Çocuklarda Burun Tıkanıklığına 10 Kesin Çözüm

Kış mevsimi yaklaşınca malum nezle, grip gibi solunum yolu hastalıkları artıyor. Son yıllarda her kış birkaç hafta boyunca ailecek sürünmemize neden olan bir grip ya da nezle vakamız oldu. Bu yazımda kış aylarında ve mevsim dönüşlerinde bebeklerin ve çocukların sık sık yakalandığı solunum yolu hastalıklarının ortak belirtisi olan çocuklarda burun tıkanıklığını gidermek için ev ortamında uygulayabileceğiniz ilaç içermeyen, pratik çözümleri yazacağım.

Grip Mevsiminde Burun Tıkanıklığı

Dediğim gibi, grip ve nezle kış aylarında bizim eve birkaç kere uğruyor. Söylememe gerek yok, Can’ın okula başlamasından beri  bu ziyaretler iyice arttı 🙂 Gripten korunmak deyince ilk planda akıllara grip aşısı geliyor. Daha önce ailecek grip aşısı olduğumuz seneler de oldu, olmadığımız seneler de… Aşıların pek çok hastalık için koruyucu etkisine inansam da, grip aşısı konusunda açıkçası  çok da emin değilim. Bu konu hakkında ileride ayrıca bir yazı yazacağım. Çok özetle, aşı olduğumuz senelerle olmadığımız seneler arasında belirgin bir fark gözlemedim. Her ikisinde de grip olacaksak olduk. Grip aşısı bana göre bağışıklık sistemi düşük olan yenidoğanlar, yaşlılar ve enfeksiyonların tehlikesi olan hastalar için zaruri. Can artık neredeyse 6  yaşına geldiği ve bizler bu riskli grupların dışında kaldığımızdan, grip ile kendi bağışıklık sistemimizi güçlendirerek mücadele etmek daha doğru geliyor. Tabii bu sadece benim kişisel düşüncem, herkes bu konuda doktoruna danışarak kendi değerlendirmesini yapmalı.

Bir başka deyişle, grip/nezle gibi hastalıklar ilerleyerek, vücudun diğer bölgelerinde, örneğin kulak enfeksiyonu gibi, bir soruna yol açmadıysa bu süreci genellikle ilaçsız ve doktorsuz atlatmayı tercih ediyoruz. Sonuçta gribin 10 günlük bir süreci var. Basit bir grip/nezle herhangi bir ilaç almasanız da, 10 günde, evde yapabileceğiniz basit tedavilerle kendiliğinden geçiyor. Mesela tavuk suyuna çorba içmek, yoğurt gibi probiyotik içeren besinler tüketmek, bol su ve zencefil çayı içmek, öksürük azarsa ve çocuğunuz 1 yaşından büyükse bir kaşık ballı karabiber yutmak, C vitamini içeren meyveler yemek, tuzlu suyla gargara yaparak boğazı yumuşatmak, evdeki havayı nemli tutmak ve ılık duş almak gibi uygulamalar grip belirtilerini hafifletip, hastalığın bir an evvel seyrini tamamlayarak sizden uzaklaşmasına yardımcı oluyor. Bunları kış aylarında evimizde sık sık uyguluyoruz.

Bir de Can ve benim sezonluk polen alerjisi sorunumuz var.  Genç kızlığım süresince annem ve kardeşim de bu tür alerjiden muzdarip olduğu için bu süreci çok iyi bilirim. O dönemlerde bana alerji uğramadığı için şanslıydım. Ancak Amerika’da yaşamaya başladıktan sonra polen alerjisinden yana şansım maalesef tersine döndü. Özellikle mevsim dönüşlerinde, polenlerin azdığı dönemlerde yorgunluk, hapşırık, gözlerde yaşarma ve kaşıntı, burun akması ve burunda tıkanıklık gibi belirtiler oluşuyor. Alerjinin en rahatsızlık veren yanı da doğru düzgün nefes alamama… İşte Can da en çok bundan şikayet ediyor.

