Melis Akbaş 7 yaşında ve lösemi hastası. 2 sene önce hastalık teşhisi konulan küçük Melis’in tedavisi Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hematoloji Bölümü’nde devam ediyor. Melis’e acele kemik iliği gerekiyor.

Türkiye’deki kemik iliği bankalarında gerekli ilik bulunamayınca Melis’in ailesi yurtdışına yöneldi. Almanya’daki bir donörün uyumlu olduğu tespit edildi. Ancak son dakikada bu donör liste dışı kaldı. Melis’in kemik iliği arayışı sürüyor.

Melis Türkiye’de çeşitli nedenlerle kemik iliği bekleyen binlerce hastadan sadece biri. Türkiye nüfusuna yeterli olması için kemik iliği bilgi bankalarında kayıtlı en az 150 bin verici olması ideal. Ancak halen iki kemik iliği bilgi bankasında 35-40 bin gönüllü verici kayıtlı.

BU ÇOCUKLAR HEPİMİZİN. BU İNSANLAR ARAMIZDA.

KEMİK İLİĞİ BANKALARIMIZI GÜÇLENDİRMEK İÇİN HEPİMİZE GÖREV DÜŞÜYOR.

BEBEKVEBEN’İ OKUYAN TÜM ARKADAŞLARIMI İLİK VE KÖK HÜCRESİ DONÖRÜ OLMAYA ÇAĞIRIYORUM.

Ben daha önce hiç tanımadığım bir hastaya kan vermiştim. Bir insana yaşam armağan etmek dünyanın en güzel duygularından biri. En kısa zamanda ilik de vereceğim. Türkiye’ye geldiğimde orada da vereceğim.

İlik ve Kök Hücre Gönüllüsü olmak isteyenlerin yapması gerekenler şöyle:

Nasıl İlik Donörü Olabilirsiniz?

Kök hücre vericisi olmaya karar verdiğinizde, kök hücre bağışı gerçekleşene kadar 5 değişik aşamadan geçeceksiniz. Her potansiyel verici bu aşamaların tümünü geçirmeyebilir. İstatistiklere göre; bugün gönüllü verici olarak kayıt yaptıran bir kişinin kök hücre bağışı yapma ihtimali önümüzdeki on yıl içinde %5’dir. Doku tipi detaylı olarak belirlenmiş olan (2.aşama) genç bir vericinin ise kök hücre bağışlama olasılığı ise kayıttan sonraki bir yıl içerisinde %1’e çıkmaktadır.

Donör Olurken 1. Aşama – Kayıt

10 dakikalık bir basit kan alınması sonucu, ücret ödemeden kök hücre bağışlama sürecindeki ilk aşama olan KAYIT AŞAMASI’nı gerçekleştirebilirsiniz.

Türkiye’de 2 adet kemik iliği bankası bulunmaktadır: “İstanbul Tıp Fakültesi Kemik İliği Bankası” ve “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Akraba Dışı Doku ve Kordon Kanı Bankası”. Bunun dışında pek çok üniversite hastanesinde bağışlama sürecinde kan alımı yapılmaktadır.

Ankara Üniversitesi’nde 3 değişik şekilde başvuru kabul edilmektedir:.

a) Direk başvurular: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbni Sina Hastanesi, Asma Kat’ta bulunan Gönüllü Verici Merkezi’ne direkt başvuruda bulunarak, onam formunu doldurabilir ve 10 ml kan örneğinizi vererek kayıt olabilirsiniz. (Başvurular Merkez’de mesai günleri içinde, 13.30-16.00 saatleri arasında yapılmaktadır.)

b) Web sitesi üzerinden yapılan başvurular: Değişik şehirlerde oturup, Ankara Üniversitesi’ne bağış yapacaklar için geçerlidir. Süreç şöyle işlemektedir:

• Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Akraba Dışı Doku ve Kordon Kanı Bankası websitesi KokHucreBagisla.com’da Gönüllü Verici Kaydı linkine gidin.
• Karşınıza 2 tane form çıkacak. Soldaki “Kök Hücre ve Kemik İliği Bağışı İçin Onam ve Başvuru Formu’na” tıklayın. Açıklamaları okuyarak, en alttaki: “Kök Hücre ve Kemik İliği Bağışı İçin Onam Formunu Okudum, Anladım, Kabul Ediyorum” kutucuğunu işaretleyin ve açılan formdaki bilgileri eksiksiz bir biçimde doldurun.
• Daha sonra e-mail adresinize bir kod numarası gelecek. Bu kod numarası ile birlikte size en yakın Üniversite Hastanesi Kan Merkezine gidin.
• Size bildirilecek olan tüp biçimi ve diğer istenenlerle birlikte kan verme işleminizi gerçekleştirin. Bağışınız tamamlandıktan sonra elinizde içinde 7,2 mg EDTA bulunan 4’er cc’lik 2 adet mor kapaklı tam kan (hemogram tüpü) olacak. Lütfen, tüplerin üzerine TC kimlik numaranızı ve aldığınız e-postada yer alan başvuru numaranızı yazmayı unutmayın. İlik nakli için kan grubu uyumu gerekmemektedir.
• Daha sonra verdiğiniz kanı oda ısısında kalacak şekilde paketleyerek aşağıdaki adrese kargo ile gönderin. 24 saat içinde bankanın elinde olması gerekiyor. Sağlık Bakanlığı prosedürü gereği kargoyu gönderen kişinin ödemesi gerekiyor.

Kargo Adresi:
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
İbni Sina Hastanesi Hematoloji Laboratuarı, Asma Kat
Sıhhiye, Ankara, 06100
Tel: (0312)508-2440, (0312)508-2444

c) Toplu başvurular : 50 kişi ve üzerinde yapmayı planladığınız toplu başvurular için lütfen ilk olarak Merkez’le iletişime geçerek koordine olunuz.

Yukarıda a,b ve c şıklarında belirtilen 3 yöntemden biriyle Kayıt Aşaması tamamlandıktan sonra tek yapmanız gereken beklemektir. Gerektiğinde sizinle iletişime geçilecektir.

Kayıt İçin Kan Verebileceğim Merkezler Nerede?

Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde aşağıdaki adreslere giderek kan verip, bağış için kayıt olabilirsiniz.

• İstanbul (1. BANKA)
  

İstanbul Tıp Fakültesi Kemik İliği Bankası
Dekanlık Binası Giriş Katı
Çapa, İstanbul, 34390
(0212) 534-7500, kibank@istanbul.edu.tr
Lütfen Randevu alınız.

• Ankara (2. BANKA)

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
İbni Sina Hastanesi Hematoloji Laboratuarı, Asma Kat
Sıhhiye, Ankara, 06100
(0312)508-2440, (0312)508-2444

• Adana

Başkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Onkoloji
(0322) 327-2727, Dahili: 2024, Manolya Hanım
Mesai saatleri içinde, Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe günleri bağış yapabilirsiniz. Gitmeden önce arayıp bilgi alınız.

• Antalya

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Hematoloji Onkoloji Çocuk Polikliniği
(0242) 249-6000 / 6554
Mutlaka randevu alınız. Perşembe ve Cuma günleri hariç.

• Bursa

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kan Merkezi
(0224) 295-3740
Mesai saatleri içinde gitmeden önce arayıp bilgi alınız.

• Edirne

Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Bolümü
(0284) 235-7641, Dahili:1449, Yrd. Doç. Dr. Hilmi Tozkır

• Eskişehir

Eskişehir Devlet Hastanesi Organ Bağış Birimi
(0222) 237-4800, Ergün Bey
Hafta içi mesai saatlerinde

• İzmir

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kan Merkezi
(0232) 390-4950, Dilek Hanım
Hafta içi 09:00 – 15:00 saat aralığında, 12:00 – 13:00 saatleri hariç, Randevu ile.

• Kayseri

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi
(0352) 437-4910

• Konya

Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi
(0332) 444- 8847

• Mersin

Ata Diyaliz Merkezi
(0324)329-2500, Başhemşire Döndü Hanım
Her salı günü saat 12:00-14:00 saat aralığında bağış alıyor.

Kimler Kök Hücre Vericisi Olabilir?

18 ile 55 yaş arası, en az 50 kg ağırlığında, kan verme kriterlerini taşıyan her sağlıklı kişi kök hücre vericisi olabilir. Bu kriterlerin sağlanması, kişinin belirli sağlık niteliklerini taşıdığı anlamına gelmektedir. Böylece yapılan bağış da nitelikli olacak ve doğal olarak hastaya yapılan kök hücre naklinin başarıyla sonuçlanma şansı yükselecektir.

Kimler Kök Hücre Vericisi Olmaya Uygun Değildir?

