Koskoca 1 ay nasıl da uçup gitti. İnanamıyorum. Sanki 19 aylık yazısını dün yazmıştım. Bugün 20. ay yazısını yazıyorum. Sanırım gözümü bir kere daha açıp kapadığımda 2 yaşında bir oğlum olacak. Amanııın dostlar yaşlanıyor muyum ne? Bana büyükanneliği yakıştıran o tatlı ihtiyarın sözleri gerçek mi oluyor?

Bebek oğlum, seninle geçen her gün yaşantımız daha eğlenceli oluyor. Şundan birkaç ay önce bakıma muhtaç bir bebekken, artık neredeyse bana arkadaş olmaya başladın. Seninle beraber oyunlar oynuyoruz, bilgisayardan müzik dinliyoruz, resim yapıyoruz. Ev işlerinde en büyük yardımcım sensin. Bir de yemek yapsan tam olacak hani. Evimize hayat verdiğin için çok teşekkürler.

Geçtiğimiz ay senin ve bizim için çok önemli bir gelişme oldu. Sünnet olarak mini-bir-erkek oldun. Artık neredeyse iyileşmek üzeresin. O günü hatırlıyorum da… İnan ki sen benden daha cesurdun canım. Gönül isterdi ki bu güzel günü ülkemizde, aile ve arkadaşlarımızla beraber yaşayalım. Ancak kısmet bu şekildeymiş. İnşallah daha pek çok güzel günlerini görürüz oğlum.

20.ayını tamamlarken seni kucaklıyor ve o fındık burnuna minik bir öpücük konduruyorum. Annen ve baban seni çok seviyor.

Şimdi de bebek arkadaşlarının annelerinin merak ettiği konuya gelelim… İşte senin ve yaşıtın bıcırıkların gelişim aşamaları…

Fiziksel Gelişim

• Büyük motor becerileri: 20 aylık çocuğunuz artık büyük ihtimalle yürümeye başlamıştır. Bazı çocuklar koşmaya da başlamış olabilir. Bazıları kendi başına merdivenden yukarıya çıkabilir ve yardımla aşağıya inebilir. 20 aylıklar elleriyle tuttukları topu uzağa atabilir.
• Küçük motor becerileri: Kimi bebekler kalemle ya da pastel boyayla çizgiler çizebilir. Bazıları daire bile çizebilir. Bu yetenek bebeğin kavrama, elinde tutma, el-göz koordinasyonu gibi motor becerilerinin geliştiğinin işaretidir. Bazı çocuklar elbiselerini çıkarabilir. Eğer bebeğiniz bunları henüz yapamıyorsa endişe etmenize gerek yoktur. Muhtemelen yürümek, koşmak gibi büyük motor becerilerine odaklanıyordur. (Can bu aralar kıyafetlerini çıkarmaya takmış durumda. Sabah onu pijaması ve çorapları giyinik bir halde salona bırakıp kahvaltı hazırlamaya başlıyorum. İki dakika gözlerimi ayırsam çoraplar ve pijama altı çıkmış, tarzan gibi ortada dolaşıyor. Anlaşılan üşümüyor da 🙂 Yemek sırasında taktığım önlüğü yemeğin ortasında çıkarıp atıyor, sabah tulumunun fermuarını açarak içinden kurtulmaya çalışıyor… İşte bunlarla eğleniyoruz.)

Konuşma Gelişimi

• Konuşma aşaması: Bu ayda bebekler 2 kelimeyi birleştirip “kapı aç” gibi basit cümleler kurabilir. 18-21 aylık bebekler çevrelerinde duydukları kelimeleri taklit etmeye çalışır. Tipik bir 20 aylık bebek 12-15 kelime söyleyebilir. (Konuşma konusunda geçen aya göre bir gelişme yok. Can hala anlaşılır kelimeler kullanmamakta ısrar ediyor. Mırıldanır gibi konuşmak dışında kullandığı kelimeler “gel” ve bazen de “ver” ile “anne”. Geçmiş aylarda kullandığı kelimeleri de unutmuşa benziyor. Bu konuda biraz endişelensek de sabırla beklemeye devam ediyoruz.)
• Konuşma egzersizi: 20 aylık bebeklerin konuşmasına yardımcı olmak için eğitici oyun kartı (flaş kartı ya da flashcard) egzersizi yapabilirsiniz. Bu yaşa uygun kartlar bebeğin hoşuna gidebilecek fotoğraflardan oluşabileceği gibi, fotoğraf ve yazı kombinasyonundan da oluşabilir. Bu kartları kitapçınızdan alabileceğiniz gibi evde kendiniz de yapabilirsiniz. Flaş kartlarını kullanmak çok kolay. Kartları bebeğinize göstererek nesnelerin isimlerini söyleyin ve bol bol tekrar edin. Sonra da fotoğrafı gösterip isminin ne olduğunu sorun. Alternatif olarak, karttaki nesnenin ismini söyleyip bebeğinizin ilgili kartı da bulmasını isteyebilirsiniz. Can için hazırladığım bir set flaş kartına buradan ulaşabilirsiniz.