Can’ın alerjisinin azdığını önce burun tıkanıklığından, sonra da mukus üretiminin artmasından anlıyoruz. Son birkaç haftadır özellikle geceleri kaliteli bir şekilde nefes alamıyor ve bu durum onu çok rahatsız ediyor. Hele ki burundaki mukusların gece yatarken genize doğru akmasından ötürü öksürük krizleri oluyor. Henüz büyükler gibi mukusu ağızdan atmayı öğrenemediğinden, çok öksürünce öğürerek kendini kusturuyor. Sabah yataktan kalkınca da ısı değişimi olduğunda seri hapşırıkla mücadele ediyor.

Bildiğimiz gibi bebekler ve belli bir yaşa kadar ufak çocuklar tıkalı burunlarını sümkürerek temizleyemezler. Can neyse ki sümkürmeyi öğrendi, ancak öğrenmeden önce tıkalı burnunu elbette çeşitli yöntemlerle biz açıyorduk. İşte bebeklerde ve çocuklarda burun tıkanıklığını açmak için yapabilecekleriniz:

Bebek ve Çocuklarda Burun Tıkanıklığını Nasıl Çözeriz?

Bebek ve çocuklarda burun tıkanıklığını önlemek için en önemli çözüm sıvı alımı…

1- Sıvı Alımını Unutmayın: Öncelikle çocuğunuzun yeterince sıvı aldığına emin olun. Yenidoğanlar ve ufak bebekler için anne sütü ya da formül süt sık sık verilebilir. Katı gıdaya geçmiş çocuklar ve büyük çocuklar için su, tavuk suyuna çorba, zencefil çayı verilebilir.

Burun tıkanıklığını gidermenin yolu burun mukozasını nemli tutmaktan geçiyor. Evde çocuğun burun mukozasını nemlendirecek şu beş yöntemden birini uygulayabilirsiniz:

2- Evi Nemlendirmek: Bu konuda yapılabileceklerinizden birincisi bebeğin odasını ve genel olarak evin havasını nemli tutmak. Bebeğin odasına, bebeğin erişemeyeceği yere bir kap içinde sıcak su koyarak odanın içini nemlendirebilirsiniz. Biz küçükken annem kaloriferin üzerine içi su dolu bir kap koyardı. Kalorifer yandıkça su buharlaşır ve odanın havasını nemlendirirdi. Sanırım en pratik ve maliyetsiz çözüm bu olur.

3- Buhar Makinası: Evi nemlendirmek için buhar makinalarından da alınabilir. Biz Can için soğuk buhar veren bir makina kullanıyoruz. İşe yarıyor.

4- Ilık Duş: Bebeği/çocuğu yatırmadan önceki banyosunda, küveti doldurup, banyo perdesini ve banyo kapısını iyice kapayarak sudan çıkan buharı solumasını sağlayabilirsiniz. Elbette bebek/çocuk içine oturacağı için su kaynar olmamalı.

5- Ilık Nemli Bez: Sıcağa yakın ılık bir su hazırlayın. Temiz bir bezi ya da tülbenti içine tamamen batırın ve suyunu sıkarak dışarı çıkarın. Bez hala ılıkken yatağa uzanmış çocuğunuzun alına ve burnunun üstüne (burun deliklerini kapamayacak şekilde) örtün. Bir müddet beklettikten sonra işlemi tekrarlayın.

6- Buhar Solutmak: Eğer çocuğunuz biraz daha büyükse, oturabiliyorsa ve söz dinleyecek yaşa geldiyse burun nemlendirmeyi oyuna çevirebilirsiniz. Bir tencerede su kaynatın ve bunu odanın ortasına getirip yere koyun. Tenceredeki suyun çok sıcak olduğu ve değmemesi konusunda çocuğunuzu uyarın. Kalınca bir battaniyeyi üzerinize örterek çocuğunuzla beraber altına girin. Buharı bu şekilde 5-10 dakika (ya da 5-10 dakika sürekli dayanamıyorsa arada başını battaniyeden çıkararak) soluyun. 2 yaşından büyük çocuklar için bu suyun içine okaliptüs yağı (Vicks) de koyabilirsiniz.

