Can 2 yaşına giriyor! Oleeeeey! Can ile beraber ben, siz ve sizin çocuğunuz, çocuk gelişiminin bir büyük aşamasından daha mezun oluyoruz 🙂 Bu yazı, Can’ın doğumundan beri her ay yeni bir bölümünü yazdığım aylık bebek gelişimi serimin son yazısı olacak. Bebeklerimiz daha büyük yaşlara, daha büyük deneyimlere doğru adım atacaklar.

Geçtiğimiz iki sene içerisinde küçük ailemizde pek çok anılar biriktirdik. Mutlu olduğumuz, heyecanlandığımız, gurur duyduğumuz anlar olduğu gibi, bizim de tüm aileler gibi zorlandığımız zamanlarımız da oldu. Geriye dönüp baktığımda, o hiç geçmeyecekmiş gibi duran zor anların bir bulut gibi uçup ufukta kaybolduğunu, emeklerimizin bize çok kıymetli tecrübeler olarak geri döndüğünü ve mutlu dakikaların doğanın tüm gücüyle uyanışa geçtiği, ağaçlardaki tomurcuklarla bezenmiş tatlı bir ilkbahar günü gibi hatırlandığını görüyorum.

Bu dünyaya çocuk getirmek dışarıdan bakıldığında belki çok da önemli birşey değil. Başkasının gözünde milyarlarca insanın içinde küçük bir kum tanesisiniz. Ancak kendi açımızdan baktığımızda, dünyaya gelen her minik insan, kendi ailesinin mucizesi oluyor…

Sevgili oğlum Can, 2. yaşın kutlu olsun. Yeni yaşının sana sağlık, mutluluk ve minik kalbinden geçirdiğin tüm güzellikleri getirmesi dileğiyle…

Fiziksel Gelişim

• Büyük motor gelişimi: 24 aylık çocukların bir kısmı koşabilir, ayak parmaklarının ucunda yürüyebilir, yürürken yerde önüne çıkan engellerden kaçınmasını bilir, eskisinden daha hızlı oturup-kalkabilir, geri geri ve yan yan yürüyebilir. Eğer pedallara erişebiliyorsa üç tekerlekli bisikleti kullanabilir. Elindeki ufak bir topu, bir çamaşır sepetinin içine atabilir.
• Küçük motor gelişimi: 2 yaşındaki çocuğunuzun parmak becerileri artık iyice gelişmeye başlamıştır. Kendi kitaplarının sayfalarını bir-bir, sayfa atlamadan çevirebilir. Kapağı fazla sıkılmamış şişeleri açabilir. Bu nedenle içinde tehlikeli kimyasallar ve maddeler bulunan şişeleri onun erişiminden uzakta tutmakta fayda var. Ayrıca evde radyonuz ya da müzik setiniz varsa, onun düğmelerini çevirerek kendi sevdiği müziği size dinletebilir.
• Denge: Onu vücut dengesini sağlayacağı oyunlara yönlendirebilirsiniz. Mesela çocukken hepimizin oynadığı seksek oyununun basit bir versiyonunu oynayabilir. Yapabiliyorsa tek ayakla, yapamıyorsa çift ayakla yere çizilmiş rakamların üzerine zıplayabilir. Eğer kendiniz jimnastik ya da yoga gibi egzersizler yapıyorsanuz, sizinle beraber basit hareketleri yapması için onu teşvik edebilirsiniz. Böylece vücudunun dengesi gelişecektir.

Konuşma Gelişimi

• Kelime bilgisi: 2 yaşındaki ufaklıklar konuşmaya bayılır. Konuşmalarında basit sorular kullanabilir, iki ya da üç kelimeyi birleştirerek cümle kurabilir, beğendiği ya da beğenmediği şeyleri size söyler. Kelime haznesine her geçen gün yeni sözcükler katar. 24 aylık bebekler yaklaşık 50 kelimeyle konuşur. Bazıları daha çok kelime de kullanabilir. Miktar ölçüleri olan “çok” ya da “hiç” kelimelerinin anlamını bilir. Mesela “hiç süt yok” ya da “daha çok süt ver” diyebilir.
• Neden? Bu yaştaki çocuğunuz “neden?” sorusunu kullanmayı sevebilir. Bu soru onun için pek çok sebepten dolayı önemlidir. Kimi zaman gerçekten bir şeyin neden belli bir şekilde olduğunu merak eder. Kimi zaman merak ettiği şeyleri öğrenmek için “neden?” dışında başka bir soru sorma biçimi bilmediği için bu sözcüğü kullanır. Kimi zaman da bir soru sorduğunda sizin verdiğiniz uzun ve detaylı cevap hoşuna gider. Bu nedenle bitmek bilmeyen soru sorar.