Algısal ve Kavramsal Gelişim

• Anlama: Bu yaştaki çocukların anlama yetisi konuşma yetisine göre daha çok gelişmiştir. (Can her geçen gün söylediklerimizi anlama konusunda hızla ilerleyip, bizi şaşırtıyor. Geçen gün sabah kahvaltısından sonra tuvaletini yaptığını fark etttim. “Can, haydi gel altını değişelim” dedim. Hiçbir yeri işaret etmediğim halde pıt-pıt koşarak mutfaktan boş bir torba (kirli bez torbası) aldı ve alt değiştirme malzemelerinin olduğu yatak odasına doğru gitmeye başladı. Ayrıca artık yüz ve vücut organlarının yerini biliyor. Son birkaç gündür de ce-e yapmayı öğrendi. Bu gelişmeler bizi çok mutlu ediyor.)
• Gözlem ve Taklit: 20 aylık bebekler yetişkinlerin yaptığı şeyleri gözleyip aynısını yapmaya çalışır. Her ne kadar yaptığı hareketlerde beceriksiz olsa da bu gözlem ve çabalar öğrenmesi açısından çok değerlidir ve teşvik edilmelidir. Mesela yaptığınız ev işlerinde yardımcı olmak istiyorsa, tehlikesiz işleri yapmasına fırsat vermelisiniz. (Daha önce belki anlatmıştım ama çok hoşuma gittiği için bir daha anlatmak istiyorum. Kendisine verdiğim kirli çamaşırları makinaya atmak ve temiz çamaşırları da kurutucuya atmak konusunda çok becerikli oğlum. Ayrıca ben yatak toplarken o da örtüyü beceriksizce de olsa düzeltmeye çalışıyor. Meyve yedikten sonra işi biten tabakları özenle bana getiriyor. Çok yardımcı anneye çoook 🙂 )

Sosyal ve Duygusal Gelişim

• İki yaş sendromu: Terrible two da denilen 2 yaş sendromunu duymuşsunuzdur. Hani bebeklerin herkese inat gittiği, sürekli hayır dediği, illa benim dediğim olacak diye tutturduğu, istedikleri olmayınca da çığlığı basıp, kendini yerlere attığı o harika dönem. 2 yaş sendromu belirtilerinin en erken 18 aylıktan itibaren görüldüğü ve daha önce görülmemişse 30. ayda bile ortaya çıkabileceğini biliyor musunuz? Bu dönemle başa çıkmanın en güzel yolu sakinliğini korumak ve çocuğun duygularını ifade etmesine izin vermek. Çileden çıktığınız durumlarda çocuğunuza bağırmak yerine neden o şekilde davrandığını anlamaya çalışmak, kimi zaman bir sarılma ya da öpücükle gönlünü almak ya da bir oyun/aktiviteyle dikkatini başka yöne çekmeyi öneriyor uzmanlar. Kurallardan anlamayacak kadar küçük çocuklara zorla kuralları uygulatmaya çalışmak işe yaramayabilir. Ne yaparsanız yapın çocuğunuz istenmeyen davranışları göstermeye devam ediyorsa, onu bulunduğu ortamdan uzaklaştırmak da bir çözüm olabilir. Mesela bir restorandaysanız ve çocuğunuz çılgınca ağlıyorsa, onu bir müddet dışarıya çıkarıp, sakinleşince masaya geri dönmeyi deneyin.
• Sevgi böceği: 20 aylık bebekler sevgilerini göstermeye bayılır. Nereye gitseniz sizi takip etmek, kucağınızdan ayrılmamak, sürekli ilgi odağınızda olmayı istemek bunun belirtilerindendir. (Bana yapışık bir şekilde yaşamayı seven bir oğlum olduğunu söylesem mutlaka tanıdık gelecektir. Bilgisayarda çalışırken kucağımdan inmemek, ben yürümeye çalışırken bacağıma sarılıp kucak istemeler, uyumak için uzandığımızda kafamın üzerine yatmalar ya da ayağını ağzıma uzatmalar… Artık restoranlarda Can’ı sol dizime oturtup sağ elimle çatal tutmaya, bir yandan Can’ı besleyip, diğer yandan masanın üzerindekileri devirmemeye alıştım. New York seyahatinde bir restorandayken kalbimizi sıcacık yapan bir an yaşadık. Bank gibi bir koltukta Can’ı ortamıza alarak oturmuş, yemeklerin gelmesini bekliyorduk. Bizimki aniden coştu. Başımıza sarılıp bizi birbirimize yanaştırdı. Sonra bir beni, bir Kuzey’i öpmeye başladı. Şimdi gel de erime…:) )
• Korkular: Bu dönemde bebeklerde korku kavramının ve fobilerin tırmanışa geçebilir. Ani bir ses, daha önce görmediği bir hayvan ya da doktor/hemşire gibi insanlar onu korkutabilir. Bu yaştaki bebeklerin hayal gücü genişlemeye başlamıştır. Sizin alıştığınız ve normal saydığınız durumlarda onlar olmayacak şeyleri düşünüp korkabilirler. Bu durumda çocuğun korkularını hafife almamak ve ona güven vermek gereklidir.

