. Kilo artışı ve boy uzaması yavaşladı. Bir de baş çevresi fazla büyümüyor. Bundan 8 ay öncesine kadar sadece anne sütünden ayda 1 kiloyu geçkin kilo alıyordu. Sonra kilo alımı durdu. Şu anda 9.950 kilo, boyu 78 cm ve baş çevresi 46.5 cm. Doktor normal diyor ama benim içim rahat değil, üzülüyorum. İştahsız, fazla ek gıda yemiyor. Anne sütü vermeye devam ediyorum ama doymuyor. Adet gördüğüm için yeterli değil. Mama da verdim şu ana kadar. Geceleri mama vermek istedik ama bebek reddetti. Ne yapabilirim bu konuda? Geceleri çok sık uyanıyor. Dört aylıktan beri göz-burun ovalaması hiç bitmiyor. Kalitesiz uyku uyuyor, düzenli beslennmiyor, yemekleri yemiyor. Nedenini anlayamadım. Çok sinirli, çok bağıran bir bebek. Hiçbir yere ve misafirliğe bile gidemiyorum. Sürekli konuşuyorum ama bir işe yaramıyor. Bir de anlamıyor söylediklerimi. Ne yapacağımı bilemiyorum.”

Sevgili Emel,

Sorularının bazılarını blogumda daha önce pek çok kere yanıtladım. Ancak çocuk gelişimi, beslenme ve uykusuzluk gibi temel konularda ebeveynlerin haliyle her zaman soruları oluyor. Senin bebeğinde bu sorunların hepsi aynı anda yaşandığından bu konulara tekrar eğilmeyi uygun gördüm. Böylece hem sorularını yanıtlanmış, hem de bu konularda önceden yazdığım yazıları hatırlatmış olurum. Mesajını konularına göre bölerek tek tek yanıtlayacağım. İlk olarak bebeklerin fiziksel gelişimiyle başlıyorum.

+++ Benim bebeğim 13 aylık. Kilo artışı ve boy uzaması yavaşladı. Bir de baş çevresi fazla büyümüyor. Bundan 8 ay öncesine kadar sadece anne sütünden ayda 1 kiloyu geçik kilo alıyordu. Sonra kilo alımı durdu. Şu anda 9.950 kilo, boyu 78 cm ve baş çevresi 46.5 cm. Doktor normal diyor ama benim içim rahat değil, üzülüyorum.

Bu konuda “Bebeklerde Boy, Kilo, Baş Çevresi Ölçüleri” başlıklı yazımı referans alacağım. Bu yazıda doğumdan 36. ayın sonuna kadar (3 yaş) bebeklerin cinsiyetine göre boy, kilo ve baş çevresi ölçüleri hakkında bilgi veriyorum.

Mesajında bebeğinin cinsiyetini belirtmemişsin. Kız ve erkeklerin boy, kilo ve baş çevresi değerleri biraz farklıdır. Erkek bebekler kızlara göre daha uzun boylu ve biraz daha kilolu olarak dünyaya gelirler. Bu nedenle değerlendirmenin doğru olması için bebeğinin cinsiyetine göre “Bebeklerde Boy, Kilo, Baş Çevresi Ölçüleri” yazımdaki tablolara göz atmanı öneririm.

Ayrıca bebeğin şu anda 13 aylık. Yazımdaki tablolardaysa 13. ayın istatistikleri yok. 13. aya en yakın değerler 12. ya da 15. ayın değerleri. Değerlendirmeni yaparken bu hususu da göz önünde bulundurmanı öneririm. Yani bebeğinin rakamlarının 12. ve 15. ayın ortalarında bir yerde olmasını beklemelisin.