Algısal ve Kavramsal Gelişim

24 aylık çocuklar algısal ve kavramsal gelişim açısından aşağıdaki davranışları gösterebilir:

• Kat kat bir-iki örtünün altına sakladığınız bir oyuncağı bulabilir.
• Renkleri ve üçgen, daire, kare gibi basit şekilleri ayırt etmeye başlar.
• Sık okuduğu kitaplarda sizin okuduğunuz bir cümlenin ya da söylediğiniz bir şarkının sonunu getirebilir. Kitaptaki kuş, çiçek, ağaç gibi nesnelerin isimlerini bilir.
• 4 ya da daha fazla küpten kuleler yapar.
• Sağ ya da sol elini diğerinden fazla kullanır.
• İki aşamalı yönlendirmelerinizi takip edebilir. Mesela “ayakkabı dolabından ayakkabıları al ve ayağına giy” gibi…

Sosyal ve Duygusal Gelişim

• Arkadaşlarla iletişim: 2 yaşındaki çocukların empati becerileri gelişmeye başlar. Oyun oynarlarken bir arkadaşının canı yandığında ve ağladığında, çocuğunuz onu teselli edebilir. Bununla beraber iletişim becerilerinin henüz mükemmel olduğu söylenemez. Bu yaşta beraber oynamaya başlayabilirler. Ancak oyunlar sırasında kıymetli oyuncakları çekişirler, inatlaşmalar yaşanabilir. Oyun oynarken oyuncak paylaşmak, sırasını beklemek gibi beceriler genellikle 3 yaşından sonra kazanılır.
• Geriye sarma: 2 yaş civarında gözlenen tipik hareketlerden biri de duygusal gelişiminde geriye sarma durumudur. Eğer çocuğunuz bir gün “ben artık büyük çocuğum,  kendi başıma yürüyebilirim” diye ayakkabılarını kendi giymek istiyor, ertesi gün “beni kucağında  taşı, ben yürümek istemiyorum” diyorsa çocuk gelişiminde oldukça normal olan geri sarma durumunu yaşıyor olabilirsiniz. Bu hareketlerinin birkaç nedeni olabilir. Birincisi, çocuğunuzun hafızası gelişiyor ve geçmişte, bebekken yaşadığı hoş durumları hatırlıyor olabilir, mesela her yere sizin kucağınızda keyifle seyahat etmek gibi… İkincisi, kimi zaman sizin ebeveyn olarak sıcak kucağınızı, orada hissettiği güveni özlüyor olabilir. Özellikle ikinci bir bebeğiniz olmuşsa, hayatında okula başlamak ve ev değişikliği gibi önemli gelişmeler olduysa bu gibi hareketler su yüzüne çıkabilir.  Üçüncüsü, 2 yaş civarındaki hızlı büyüme ve bağımsızlık duygusu çocuğa çok gelmiş olabilir. Yeni yapmaya başladığı ve çok da başarılı olamadığı becerilerin ağırlığı altında ezilmiş olabilir. Bu nedenle yeni beceriler söz konusu olduğunda onu zorlamak ya da yapamadığında hayal kırıklığına uğradığınızı belirtmek yerine ona zaman tanımalı ve destek olmalısınız. Örneğin odasını kendi başına toplaması için onu yönlendirmek yerine beraberce toplayabilirsiniz.
• Cinsiyet gelişimi: 24 aylık çocukların bir kısmı cinsiyet kavramının farkına varmaya başlayabilir. Erkek çocukları babayı, kız çocukları anneyi taklit etmeye başlayabilir. Amerikan Pediatri Akademisi çocukları cinsiyetine göre belli davranış biçimlerine ve belli oyuncaklara yönlendirmeye gerek olmadığını söyler. Doğal ortamlarına bırakıldığında bir kız çocuğu arabalarla, bir erkek çocuğu bebeklerle oynayabilir. Değişik şekilde oyunlar kurmak ve oyuncaklarla oynamak da gelişimleri için faydalıdır.

