Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları -1

Çocukluk dönemi hastalıkların yoğun olarak yaşandığı bir dönem. Bunda bağışıklık sisteminin henüz tam olarak gelişmemiş olması, çocukların kişisel hijyeni tam olarak uygulayamamaları ve yuva/okul gibi kalabalık ortamlarda sık olarak bulunmalarının etkileri büyük. Bana en çok gelen sorulardan biri de çeşitli çocuk hastalıkları ile ilgili oluyor. Özellikle ilk ve tek çocuklarında bu tür hastalıklarla karşılaşan okurlarım fotoğraf göndererek bu durumla karşılaşıp karşılaşmadığımı soruyor. Bu nedenle sık rastlanan çocuk hastalıklarından bir yazı dizisi yapmaya karar verdim. Elbette bu yazı doktora gitmenin yerini tutmaz, ancak yazıdaki fotoğraflara bakarak deride döküntü yapan çocuk hastalıkları konusunda bir ön bilgi edinebilirsiniz.

Deride Döküntülere Yol Açan Çocuk Hastalıkları

Bugün ilk olarak çocuklarda sık rastlanan ve deride döküntülere yol açan hastalıklardan bahsetmek istiyorum. Bu yazı dizisini fotoğraflarla da zenginleştireceğim. Böylece çocuğunuzda bir deri döküntüsü gözlemlediğinizde bu fotoğraflara ve belirtilere bakarak bir ön fikir edinebilir ve bir an evvel doktora başvurabilirsiniz. Aşağıda seçtiklerin en sık rastlanan çocuk hastalıkları… Bunların dışında da deride döküntüye yol açan pek çok rahatsızlık olabilir.

Bu sayfadaki deride döküntüye yol açan çocuk hastalıklarından birkaç istisna dışında hepsi sümük, salya, tükürük gibi burun, boğaz ve ağızda bulunan mukuslu dokulardan yayılıyor. Bu nedenle hasta kişilerin hapşırığına, öksürüğüne ve hatta ağızdan tükürük sıçrayacak kadar şiddetli kahkahasına maruz kalmamakta fayda var.

Bu hastalıklarının bir kısmı rutin çocuk aşıları sayesinde hiç gözlenmiyor. Hatta pek çok gelişmiş ülkede yaygın aşılama kampanyaları sayesinde tarihe karışmış durumdalar. Bununla beraber dünyanın başka bölgelerinde bu çocuk hastalıkları hala gündemde olabiliyor. Uluslararası seyahatlerin yoğunluğu ve son dönemde gelişmiş ülkelerde maalesef yayılmaya başlayan aşı yaptırmama eğilimleri nedeniyle, unutulmuş çocuk hastalıkları yeniden hortlayabiliyor.

Bu hastalıklar genellikle çocuk hastalığı olarak düşünülmekle beraber, aşılı olmayan kişilerde her yaşta ortaya çıkabiliyor. Özellikle bağışıklık sistemi henüz gelişmemiş yenidoğanlar, bağışıklık sistemi zayıf olan hastalar, yaşlılar ve hamilelerde bazı çocuk hastalıkları tehlikeli sonuçlara yol açabiliyor. Bu nedenle özellikle bu risk grubundaki kişilerin hastalarla temas etmemesinde fayda var.

Çocuk hastalıkları ile ilgili önemli bir nokta da kuluçka süresi. Kuluçka Süresi bulaşıcı hastalıklara yol açan etkeninin (virüs ya da bakteri) vücuda girmesinden hastalığın ortaya çıkmasına kadar geçen süreye deniyor. Bu süre içinde hastada bir belirti gözlenmediğinden, hastalığı bulaştırsa bile bunu bilemeyebiliyor. Bu nedenle el yıkama alışkanlığının çocuklara kazandırılması, eli ağıza sokma, tırnak yeme gibi alışkanlıklardan kaçınılması önem taşıyor. Ayrıca hastalık şüphesi taşınan biriyle istenmeden temas edildiğinde, kuluçka süresini bilmekte fayda var. Böylece ilk belirtiler ortaya çıktığında daha hızlı teşhis konulabilir. Şimdi gelelim hastalıklara…

Altıncı Hastalık (Roseola Infantum)

