Okurlarımdan Berrak şöyle diyor:

“6,5 aylık bebeğimde hala gaz problemi var. 4. ayda geçmesini umuyorduk ama geçmedi. Bu durum çok güzel oturttuğumuz uyku düzenine de etki ediyor. Bir öneriniz var mı?”

Merhabalar Berrak,

Öncelikle çok geçmiş olsun. Bebeklerde gazın birden fazla nedeni olabilir. Hatta gaz diye genellediğimiz sorunlar gazın dışında başka sebeplerden de kaynaklanıyor olabilir. Bu konulara girmeden önce kendi tecrübelerimden örnekler vermeye çalışacağım.

Her beslenmeden sonra gazını çıkarmak: Can sanırım 2-3 aylıkken gaz sorununu ilk kez biz de yaşamıştık. O dönemlerde ağırlıklı olarak emziriyordum. Nadiren de devam sütü veriyordum. Gaz sorunu yaşadığımızda ilk yaptığım şeyler kendi beslenmemden gaz yaptığı söylenen gıdaları çıkarmak olmuştu. Bu geçici bir çözüm yaratsa da, bir müddet sonra gaz problemi geri gelince çözümün burada olmadığını anladım. Daha sonra asıl sorunun benim yanlış bir uygulamamdan kaynaklandığını keşfettim. Ben her emzirmeden sonra Can’ın gazını çıkarmıyordum. Bunun sebebi emzirmeden hemen sonra bebek huzursuzlanmazsa, hava yutmadığını varsaymamdı. Ancak gaz bünyede birikiyor, hemen ilk beslenmeden sonra görülmese de, gün içinde sonraki zamanlarda ortaya çıkıyordu. Bunu keşfettikten sonra, gaz belirtisi göstersin-göstermesin, her beslenmeden sonra gazını çıkarma yoluna gittim. Ondan sonra rahatlık sağladık. Eğer her beslenmeden sonra gaz çıkarmıyorsan, öncelikli olarak bunu yapmanı öneririm.

Anne sütünün fazla gelmesi: Bir diğer gaz sorununu da 5-6 ay civarında yaşadık. Aslında tam olarak gaz sorunu denilemez. Belirtileri gaza benzeyen bu durum, bize uzunca bir müddet zor geceler geçirdi. O dönemde denediğimiz pek çok çözüm ve yaptırdığımız testlerden sonra sorunun gaz değil, anne sütünün fazla gelmesi olduğunu keşfettik. Bu konu genellikle hep atlanıyor ve bebeğin gereksiz yere sıkıntı çekmesine neden oluyor. Yukarıda verdiğim linkte anne sütünün fazla gelmesinin belirtileri ve bu sorunun çözümüne dair pek çok bilgi olduğu için detaylara bu yazıda girmeyeceğim. Ancak bebeğini emzirmeye devam ediyorsan, yaşadığınız sorunun anne sütünün fazla gelmesinden de kaynaklanabileceğini belirtmek isterim.

Gaz konusunda ilk planda hatırladığım tecrübelerim böyle. Bunun dışında çeşitli kaynaklardan derlediğim ve sana yardımcı olacağını düşündüğüm bilgileri de aşağıda veriyorum.

******************************

Gazın Sebepleri

Bebeklerde gaz sorununa çözüm bulmak için bunun nedenlerine bakmak gerekir. Bebeklerdeki gaz;

– Beslenme sırasında hava yutulmasından,
– Besinlerin sindirim sürecinde doğal olarak çıkan gazlardan,
– Özellikle ilk 3 ayda mide-bağırsak sisteminin ve sindirime yardımcı olan faydalı (probiotic) bakteri örtüsünün henüz tam olarak gelişmemiş olmasından kaynaklanır.

Hava kabarcıkları ve gazlar mide/bağırsaklarda birikerek, şişkinlik ve karına baskı yapar. Rahatsız olan bebek gaz belirtilerini göstermeye başlar.