Bütün önlemlerinize rağmen o küçük burun tıkandıysa şu dört yöntemi deneyin:

7- Serum Fizyolojik (Tuzlu Su) Uygulamak: Özellikle sümkürmeyi  bilmeyen bebekler için serum fizyolojik yani tuzlu su oldukça işe yarar. Bu karışım eczanelerde satılmakla beraber evde kendiniz de kolayca yapabilirsiniz. Kaynattarak soğuttuğunuz 1 litre suya, 1 şeker kaşığı (9 gram) deniz tuzu ekleyerek, eriyene kada iyice karıştırın. Serum fizyolojiğiniz hazır. Bebeğin burnu dolduğunda bu tuzlu su karışımından damlalıkla her iki burun deliğine damlalıkla 1-2 damlatarak 1-2 dakika bekleyin. Burunlarına tuzlu su damlatıldığında bebekler bundan genellikle hoşlanmaz, hapşırıp öksürerek suyla beraber sümüğü de burunlarından çıkarırlar.

8- Sümkürmek: Çocuğunuz sümkürme işlemini yapacak kadar büyükse ve özellikle sümükler sıvı, mukus kıvamındaysa burnu sümkürmeyi deneyin. Burunu sümkürürken her seferinde bir deliği kapayıp diğerini sümkürmenin daha iyi sonuç verdiği söyleniyor. Eğer sümükler kurumuşsa, önce çocuğunuza duş aldırın ya da serum fizyolojikle burnu nemlendirdikten sonra sümkürmeyi deneyin. Ayrıca kuru mendile değil, nemli bir mendile sümkürmek de (mesela ıslak mendil) çocuğun burnunu daha az tahriş eder.

9- Burun Aspiratörü Kullanmak: Serum fizyolojikle çıkmayan inatçı sümüklerde  bebekler için olan burun aspiratörlerini kullanarak sümüğü çıkarabilirsiniz. Bu aspiratörün iki türü vardır. Benim bebekken Can için kullandığım plastik burun aspiratörünü bana doğum hastanem vermişti ve kullanımı çok kolaydı. Pompa kısmını elinizde sıkarak pompanın içindeki havanın boşalmasını sağlıyorsunuz. Pompa sıkılmış haldeyken, bebeğin burun deliğinin içine sokuyorsunuz. Bebeğin burnuna sokarken hafif açılı sokarsanız bebeğiniz daha az rahatsız olacaktır. Pompayı tutan elinizi yavaşça gevşetiyorsunuz. Pompanın içine hava dolarken oluşan basınçla beraber sümükler de çıkıyor. Her kullanımdan sonra ılık su ve sabunla yıkamayı unutmayın. Bir diğer pompa türündeyse bebeğin burun deliğine yerleştirilen aparatın öbür ucundan anne emme işlemini yaparak sümükleri çıkartıyor. Kulağa pek hoş gelmese de aparatın özel dizaynından dolayı sümükler ağzınıza gelmiyor merak etmeyin 🙂

10- Yatağın Eğimini Ayarlamak: Son olarak sümüklerin genizden geriye akarak bebeği rahatsız etmesini engellemek için bebeğin yatağını baş yukarıda kalacak şekilde hafif eğimli bir konuma getirebilirsiniz. Bunun için bebeğin karyolasının yaylarının olduğu kısımla yatağın arasına kalınca katladığınız bir battaniye koyun. Ancak tabii bebeğin yatağının başını yokuş aşağı düşeceği kadar kaldırmayın. Azıcık kaldırmanız yeterli. Daha büyük çocuklarda sert bir yastık kullanarak çocuğunuzun başını yukarıda tutabilirsiniz.

Burunlarınız açık, keyifleriniz yerinde olsun.

Sevgiyle kalın,

Tanla

Önemli notlar: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce araştırmalarınızı yapın, sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.