Sebebi: Virus (Human Herpesvirus 6 – HHV-6 ve Human Herpesvirus 7 – HHV7)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Boğaz ve burun salgılarından bulaşır. Hasta kişiyle aynı bardağı paylaşmaktan ya da hasta kişinin öksürüğü, hapşırığı ya da gülüşü esnasında havaya saçılan damlacıklardan bulaşır.
Kuluçka Süresi: 9-10 gün
Belirtileri: 6 ay – 2 yaş aralığında en sık görülür. 4 yaşından sonra nadirdir. Soğuk algınlığıyla başlar, birkaç gün 39–40 °C yüksek ateşle takip eder. Ateşler havaleye yol açabilir. 2-5 gün sonra ateş birden kesilir. Ardından ilk olarak göğüste ve sırtta, sonra ellerde ve ayaklarda kırmızı-pembe, küçük, kaşıntısız, düz ya da hafif kabarık döküntülere yol açar. Döküntüler 1-2 gün sürebilir. Boğaz ağrısı, burun akıntısı, yorgunluk, boğazdaki lenf bezlerinin şişmesi, hafif ishal, iştahsızlık ve huzursuzluk gibi belirtileri de olabilir.
Aşısı var mı? Yok.
Tedavisi: Genellikle 1 haftada geçer. Yüksek ateşin görüldüğü durumlarda dikkatli olunmalı, doktorun önerisine göre ateş düşürücü yöntemlere başvurulabilir. Yeterli sıvı alımı yapılmalıdır.

Beşinci Hastalık (Fifth Disease)

Sebebi: Virüs (Erythrovirus ya da Human Parvovirus B19)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Öksürük, hapşırık. Hasta olan kişi ilk belirtilerin gözükmesinden 5-6 gün öncesine kadar hastalığı bulaştırabilir. Döküntüler başlayınca bulaşıcılık sona erer. Birinci trimesterde hamile olan kadınlarda düşüklere yol açabilir.
Kuluçka Süresi: 4-20 gün
Belirtileri: En çok 5-15 yaş grubunda görülür. Grip gibi başlar. Düşük ateş, üşüme, başağrısı, vücut ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, karın ağrısı görülebilir.  Bu belirtilerden birkaç gün sonra özellikle yanaklarda tokatlanmış gibi kırmızı bir yüz ve ardından vücutta  kızarıklıklar olur. Döküntüler birkaç gün sürer ve biraz kaşınabilir. Ergenlik çağındaki çocuklarda ve yetişkinlerde eklem ağrıları olabilir.
Aşısı var mı? Yok.
Tedavisi: Dinlenmek, bol sıvı almak

El-Ayak-Ağız Hastalığı (Hand-Foot-Mouth Disease)

Sebebi: Virüs (Coxsackievirus A16)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Öksürme, hapşırma, mukus, salya ve kirli bebek bezlerinden bulaşır.
Kuluçka Süresi: 3-6 gün
Belirtileri: Genellikle yaz ve sonbahar aylarında görülür. Ateşle başlar. Ağızda ağrılı yaralar ve kaşıntılı olmayan kızarıklıklar gözlenir. Elde, ayaklarda ve bazen popoda ve bacaklarda kabarıklıklar görülür.
Aşısı var mı? Yok.
Tedavisi: Kendi kendine 1 haftada iyileşir. Dilenme, yeterli sıvı alımı önerilir. Gerekirse doktorun önerisine göre ateş düşürücü yöntemlere başvurulabilir.

Egzama (Dermatitis ya da Eczema)

Sebebi: Tam olarak bilinmemektedir. Ancak hassas ciltli ve alerjik bünyeli insanlarda daha çok görülür. Çok sıcak ya da çok soğuk havalar, bazı sabunlar, bazı kıyafetler (özellikle yünlüler) egzamaya yol açabilir.
Bulaşıcı mı? Hayır
Belirtileri: Egzamanın çok değişik tipleri vardır. Ancak genelde hafif kabarık döküntüler, kızarıklık, kuru cilt, kaşıntı görülür.
Aşısı var mı? Yok.
Tedavisi: Cildi parfüm ve kimyasallardan uzak tutmak, parfüm ve kimyasal içermeyen doğal sabunlar kullanmak, cildi egzamaya özel kremlerle nemlendirmek önerilir. Ağır vakalarda doktorun önerisiyle kortizonlu kremler uygulanabilir.