Yemek

• Yeni yiyecekler ve yemek alışkanlıkları: 24 ay yeni yiyecekleri çocuğunuza tanıştırmak için güzel bir zamandır. Yeni yiyecekleri yemeyeceğini düşünerek kendinizi ve onu şartlamayın. Tüm aile sofraya oturup beraberce yeni yemeği yeyin ve ona örnek olun. Yeni yemekleri tanıtırken değişik yöntemleri de deneyebilirsiniz. Birinci yöntem çocuğunuzun tabağına yiyecekleri değişik bir sunumla koymaktır. Bunu nasıl yapacağınız hakkında fikir edinmek için Yemeyen Çocuklara Yaratıcı Tabaklar yazımı okuyabilirsiniz. Bir diğer yöntem de sofraya boş tabaklar getirmek, yiyecekleri servis tabaklarıyla masanın ortasına koymak ve herkesin kendi tabağına kendi yiyeceğini almasına izin vermektir. Anne-baba ve diğer kardeşlerin bu şekilde davrandığını gören ufaklık, kendi tabağını doldurmak ve bu yeni yiyeceklerin tadına bakmak isteyebilir. Yemek saatlerinde televizyonu kapatmak ve dikkati sadece yemeğe yöneltmek doğru bir alışkanlıktır. Ayrıca sürekli çocuğun yemek yeyip yemediğini kontrol etmek, onun ağzına kaşığı sokuşturmak ve onu yemek yemesi için zorlamak yerine onu göz ucuyla takip etmek ve kendi tabağınızla meşgul olarak sofra zamanı odağın kendisi değil, yemek olduğunu hatırlatmak daha doğru bir rol modelidir.

Uyku

• Uyku düzeni: 2-3 yaş aralığındaki çocukların geceleri 19-21 arasında bir saatte yatağa gitmeleri ve  11-12 saat uyumaları gerekir. Sabahları genelde 6:30-8 arasında kalkarlar. Öğlen vakti de 1,5-2 saatlik bir öğlen uykusu uyuyabilirler.
• Büyük yatağa geçiş: 24 ay, ufaklıkların kenarı parmaklıklı bebek karyolasından, büyük çocuk yatağına geçişi için güzel bir zamandır. Çoğu çocuk muhtemelen 3,5 yaşına kadar bu değişimi tamamlar. Çocuğunuzu büyük yatağına geçişinin kolay olması için önceden bu değişim hakkında onu bilgilendirmelisiniz. Onu heveslendirmek için onunla beraber güzel bir yatak takımı seçeceğiniz bir alışverişe çıkabilirsiniz. Başlangıçta yeni yatağın kenarına yarım parmaklık ve yatağın dibindeki yere yastık koymakta  fayda vardır. Zamanla büyük yatağında yatmaya alıştıkça önce yastıkları, sonra da parmaklıkları kaldırabilirsiniz.

24 Aylık Bebeklere Uygun Oyunlar ve Oyuncaklar

24 aylık bebeklerin gelişimini destekleyecek oyun ve oyuncaklar şöyledir:

• Taklit oyuncakları: Bu yaştaki çocuğunuz büyüklerin yaptığı hareketleri ve işleri taklit etmeye bayılır. Bu nedenle çeşitli meslek gruplarının rolüne bürüneceği türden oyuncaklar hoşuna gidecektir. Mesela oyuncak mutfak aletleri, market alışverişi oyuncakları, oyuncak süpürge ve faraş, oyuncak telefon, bebekler ve kıyafetleri, arabalar ve araba yolları, tren setleri… gibi.
• Müzik aletleri: Davul, harmonica, ksilofon güzel seçeneklerdir.
• Kitaplar: Bebeğinizin 2 yaşına geldiği için ona artık yeni bir set, yaşına uygun kitaplardan alabilirsiniz. Yeni kitapları birkaç kelimeden oluşan kısa cümleler içerebilir.

Kaynaklar

Baby Centre | Baby Center 1 | Baby Center 2 | Baby Center 3 | Huggies | CDC