Gazın Belirtileri

• Karın bölgesinde şişkinlik
• Yüzün kırmızı hale gelecek kadar zorlanarak gaz çıkarmaya çalışılması
• Bacakların karına doğru çekilmesi
• Geğirme
• Hıçkırık
• Kusma
• Huysuzluk
• Ağlama

Gazlı Bebek Sorununa Çözümler

Bebeğin gaz problemini çözmek için uygulanabilecek bazı yöntemler şöyledir:

• Annenin beslenmesine dikkat etmek:  Bazı kaynaklarda annenin yediği bazı yiyeceklerin anne sütünden geçerek bebeğe gaz yapabileceği belirtilirken, bazı kaynaklarda böyle bir aktarım olmadığı söylenir. Hangisi doğru olursa olsun, emziren anne, gaz yapma ihtimali olan yiyecekleri bir müddet yemeyerek, işe yarayıp yaramadığına bakabilir. Annenin yediği portakal, mandalina, çilek, domates ve meyve suları gibi yüksek asitli yiyecekler; süt, peynir, yoğurrt gibi süt ürünleri; brokoli, karnıbahar, brüksel lahanası vb. ve meşhur kuru baklagiller gaz yapması muhtemel gıdalardandır. Bir yiyeceğin sütten geçerek bebekte gaz yapıp yapmadığını anlamak için, o yiyeceği yemeyi keserek, yiyeceğin vücuttan tamamen atılması için 1-2 hafta beklemek gerekir.
• Biberon türünü değiştirmek:  Biberon ucu bebeğin yaşına uygun olmalıdır. Yaşından büyük (hızlı akan) uçlar bebeğin acele ederek hava yutmasına, yaşından küçük (ağır akan) uçlar da bebeğin sabırsızlanarak ağzını açmasına ve hava yutmasına yol açar. Doğru biberon ucunu deneme yoluyla bulmak ve gerekirse gazlı bebekler için özel geliştirilmiş biberon türlerini denemek faydalı olabilir. (Can küçükken iki tip biberon ucu olduğunu keşfetmiştim. Yavaş akanlarda sorun yokken, hızlı akanlar onu hızlı yutmaya zorluyor ve gaz yapıyordu. Bu yüzden biberon uçlarını gözden geçirip, hızlı akanları daha sonraki aylarda kullanmak üzere kaldırmıştım.)
• Biberonu doğru şekilde hazırlamak: Bebeğe devam sütü veriliyorsa, biberonunun içine su ve toz konuldıktan sonra kapağını kapatıp çalkalamak yerine, küçük bir çay kaşığı yardımıyla kapak açıkken karıştırmak ve daha sonra biberon ucunu kapamak, devam sütünün içinde gaz birikmesini engelliyor. (Bunu keşfedene kadar Can bayağı gazlı sütler içmişti.) Bazı kaynaklar  sütü hafifçe ısıtarak vermenin faydalı olduğunu söyler. (Can devam sütünü hep oda sıcaklığında içti. Ne zaman inek sütüne geçtik, ondan sonra buzdolabından çıkan sütün soğukluğu kırılsın diye hafifçe ısıtmaya başladım. Ama yine de denenebilir.)
• Bisiklet yöntemini uygulamak: Bebeği sırt üstü yatırıp, ayaklarını dizlerinden hafifçe bükerek, bisiklet çevirme hareketi yaptırmak gazın çıkmasını sağlayabilir. Bu hareket aynı zamanda bağırsakların da çalışmasına yardım eder. (Bu yöntemi uygularken bebeğin başının altına fazla yüksek olmayan bir yastık koymak ve hemen yemekten sonra yapmamak kusmasını engelliyor.)
• Değişik gaz çıkarma yöntemleri denemek: Gaz çıkarma sırasında ebeveynler daha çok belli bir yöntemi tercih ediyor. Ancak gaz çıkarmanın birden fazla yolu var. Bir yöntem işe yaramadığında, diğer yöntemleri de denemek faydalı olabilir. Değişik gaz çıkarma yöntemlerinin resimli anlatımına Bebeklerde Gaz Çıkarma Yöntemleri yazımdan ulaşılabilir.
• Devam sütü markasını değiştirmek: Devam sütüyle beslenen kimi bebeklerde süt bazlı formülden soya bazlı formüle ya da gazlı bebekler için geliştirilmiş özel formüllere geçiş yapmak işe yarayabilir. (Can’a ilk verdiğimiz standart devam sütü gaz yapınca, gazlı bebekler için hazırlanan özel formüle geçmiştik. Bu değişiklik gazını tamamen kesmese de, belirgin ölçüde azaltmıştı.)
• Doğru şekilde beslemek: 1)Bebek emzirilse de biberon da verilse, beslenme esnasında bebeğin kafası midesinden yukarıda tutulmalıdır. 2)Bebeğin memenin ya da biberonun sadece ucunu değil, büyük kısmını ağzına alması sağlanmalıdır. 3)Hava yutma riskini azaltmak için, beslenme bittikten sonra bebeğin biberonu emmeye devam etmesini engellemelidir. 4)Bebeğin mide kapasitesinin küçük olduğu düşünülerek, sindiremeyeceği kadar çok yemekle besleyip gaz yaratmak yerine, az-az ve sık-sık beslenmelidir. 5) 6 aydan büyük bebeklere gün içinde uygun miktarda su da verilerek kabızlık yaşaması önlenmelidir. Kabız bebeklerde gaz sorunu daha çok görülür. (Beslenme sırasında bebeğin başını yukarıda tutmanın önemini ne kadar vurgulasam azdır. Emzirme sırasında Can’ın başını kolumla destekleyerek ve biberon verme sırasında Can’ın başının altına yastık koyarak bu sorunu çözdük. Ayrıca kendi karyolasında dümdüz yatarken biberon içmesine ve boş biberonu emmesine asla izin vermedim. 6.aydan sonra Can’ı oyun parkına koyarken, yanına da su dolu bir biberon vermeye başladım. Böylece düzenli olarak su içmeye alıştı. Kabızlık ve kabızlıktan kaynaklanan gaz sorununu çok az yaşadı.)
  