İltihaplı İsilik (İmpetigo)

Sebebi: Bakteri (Streptococcal or Staphylococcal bacteria)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Hasta çocukla yakın temas, havlu ve oyuncak gibi eşyalarının kullanılması. Yaralı bölgenin kaşınmasıyla vücudun diğer yerlerine de bulaşabilir.
Kuluçka Süresi: Streptococcal enfeksiyonlar için 1-3 gün, Staphylococcal  enfeksiyonlar için 4-10 gün
Belirtileri: En çok 2-6 yaş aralığında görülür. Sıcak aylarda daha yaygındır. Tüm bedende görülmekle beraber özellikle ağız ve burun çevresindeki kırmızı, hafif kabartılı, kabuk bağlamış şekilde yaralar oluşur. Bu yaralardan sıvı sızabilir ve yaraların çevresinde bal renginde kabuk oluşabilir. Kaşıntılıdır.
Aşısı var mı? Yok.
Tedavisi: Doktorun önerisiyle antibiyotik ya da antibiyotikli krem uygulanır. Tedaviye başlandıktan genellikle 1-2 gün sonra bulaşıcılığı kalkar ve 3-5 gün içinde iyileşmeye başlar.

Kızamık (Measles)

Sebebi: Virüs (Paramyxovirus)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli:  Hasta kişinin boğaz ve burun salgılarından, öksürüğü, hapşırığı ya da gülüşü esnasında havaya saçılan damlacıklardan bulaşır. Kızamık virüsü hasta kişinin odadan ayrılmasından sonra 2 saat kadar havada kalabilir ve bu şekilde bulaşabilir. Düşük, ölü doğum ve erken doğum gibi risklere yol açması nedeniyle hamileler kızamıklı hastalarla temastan kaçınmalıdır.
Kuluçka Süresi: 7-21 gün
Belirtileri: Burun tıkanıklığı, öksürük, gözlerde akıntısız kızarıklık ve orta ateşle başlar. Çocuk hasta, iştahsız ve yorgun gözükür. 3.4. günde 40 °C’e varan yüksek ateşle beraber yüzde, yüzle saçın birleştiği çizgide ve kulak arkasında döküntüler başlar. Ardından döküntüler gövdeye, bacaklara ve ayaklara yayılır. 1 hafta sonra döküntüler kırmızıdan koyu kahveye döner biter.
Aşısı var mı? Var.
Tedavisi: Virüsle temas ettikten sonra 72 saat içinde hala aşı yapılabilir. Bu aşı hala koruma sağlayabilir ya da hastalık belirtileri gözükse de hastalık hafif geçer. Hamilelere ve bağışıklık sistemi düşük olanlara özel tedavi uygulanır. Dinlenme, sıvı alımı, nefes alışını kolaylaştırıcı hava nemlendiriciler ve gözlerin dinlendirilmesi önerilir. Doktor hastalığın seyrine göre gerekli görürse ateş düşürücü ve hastalığın şiddetini azaltan A vitamini verebilir.

Kızamıkçık (Rubella ya da German Measles)

Sebebi: Virüs (Rubella virus)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Boğaz ve burun salgılarının hapşırık ve öksürükle yayılmasıyla bulaşır. Hamilelerin kızamıkçık geçirmesi doğmamış çocuk için çok tehlikelidir.
Kuluçka Süresi: 12-23 gün (ortalama 14)
Belirtileri: Yüzde başlayan pembe ya da açık kırmızı döküntüler vücuda yayılır. Orta derecede kaşıntılıdır. Düşük ateş (38 ^oC), orta şiddette eklem ağrıları, göz kızarıklığı, boğazdaki ve kulak arkasındaki lenflerin şişmesi görülebilir ve bu belirtiler 3 gün sürer. Genellikle kızamığa göre daha hafif seyreder.
Aşısı var mı? Var.
Tedavisi: Genellikle kendi kendine iyileşir. Dilenme, yeterli sıvı alımı önerilir. Gerekirse doktorun önerisine göre ateş düşürücü yöntemlere başvurulabilir. Hamilelerin özel bir şekilde tedavi edilmesi gerekir.

Kızıl (Scarlet Fever)

Sebebi: Bakteri (Group A Streptococcus)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Boğaz ve burun salgılarının hapşırık ve öksürükle yayılmasıyla bulaşır.
Kuluçka Süresi: 1-7 gün (genellikle 3 gün)
Belirtileri: Okul çağındaki çocuklarda en yaygın olarak kış ve ilkbaharda görülür. Boğaz ağrısı, yüksek ateş, baş ağrısı, karın ağrısı, boğazın şişmesi ile başlar. 1-2 gün sonra öncelikle göğüste ve karındaki deri kırmızılaşır ve zımpara yüzeyi gibi hafif kabarır. Ardından tüm vücuda yayılır. Çocuğun dili beyaz görünümlüdür, ancak dil üzerindeki kabarıklıklar parlak çilek görünümü gibi kırmızıdır. 7-14 gün sonra döküntü sona erer.
Aşısı var mı? Yok.
Tedavisi: Doktorun yazacağı antibiyotikle tedavi edilebilir.

