Büyük bir çaresizlikle tecrübelerinize sığınıyorum, ne olur bana yardım edin. diyor sevgili okurum Duygu… Duygu’nun 14 aylık oğlu biraz iştahsız ve uyku sorunu yaşıyor. Duygu ikinci bebeğine hamile ve oğlunu emzirmeyi kesip kesmemek konusunda kararsız. Bugünkü yazımda iştahsızlık sorunu ele alacağım ve emzirme konusundan düşündüklerimi dile getireceğim. Bir sonraki yazımdaysa uyku sorunlarına değineceğim. Sözü Duygu’ya bırakıyorum.

Oğlum 14 aylık. Tüp bebek yöntemiyle oğluma hamile kaldım ve şu an spontan şekilde gerçekleşen 9 haftalık bir gebelik içindeyim. Doktorların (çocukçu ve kadın doğumcuların) farklı görüşleri arasında sıkışıp kaldım. Bebeğimi hala emziriyorum, “istersen devam edebilirsin” diyenlerin yanında, kes diyenler de var. Bebeğime baktığımdaysa sabaha karşı özellikle mutlaka beni emmek istiyor. Son dönemlerde iştahsızlık yaşadığı için de istediği zamanlarda vermek zorunda kalıyorum. Bu konuda ne yapabilirim?

Bebeğimin yaşadığı iştahsızlık, yaklaşık 20 gün önce baş gösterdi. Kusma ile besinleri reddetmeye başlamıştı. Doktor “Zorlamayın, çünkü yaşıtlarından boy ve kilo olarak gayet ileride dedi (boyu:86cm,kilosu.12) Artık ne yese o kar gözüyle bakıyoruz annemle. Bebeğime annem bakıyor. İçinde bulunduğum gebeliğim zorlu geçince, geceleri sürekli uyanan oğlumun sorumluluğunu annem üstlendi ve bir aydır benim odamın yanındaki odaya hazırladığımız yer yatağında yatıyorlar. Tabii hemen hemen her ağladığında ben de yanlarında buluyorum kendimi dayanamayıp. Annem geceleri uyandığında su ya da isterse inek sütü veriyor. Ancak illaki beni sabaha karşı 4 gibi emiyor.

Asıl problemimize gelirsek, uykuya en geç akşam 10 gibi dalan oğlum, uyuduktan bir saat sonra ve ilerleyen saatlerde, iki saate bir ve bazen saat başı şekillerde ya sakince uyanıp bize sesleniyor, emziğini istiyor, ya yanına uzanmamızı bekliyor ya da çığlık çığlığa ağlayarak, sakinleşmesi ve uykuya geçmesi zaman alacak şekilde yatakta doğruluyor.

Bu arada sizin oğlunuzla oluşturduğunuz uyku yöntemi ile, yanına uzanarak uyutuyoruz 11.ayından bu yana. Sallardık eskiden… Ancak bu yöntem de sonradan zor olmaya başlayınca yatır kaldıra başvurduk tüm direncine rağmen. Yanlız araya hastalık girince, kesinlikle başarılı olamayacağımızı anladık ve arkası bize dönük şekilde, yanına yatarak uyutmaya geri döndük.

Netten araştırdığım kadarı ile oğlum uyku terörü yaşıyor. Ancak bunun için daha küçük değil mi? Uyku öncesi banyo yaptırdığımız zamanlar da bile aynı. Bu yetmezmiş gibi bir de gündüz uykularının süresi de azaldı. Bu kadar az uyuyarak,az yiyerek nasıl ayakta durabiliyor diyorum,ama düşmeleri ve dengesiz yürüyüşleri de çoğaldı. Yan etkisi uyku olan ilaçlardan sürekli olmamak kaydıyla denemelerimiz oldu ama nafile… Ne kadar dertli ve vıdı vıdıcı bir anne tablosu çizdim size değil mi Tanla hanım?…Ben bir psikolojik danışmanım aslında, ama görüldüğü üzere mum dibine ışık vermiyor…

Merhaba Duygucum,

Anlattıklarını dikkatle okudum. Aklıma bir iki teori ve çözüm geldi. Yanıtımda hepsinin üzerinde duracağım. Öncelikle 2. hamileliğin için tebrik ederim. İnşallah bebeğini sağlıkla kucağına alırsın.