Bununla beraber biraz sonra yapacağım açıklamalar hem kız, hem de erkek bebekler için de geçerli. Bebeğinin cinsiyetini bilmediğimden erkek bebeklerin büyüme adımlarından örnek vereceğim. Erkek bebekler için yukarıda linkini verdiğim yazımdaki boy tablosunun %50 persentilini (ortası) incelersen, bebekler doğumdan 3. aya 9 cm, 3. aydan 6. aya 7 cm, 6. aydan sonra 9. ve 12. aylara kadar her aralıkta yaklaşık 4’er cm büyürler. Yani ilk 6 ayda görülen hızlı boy uzaması, sonraki 6 ayda biraz yavaşlar. 1 yaşını aşan bebekler çoğunlukla emekleme/yürüme aşamasında olduğu için daha çok enerji harcarlar ve bu da kilo alma hızlarını yavaşlatabilir. Ayrıca her bebeğin kendine özgü bir büyüme trendi olduğunu eklersek bebeğinde gözlediğin gelişme yavaşlaması yaşına göre tamamen normaldir.

Eğer bebeğin hareketli ve neşeliyse, “Aylık Bebek Gelişimi” yazılarımla verdiğim büyüme milatlarını gerçekleştiriyorsa ve rakamlarında aydan aya (senin umduğun kadar olmasa da) bir artış trendi varsa rakamlara fazla takılma… Bu konuda doktorunuz da bir sorun görmediğine göre endişeleri bir kenara bırak. Bebeğinin gelişimini daha bilinçli bir şekilde değerlendirebilmek için “Çocuğum Yeterince Gelişiyor mu?” başlıklı yazımı da okumanı tavsiye ederim.

+++ İştahsız, fazla ek gıda yemiyor. Anne sütü vermeye devam ediyorum ama doymuyor. Adet gördüğüm için yeterli değil. Mama da verdim şu ana kadar.

Anne sütü 6 aydan itibaren değişik gıdalarla desteklenebilir. 13 aylık bir bebeğin bir müddettir katı gıdaya başlamış ve artık düzenli olarak katı gıdaları yiyor olması gerekir. Katı gıdaya geçiş anne sütünü bırakmayı gerektirmez. Sen emzirmekten, bebeğin emmekten memnunsa anne sütüne dilediğin kadar devam edebilirsiniz. Sadece artık diğer gıdalara da yavaş yavaş alıştırmanı öneririm. Bu konuda “katı gıdaya geçiş – baby led weaning” etiketli yazılarımı okuyabilirsin. Özellikle “Katı Gıdalara Geçiş Düzenini Nasıl Kurmalı?” yazımın içinde hangi ek gıdalarla başlaman gerektiği, ne zaman ve ne kadar ek gıda vermen gerektiği ve katı gıdalara geçişte bazı önemli püf noktalarına değiniyorum. Bebeğin anne sütünün yanısıra katı gıdaları da alınca doymama sorunu ortadan kalkacaktır.

+++ Geceleri mama vermek istedik ama bebek reddetti. Ne yapabilirim bu konuda?

13 aylık bir bebeğin artık kalori ihtiyacının tamamını gündüz beslenmelerinden karşılıyor olması gerekir. Gece beslenmesi bebeğe gereksiz bir enerji verir ve uyuma güçlüğü yaratır, ayrıca hazım ve gaz problemleri de oluşabilir. Pek çok ailenin gece beslenmesini bırakmaya çalıştığı bir noktada sizin, hele ki gece beslenmesini reddeden bir bebeğe zorla mama vermemenizi tavsiye ederim. Bir önceki maddede anlattığım şekilde katı gıdaya başlarsanız doymama problemi ortadan kalkacak ve gece beslenmesi konusu gündemde dahi olmayacaktır. Gece uyanan 13 aylık bir bebeğe verilecek tek şey su olabilir. O da boğazı ıslansın diye… Suyla karnını doldurup, çişini getirtecek kadar su da verilmemelidir. Sadece yeteri kadar…

+++ Geceleri çok sık uyanıyor. 

Sık uyanma konusu oldukça derin ve birden fazla sebebi olabilecek bir durum. Bu konuda daha önce Filiz isimli bir okurumun sorusuna istinaden “Çalışan Anne Bebeğinin Uyku Saati ve Sık Uyanma” başlıklı bir yazı yazmıştım. O yazıya ve genel olarak “uyku kategorisi“ndeki tüm yazılarıma göz atmanı öneririm.