Kurdeşen (Urticaria ya da Hives)

Sebebi: Aspirin gibi ilaçlar; yumurta, yemişler, kabuklu deniz hayvanları gibi besinler ve gıdalardaki katkı maddeleri; çok sıcak ya da soğuk ve boğaz enfeksiyonu, stres gibi pel çok değişik neden kurdeşene yol açabilir.
Bulaşıcı mı? Hayır
Belirtileri: Bedenin herhangi bir yerinde, aniden çıkan, soluk kırmızı, parçalı görünümlü, hafif kabarıklıklar. Geçmesi dakikalar, günler ya da haftalar alabilir. Çok değişik türleri vardır. Ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Özellikle kurdeşenle beraber solunum güçlükleri ya da yüzde şişme görülüyorsa dikkatli olunmalıdır.
Aşısı var mı? –
Tedavisi: Kurdeşene yol açan besinlerden ve koşullardan uzak durmak, doktorun önerdiği alerji ilaçlarını kullanmak, kabarıklığın çıktığı yerlere ıslak biz bezle kompres yapmak, çok sıcak odalarda uyumamak, çok dar kıyafetlerden kaçınmak gereklidir.

Siğil (Warts)

Sebebi: Virüs (Human Papillomavirus)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Siğillerin üzerine dokunarak ya da siğili olan birinin kullandığı bir objeyi kullanarak. Bulaşmasının engellenmesi için çocuğun siğilleri dokunması ya da  tırnaklarını yemesi engellenmelidir. Bantla üzeri kapatılabilir.
Kuluçka Süresi:
Belirtileri: Çoğunlukla elde, parmaklarda ya da ayakta gözlenen beyaz kabarıklıklar
Aşısı var mı? –
Tedavisi: Çoğunlukla kendi kendine iyileşir. Ancak siğilin türüne göre dermatoloji uzmanının önereceği salicylic acid, siğilin likit nitrojenle dondurulması, lazerle tedavi gibi değişik tedavi yöntemleri de vardır.

Su Çiçeği (Chicken Pox)

Sebebi: Virüs (Varicella-zoster)
Bulaşıcı mı? Evet
Bulaşma Şekli: Boğaz ve burun salgılarının hapşırık ve öksürükle yayılmasıyla bulaşır. Ayrıca hasta kişinin enfekte giysileri ve yatak takımlarına dokunularak da bulaşabilir. Kimi durumlarda hasta kişinin bulunduğu odada 15 dakika kalmakla da bulaşabilir. Bağışıklık sistemi düşük yenidoğanlar, hamileler, yaşlılar için çok tehlikelidir. Bir kere su çiçeği geçirip iyileşenlerde virüs hayat boyu uykuda kalır. İlerleyen yaşlarda stres ya da yaşlılık bağışıklık sistemini düşürdüğünde virüs aktive olarak zona hastalığına yol açar.
Kuluçka Süresi: 10-21 gün
Belirtileri: Önce ateş, boğaz ağrısı ve yorgunluk gözükür. Ardından genel olarak yüz ve gövdede başlayıp tüm bedene yayılan kaşıntılı kırmızı noktalar oluşur. Düşük ateş olabilir. 7-10 gün boyunca devam eden noktalar önce kabarır, 1-2 gün sonra patlar, 2-3 gün sonra kurur ve kabuğu dökülür.
Aşısı var mı? Var.
Tedavisi: Doktor önerisiyle ilaç yazılabilir. Kaşıntıların önlenmesi için kalamin losyonu (reçetesiz) kullanılabilir. Kaşıntı sırasında çocukların tırnakları kısa tutulmalıdır.

Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları yazı dizisinin ikincisinde  kulak-burun-boğaz bölgelerinin birinde ya da birden fazlasında belirtiler gösteren Boğmaca(Pertussis ya da Whooping Cough), Grip (Flu), Nezle / Soğuk Algınlığı (Common Cold), Kulak Enfeksiyonu (Ear Infection), Krup (Croup) ve Streptokok Boğaz Ağrısı (Strep Throat) hastalıklarını ele alıyorum. Fotoğraflarla Sık Rastlanan Çocuk Hastalıkları -2 yazısına ulaşmak için tıklayın.

Kaynaklar

WebMD1 | WebMD2 | WebMD3 |  BabyLifetime | EmedicineHealth | Wikimedia Commons | Wikipedia

Önemli notlar: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce araştırmalarınızı yapın, sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.