“Ne kadar dertli ve vıdı vıdıcı bir anne tablosu çizdim size değil mi?” demişsin. Ben hiç öyle görmedim. Şu anda hamilesin. Vücudun ve hormonların büyük bir değişim içerisinde. Bedeninde minik  bir filizi büyütürken, ilgi göstermen gereken ufak bir oğlun da var. Her iki bebeğinin de sağlığını düşünen bir annesin sadece. Hepimiz zaman zaman yanıtını bilemediğimiz sorularla karşılaştığımızda kendimizi çaresiz hissederiz. Bu çok doğal. Acaba çocuğunu büyütürken bu tarz endişelere kapılmamış bir anne var mıdır?  Gelelim pıtırcık oğluşunun durumuna…

Okuduklarımdan anladığım kadarıyla bebeğinin ilk sorunu iştahsızlık, şu anda hamilesin ve bunlarla bağlantılı olarak emzirmeyi kesip kesmemek konusunda tereddüttesin. İkinci sorun da uykusuzluk. Oğlunun bebeklerde gece terörü denilen durumu yaşadığından şüphe ediyorsun ve bu sorunu çözmek istiyorsun… Uykusuzluk konusunu daha sonra yanıtlayacağım. Konuyu böylece özetledikten sonra gelelim yanıtlarıma…

İştahsızlık

İştahsızlık Türk annelerinin en sık şikayetçi olduğu konulardan biri. Sanırım kanımızda var, bebeğimiz pofidik-pofidik olmadıkça, kollarda ve bacaklarda o tombiş büklümleri görmedikçe içimiz rahat etmiyor. Ben de bir zamanlar Can için aynı konuda endişe etmiştim. Hemen her rutin doktor kontrolümüzde doktorumuza “iştahsızlık konusunda ne yapmamız gerektiğini” sormuştum.

Can’ın doktoru son derece bilgili ve beni her konuda rahatlatan bir doktor. Rutin muayenelerinde bebeğimin boy/kilo/baş çevresi gibi değerlerini ölçüp, fiziksel muayenesini tamamladıktan sonra sağlıklı olduğuna kanaat edince, bana “herşeyin normal olduğunu, yemek konusunda endişe etmemem gerektiğini, bebeğimin ihtiyaç duyduğu kadar yemeği yiyeceğini, ısrar etmemem gerektiğini” açıklamıştı. Hem de kaç kere 🙂

Kendisi de 2 çocuk annesi olan doktorum bir Amerika’lı. Burada sosyal ortamlarda gözlediğim, Amerikalı anneler çocuklarının beslenmesi konusunda daha rahat bir tutum izliyorlar. Elbette her toplumda olduğu gibi burada da sağlıksız beslenen aileler var, ancak, bilinçli aileler çocuklarına sağlıklı besinleri sunmaya devam edip, kendi başına yemesi için teşvik ediyor ve daha çok yemesi için ısrarcı olmuyor. Neden bu örneği veriyorum? Başka bir beslenme biçiminin de mümkün olduğunu vurgulamak için. Kaşık elde çocuğun peşinden koşmak biraz bizim kültürümüze mahsus. Bu şekilde davranarak iyi birşey yaptığımızı düşünüyoruz. Ancak sonuçta 2-3 yaşına gelip, kaşık tutmasını bilmeyen, yemek zamanı geldiğinde çığlık çığlığa kaçan, restoranları birbirine katan, obezite sınırına yaklaşmış tombiş bebeler ortalarda dolaşıyor.

Bir bebeğe iştahsız diyebilmek için önce iştahsızlık kavramı konusundaki düşüncelerimizi doğru oluşturmamız gerek. 1 yaşından sonraki bebeklerin neden az yediğiyle ilgili önceki bir yazımdan aldığım bir paragrafı vermek istiyorum:

Neden Az Yerler?

Bebekler yaşantılarının ilk yılında oldukça süratli bir şekilde büyürler. Bir yaşındaki bebeklerin çoğu, doğumdaki kilolarını üçe katlamışlardır. Ancak 1 yaşından sonra büyüme hızları yavaşlar. Bu nedenle daha az yiyeceğe ihtiyaç duyarlar. Pek çoğumuz bebeğimizin tabağındaki porsiyona bakarak “az yiyor” diye hayıflanırız. Bebek midesinin yetişkin midesine göre çok daha küçük olduğu gerçeğini bilmemize rağmen göz ardı ederiz. Gerçekte bebeklerin “şişman ya da zayıf görünme” gibi bir kavramları yoktur. Kilo almamak için az yemek yetişkinlere ait bir kaygıdır. Bebeğiniz birkaç lokmadan sonra yemiyorsa, muhtemelen doymuştur. Israr etmeniz sizin sinirlerinizi yıpratmaktan ve bebeği strese sokmaktan başka bir işe yaramaz.

Ünlü çocuk doktoru Dr. Sears bu yaştaki çocukların birgün iştahlı, birgün iştahsız olmasının normal olduğunu söyleyerek, “her gün dengeli bir beslenme hedeflemektense, haftalık bazda dengeyi yakalamaya çalışın.” diyor.

