En son ne zaman adet gördüğünüzü ve kaç gün sürdüğünüzü hatırlıyor musunuz? Haklısınız, her zaman hatırlamak kolay olmuyor. Aslına bakılırsa, sorunsuz geçen adet dönemlerimiz varsa ve hamile kalmakla ilgili bir düşüncemiz de yoksa adet günlerinin hesabını tutmak pek aklımıza gelmiyor. Oysa adet düzenimiz konusunda bilgi sahibi olmak hem vücudumuzu daha iyi tanıyıp, bizim için “normal” olanı bilmek, hem de bir sağlık sorunu yaşadığımızda doktorumuza çok faydalı olacak bilgileri verebilmek açısından önem taşıyor. Ayrıca hamile kalmaya çalışıyorsak adet günlerimizi düzenli olarak not almamızın gerekli olacağını da unutmayalım.
Bu yazımda adet düzensizliğinin tanımı, adet düzensizliğinin sebepleri, adet düzensizliği yaşıyorsak ne zaman doktora gitmemiz gerektiği, adetlerin düzenli olması için görülebilecek tedaviler ve doktorunuza danışarak evde uygulayabileceğiniz doğal çözümler konusuna değineceğim.
Adet Düzensizliği Ne Demek?
Adet görmek deyince aklımıza düzenli olarak her ay gerçekleşen, kısacası bir senenin içinde 12 defa olduğunu düşündüğümüz ve birkaç gün süren bir süreç geliyor. Oysa bu çok genel bir tanımlama ve herkes için gerçeği yansıtmıyor… Adet düzenimizi tespit etmek için her ay, adet gördüğümüz ilk günü ve son günü bir deftere not etmeyi alışkanlık haline getirelim. Adetimizin birinci gününden, bir sonraki adetimizin birinci gününe kadar kaç gün geçtiğini sayalım. Bu yazıyı okuyan kimi arkadaşlarım 28, 29, 30 ya da 31 günde bir adet gördüklerini söyleyebilirler.
Çoğu kadın yaklaşık 30 günde bir adet görmekle beraber, doktorlar tarafından normal olarak kabul edilen adet döngüsü ortalama 28 gün + – 7 gün de olabilir. Bir başka deyişle en az 21, en fazla 35 günde bir adet görmek tıbbi açıdan normal sayılır. Bu hesaba göre 21 günde bir adet görüyorsanız senede 17 defa, 30 günde bir adet görüyorsanız senede 12 defa ve 35 günde bir adet görüyorsanız senede 10 defa adet görürsünüz. Adetlerin 35 günden daha seyrekleşmesi durumuna “oligomenore” adı verilir.
Adet kanamalarının genelde 4-5 gün sürmesi beklenir. Dolayısıyla sadece 1-2 gün sürüp biten ya da 7 günden uzun süren adet kanamalarınız varsa bir adet düzensizliğinden bahsetmek mümkündür.
Adet Düzensizliği Neden Olur?
Adet düzensizliğinin nedenleri kişiden kişiye ve duruma göre değişebilir. Bununla beraber en sık adet düzensizliği yaratan durumlar aşağıdaki gibidir:
- Adet Görmeye Yeni Başlamak: Adet kanaması başladıktan sonraki ilk dönemler, birkaç yıllığına düzensiz olabilir.
- Sağlık Sorunları: Polikistik over sendromu (PCOS), obezite, hormonal dengesizlikler, karaciğer sorunları, irritabl bağırsak sendromu (Hassas Bağırsak Hastalığı), tiroit bezi sorunları, anemi, diyabet, insülin direnci, kemoterapi görmek, tüberküloz, düşük, uterine fibroids ya da miyom gibi rahim ve yumurtalık anormalileri adet düzensizliğinin sebebi olabilir.
- Beslenme ve Yaşam Alışkanlıkları: Beslenme bozukluğu, aşırı kilo kaybı ya da aşırı kilo alımı, aşırı egzersiz yapmak, fazla sigara tüketimi, kafein alışkanlığı, alkolizm, uyuşturucu kullanımı, stres (vücudun stresle başaçıkmak için cortisol hormonu üretimini artırması nedeniyle) gibi durumlar adet düzensizliği yaratabilir.
- Hamilelik: Hamilelik sürecinde adet görülmemesi beklenir. Doğumdan sonra düzenli olarak bebeğin emzirildiği aylarda (prolaktin hormonunun artması nedeniyle) adetlerin geri gelmesi gecikebilir.
- Doğum Kontrolu: Doğum kontrol hapları ve bazı hormonal ilaçlar da adet düzensizliğine katkıda bulunabilir.
- Menapoza Girmek: Menapoza girme sürecinde adetler düzensiz olmaya eğilimlidir.
Sürekli adet düzensizliği yaşamak, altta yatan başka bir sağlık sorununa işaret edebilir, bu nedenle adet düzensizliği durumunda mutlaka doktorla görüşülmelidir.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyiz?
Adetlerinizde aşağıdaki durumlardan biri ya da birkaçını gözlüyorsanız bir an evvel bir kadın doğum uzmanına gözükmenizde fayda var:
- Kanamalarınız ağır gerçekleşiyorsa (1 yada 2 saatte bir pedin tamamı kan oluyorsa)
- Kanamalarınız çok hafif, adeta nokta şeklinde gerçekleşiyorsa
- Adet kanının içinde çok büyük kan pıhtıları varsa (koyu renkli, jel görünümünde)
- Adetleriniz sadece 1 ya da 2 gün sürüyorsa
- Adetleriniz bir haftadan fazla sürüyorsa
- Adetiniz 3 aydır gerçekleşmiyorsa ve hamile değilseniz
- Adet sırasında aşırı ağrı oluyorsa
Adet Düzensizliğinin Tedavisi
Adet düzensizliğinin tedavisi onu yaratan sebeplere göre değişir. Doktorunuz adet düzensizliğini yaratan sorunu bulduktan sonra bize en uygun tedavi yöntemini tavsiye edecektir. Bu tedaviler beslenme ve yaşam biçiminin değişmesi, ilaç kullanımı ve daha ciddi durumlarda ameliyat gibi çözümler olabilir.
Adet Düzensizliği ile İlgili Diğer Çözümler
Adet düzensizliği konusunda halk arasında faydalı olduğu düşünülen bazı besinler/içecekler vardır. Elbette bu besinlerin adet düzensizliği konusunda etkili olduğunu iddia edebilmek için faydalarının tıbbi araştırmalarla/makalelerle desteklenmesi gerekir. Bununla beraber, normal beslenmemizde zaten tükettiğimiz ve adet düzensizliğine iyi geldiği söylenen besinlerden zencefil (zencefil çayı), tarçın (süt ya da sütlacın üzerine ekerek), kuşburnu (çay olarak), susam (kurutulup öğütülmüş halde ve toz şeklinde yemeklere, salatalara ekleyerek), zerdeçal (bir kaşık balla karıştırarak) ve naneyi (taze ya da nane çayı olarak) doktorunuza danışmak koşuluyla, makul ölçülerde beslenmenize dahil edebilirsiniz.
Önemli Not: BebekveBen.com’daki yazılar doktor veya uzman tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.
Kaynaklar
- Mayo Clinic – Menstrual cycle: What’s normal, what’s not
- Menstruation and Menstrual Problems
- Ayşe Tolga – Adet Düzensizliğine İyi Gelen Bitkiler