+++ Dört aylıktan beri göz-burun ovalaması hiç bitmiyor.

Göz ve burun ovalaması konusunda aklıma birkaç ihtimal geldi:

1. Yorgunluk: Bebekler uykusuzluktan ya da uyumak isteyip de uyuyamamaktan dolayı gözlerini sıkça ovuşturabilirler. Bu davranışı daha çok yorgun olduğunda yapıyorsa yanıtı bu olabilir.
2. Alerji: Bebeğin yattığı ya da oynadığı ortamda çok toz varsa gözlerde ve burunda kaşıntı olduğu için ovalıyor olabilir. Yatağındaki fazla örtüleri kaldırman ve mümkünse alerji yapmayan yatak takımları alman, tüylü oyuncaklardan vazgeçmen faydalı olabilir. Yattığı ve oynadığı odada halı varsa halıyı kaldırmak da bir çözüm olabilir.
3. Reflü: Reflünün bazı bebeklerde burun ovuşturmasına yol açabileceğini değişik kaynaklardan okudum.

Sonuç olarak ortada birden fazla ihtimal olduğundan en doğrusu bu konuda doktorunuza danışarak doğru nedeni tespit etmek ve çözüme gitmek…

+++ Çok sinirli, çok bağıran bir bebek. Hiçbir yere ve misafirliğe bile gidemiyorum. Sürekli konuşuyorum ama bir işe yaramıyor. Bir de anlamıyor söylediklerimi…

13 aylık bir bebeğin henüz laftan anlamamasına şaşırmamak gerek. Ancak nasılsa anlamıyor diye onunla konuşmayı da kesmemelisin. Sakince ve sabırla onunla konuşup, bebeğinin yaşına uygun ve onun hoşuna giden aktiviteleri  beraberce yapmayı deneyebilirsiniz. 13 aylık bir bebeğin gelişim aşamaları ve onunla beraber yapabileceğiniz aktiviteleri “Bebek Gelişimi 13. Ay” yazımdan okuyabilirsin.

Sinirlilik ve bağırma hali çok sık oluşuyor ve günlük yaşantınızı etkiliyorsa bu konuya bir çözüm bulmak için doktorunuza danışabilirsin.

Eğer daha önce bebeğine işitme testi yapılmadıysa bu konuyu da doktorla görüşürken gündeme getirmeni öneririm. Çünkü sürekli sinirli olma, bağırma gibi beklenmedik davranış sorunları gösterme, söylenenleri anlamıyor görünmenin sebeplerinden biri de bu olabilir. Yine de ben doktor değilim ve bunun değerlendirmesini en iyi doktorunuz yapar. Benimkisi sadece bir fikir…

Doktora gitmeden önce bebeğini belli bir süre gözlemeni ve gerekirse ufak notlar almanı öneririm. Mesela sinir ve bağırma durumunun ne zaman (hangi yaşta ve bir günün içinde hangi saatlerde), nerede (hangi ortamda) ortaya çıktığına ve ne kadar süreyle devam ettiğini not al. Böylece doktor bu konuda sorular sorduğunda daha sağlıklı yanıt verebilirsin.  Sinirlilik ve sürekli bağırma halinin birden çok sebebi olabilir ki bunun değerlendirmesini en iyi doktorunuz yapar.

————

Sevgili Emel,

Soruların için ilk planda aklıma gelen yanıtlar bu şekilde. İnan ki bu konuların aynısını olmasa da çok benzerlerini ben de kendi oğlumla yaşadım. Rahatlıkla söyleyebilirim ki kimi zaman yorulsak ve üzülsek de, çocuk büyütme süreci içindeki çok doğal durumlar bunlar. İlk 3 sene en zorlusu oluyor, ardından herşey yoluna girmeye başlıyor. Anahtar kelime her zaman sabır. Sıkıntıların bir-bir, sabırla üzerinde çalışırsan zamanla herşey yoluna girecektir.

Seni ve bebeğini kucaklıyorum.

Sevgiler,

Tanla

Önemli notlar: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce araştırmalarınızı yapın, sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.