• İlaç: Gazlı bebekler için piyasada satılan ilaçlardan kullanılabilir. İlaç kullanmadan önce doktorunuza danışın. (Ancak diğer yöntemlerin işe yaramadığı durumlarda ilaç kullanılması taraftarıyım. Sonuçta gaz sorunu küçük bebeklere özgü  olan ve mide/bağırsak sistemi tam olarak geliştiğinde geçen bir sorun. Dolayısıyla öncelikle doğal yöntemlere başvurulması ve bebeğin bünyesine gereksiz yere ilaç yüklenmemesi daha doğru gibi geliyor. Can’da da böyle yaptık. Ancak her yöntemi deneyip çok çaresiz kaldığımız bir-iki durumda, doktorumuzun önerdiği, doğal içeriğe sahip bir gaz ilacı kullandık.)
• Karın üzeri yatırmak: Yemeklerden sonra olduğu kadar, diğer zamanlarda da bebeği karın üzeri yatırmak faydalıdır. Bu pozisyonda bebek debelenirken, karnına baskı yapacağı için gaz çıkartabilir. (Henüz emeklemeyen bebekler için faydalı olduğunu söyleyebilirim.)
• Karına masaj yapmak: Bebeğin karnını daire şeklinde hareketlerle ovalamak da gaz çıkarmak için faydalı bir yöntemdir. (Masaj her koşulda faydalı ve anne için de bebek için de rahatlatıcı.)
• Katı gıdalara geçiş: Bebeklerin katı gıdalara geçiş aşamasında gazlı olması normaldir. Bu durumda bebeğin yeni gıda düzenine alışmasını beklemekten başka yapılacak birşey yoktur.
  

Gaza Benzeyen Diğer Sorunlar

Bebeklerde görülen diğer bazı rahatsızlıkların belirtileri gaz belirtilerine çok benzer. Bu nedenle gazlı bebekle karıştırılabilir. Bir bebekte gaz belirtileri gözlendiğinde, gazı geçiren uygulamalar işe yaramıyorsa, aşağıdaki rahatsızlıkların da olabileceği göz ardı edilmemelidir:

• Anne sütünün fazla gelmesi
• Kolik
• Laktoz hassasiyeti
• Reflü

******************************

Berrak,

Gazlı bebek konusunda aklıma gelenler şimdilik böyle. Gaz sorunu yaşamanın bebeğe sıkıntı, size de üzüntü verdiğini biliyorum. Ancak hiç merak etme, bu dönemler geçecek. Bebeğin 6,5 aylık olduğuna göre sıkıntının çoğunu atlatmış sayılırsınız. Bu arada, umarım buradaki yöntemler işine yarar ve bebeğinin gaz sorununa çözüm bulabilirsin. Aklına takılan başka sorular olursa her zaman beklerim.

Sevgiler,

Tanla

Kaynaklar

Web MD | Dr.Sears 1 | Dr.Sears 2

Önemli not: Bu blogdaki yazılar şahsi tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip başka bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.