Kan verme kriterlerine uymayanlar kök hücre vericisi olamazlar. Bu kriterler şöyledir:

• 18 yaşından genç veya 55 yaşından yaşlı olanlar, ağırlıkları 50 kg den daha düşük veya beden ölçüsü endeksi 40’ın üzerinde olan aşırı kilolu kişiler
• Belirli hastalığı bulunan ve daha önce kan bankasında kan bağışı reddedilmiş kişiler:

• Kalp ve kan dolaşım sistemi rahatsızlıkları olanlar. Örneğin koroner kalp hastalığı, kalp krizi, kalp yetmezliği, tedavi gerektiren kalp ritmi bozuklukları, düzensiz yüksek tansiyon gibi
• Solunum yolları rahatsızlıkları olanlar. Örneğin ağır kronik astım (düzenli ilaç tedavisi gerektiren), kronik bronşit, akciğer veremi, akciğer embolisi gibi
• Kan, kan pıhtılaşma sistemi veya kan damarları rahatsızlıkları olanlar. Örneğin oto-immün anemi, A tipi hemofili, derin venlerde tromboz gibi
• Ruhsal rahatsızlıklar, santral sinir sistemi rahatsızlıkları olanlar. Örneğin tedavi gerektiren depresyonlar, psikoz, şizofreni, epilepsi, multipl skleroz gibi
• Oto-immün sistem rahatsızları olanlar. Örneğin romatoid artrit (romatizma), kolajenozlar, Crohn hastalığı, ülseröz kolit, troid gibi
• Salgı bezleri rahatsızlığı olanlar. Örneğin Diabetes mellitus gibi
• Kötü huylu sayılan (kanser hastalığı) rahatsızlıklar
• Enfeksiyona neden olan rahatsızlıkları olanlar.  Örneğin Hepatit B veya C (iyileşmiş dahi olsa), kronik borelyoz, HIV-enfeksiyonu ve diğerleri.
• Kendisine yabancı organ veya doku nakli yapılmış olan kişiler. Örneğin; böbrek, kalp, cilt, kornea tabakası, beyin zarı, baldır siniri gibi
• Bağımlılığı bulunan kişiler. Örneğin; alkol, uyuşturucu madde ve ilaç bağımlılığı gibi

Kemik İliği Vericiden Nasıl Alınır?

Aile içinde doku grubu uyan kardeş varsa önce o kişinin nakil için uygun olup olmadığı araştırılır. Bunu anlamak için kan testleri / bazı basit laboratuar testleri yapılır.

Kök hücresi bağışında bulunmak için kan örneği vererek kayıt yaptıran kişiler, ancak test sonuçlarında sağlıklı olduklarının tespiti, doku tipinin analizi, doku tipinin veri tabanına kaydı, ve kök hücreleriyle uyumlu bir hasta ortaya çıkması durumunda verici olurlar.

Vericiden kemik iliği toplanması narkoz altında, ameliyathane şartlarında yapılır. Kişinin kalça kemiğinden iğne ile enjektörlere ilik toplanır. Toplanan miktar hastanın ağırlığına göre değişir.

Kemik İliği Toplanmasından Sonra Verici İçin Hangi Riskler Söz Konusudur?

İlik toplama işleminin vericiye zararı yok denecek kadar azdır. Bu konuda çok nadiren yan etki bildirilmiştir.

• Vericide hafif kansızlık olabilir. Ağızdan verilen demir hapları ile birkaç haftada tam normale döner. Kan verilmesine gerek yoktur. 3-5 gün içinde verici kişi işine veya okuluna gidebilir.
• Doğrudan kemik iliği alımı işlemi ağrılı olacağından genel anestezi gerekmektedir. Genel anestezide hayati tehdit oluşturan komplikasyonlar riski hekimler tarafından 1:50.000’den daha az olarak bildirilmektedir.
• Alımdan sonra yara ağrısı ve bazı kişilerde genel anestezinin yan etkisi olarak mide bulantısı oluşabilir.
• Ayrıca tüm yaralar için geçerli olduğu gibi enfeksiyon riski de mevcuttur.

Ancak işlemler aseptik ameliyathane koşullarında uygulanarak, gerekli tedbirler alınmaktadır.

Kök hücre bağışlamakla ilgili diğer sıkça sorulan sorular için lütfen aşağıda kaynaklar bölümündeki linke başvurun.

HAYDİ ANNELERİN GÜCÜNÜ GÖSTERELİM! MELİS ve TÜM HASTALAR İÇİN DONÖR OLALIM!

Kaynaklar
Tüm Kan Gönüllüleri Facebook sayfası
Kök hücre bağışlamakla ilgili diğer sıkça sorulan sorular