Doktorun zaten oğlunun “yaşıtlarından boy ve kilo olarak gayet ileride” olduğunu ve zorlamamanız gerektiğini söylemiş. O nedenle iştahsızlık konusundaki samimi önerim ısrarcı olmaman. Siz yine her gün sebzesini, etini, meyvesini kısacası dengeli menüleri hazırlamaya devam edin. Yemek zamanı hepiniz beraberce oturun ve oğlunun önüne de tabağı koyun. Kilit cümle “Yiyeceği gıdaları ve ne zaman yiyeceğini siz seçin, ancak ne kadar yiyeceğini ona bırakın.”  Az yediği zamanlardaysa eksiğini kapatması düşüncesiyle abur cubur vermekten kesinlikle kaçının.

Bebeği neredeyse 3 yaşına gelmiş olan bir anne olarak bu cümleleri rahatlıkla sarfettiğimi düşünebilirsin. Ancak ne yalan söyleyeyim, benim de bu noktaya gelmem kolay olmadı. Aylar boyunca doktorumun söyledikleri kulaklarımda çınladı. Her öğünde ısrarcı olmakla, olmamak arasında gidip geldim. Sonunda doktorumun sözünü dinleyip, bebeğime güvenmeye karar verdim. Elbette hala nadiren çileden çıkıp “Yesene oğlum, Hadi! Hadi! Ye! Ye!” moduna girdiğim oluyor. Ancak genel olarak artık Can’a güveniyorum. Sağlıklı yemekleri sunmaya devam ediyorum ve eminim ki o ihtiyacı kadar yiyor. Bu konuda tüm anne arkadaşlarımın kendini rahatlatmasını gönülden tavsiye ediyorum.

Yemek seçen ya da az yiyen bebekler için uygulanabilecek taktikleri Bebeklerde Yemek Seçme yazımdan okuyabilirsin.

Emzirme

İştahsızlık konusunu bu şekilde anlattıktan sonra gelelim emzirme konusuna. 14. aya kadar emzirdiğin için seni tebrik ederim. Bu aşamadan sonra bırakıp bırakmamak konusunda ben doğru bir yanıt olduğunu sanmıyorum. Danıştığın kimi doktorların öyle, kimisinin böyle yanıtlar vererek kafanı karıştırması buradan geliyor. Emzirmek iki yönlü bir olgu. Bir yönüyle beslenme, diğer yönüyle anne ve bebek arasında kurulan bir iletişim.

Önce beslenme kısmına bakalım. Oğlun 14 aylık olduğuna göre katı gıdaya çoktan başlamış olduğunuzu tahmin ediyorum. Artık besinlerinin çoğunu katı gıdalardan alıyor olmalı. Bu nedenle anne sütünü kesiyor olman çocuğunun gıdasız kalmasına yol açmayacaktır. Yani, en azından gıdasını diğer besinlerden alma şansı var.

İletişim kısmına gelince… Bebeğini 2-3 yaşına kadar emzirmiş olan anneler olduğunu biliyorum. Bana göre anne ve çocuk istediği sürece emzirme devam edebilir. Ancak belli bir yaştan sonra beslenme faydası geri planda kalıp, anne/çocuk arasında duygusal iletişim ve biraz da alışkanlık nedeniyle devam ettirilir emzirme. Düşünüldüğü zaman emzirmenin belli bir zamanda bırakılacağı açıktır. Bu ideal zamanı bulmak anne ve bebeğe kalmıştır.

Öte yandan emzirme konusunda sadece bebeğinin ihtiyaçlarını düşünmemeli, kendi duygularına ve sağlığına da dikkat etmelisin. Şu anda yeniden hamilesin ve hamileliğin ilk haftaları kimi zaman zorlu olabilir. Oğluna karşı bir sorumluluğun olduğu gibi, karnında büyüyen bebeğe ve ayrıca kendine karşı sorumlulukların da var. Bütün bunların değerlendirmesini yapıp, oğlun ve kendin için en uygun kararı vereceğine eminim.

Duygucuğum,

Özetle, oğlunun iştahsızlık konusu biraz yaşına özgü  bir durumdan kaynaklanıyor. Bence iştahsızlığın ve yazında tarif etttiğin kusma ve yemekleri reddetme konusunun bir nedeni daha var. Onu da uykusuzluk konusundaki diğer sorunu yanıtlayacağım bir sonraki yazıma saklıyorum. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere…

Sevgiler

Tanla

Kaynaklar

Dr Sears

Önemli not: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce araştırmalarınızı yapın, sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.