Yemek

• Yemek seçme/yememe: Yemek sorunlarının görülmesi normaldir. Çocuğunuz tadını, dokusunu ya da rengini beğenmediği bir yemeği reddedebilir. Bu davranışlarına fazla takılmayın. Onu yemek yemeye zorlamayın. Değişik yemek seçenekleri sunmaya devam edin. Onun yemesini istediğiniz yemekleri öncelikle kendiniz yiyerek ona örnek olun. Birçok denemeden sonra, sunduğunuz yemekler beklemediğiniz bir anda ilgisini çekmeye başlayabilir. (Off, of! Yemek konusunu hiç sormayın. Her ne kadar pek çok kaynakta bas bas “çocukları yemek yemeye zorlamayın” deseler de anne yüreği işte. Can gözüme hep zayıf gözüküyor. O kadar az yiyor ki… Yine de ısrar etmemeye çalışıyoruz. Aslında mantıken bebeklerde rejim yapma gibi bir kavram olmayacağı için acıkınca yiyeceğini düşünmek ve gönlü ferah tutmak lazım değil mi?)
• Çatal-kaşık kullanma: 20 aylık bebeklerin çoğu çatal-kaşık kullanarak kendini başına yiyebilir. Ancak bu her zaman çatal-kaşık kullanacakları anlamına gelmez. Bazen daha pratik olduğu ve daha hakim oldukları için ellerini kullanarak yemeyi tercih edebilirler. (Can’ın bu aralar gözdesi bıçak. Evdeki kahvaltı bıçaklarının uçları da oldukça kör. Hatta çataldan bile daha kör olduğunu söyleyebilirim. Bu nedenle  bazen gözetim altında kullanmasına izin veriyoruz. Bıçakla ekmeğe tereyağı sürme girişimleri yapıyor. Bazen ben bir parça tereyağını ekmeğin üzerine sürüp veriyorum. Yağı yiyip, ekmeği bırakıyor. İlginç çocuk vesselam.)

20 Aylık Bebeklere Uygun Oyunlar ve Oyuncaklar

• Oyuncaklar: 20 aylık bebekler saklı olan nesneleri bulmaya yönelik oyun ve oyuncaklara bayılır. Matruşka bebekleri gibi birbirinin içine saklanan oyuncaklar, küp/piramit/silindir gibi şekillerdeki tahtaları ilgili deliklere atma oyuncakları hoşuna gider. Ayrıca basit yap-bozları severler. (Can’ın bu aralar 2 favorisi var: Tahta raylarda giden treni ve legoları… İlk haftalarda rayları biz kuruyor ve treni raylar üzerinde yürütüyorduk. Önce trenin nasıl gideceğini keşfetti, sonra rayları sökmeyi öğrendi. Şimdi de rayları uç-uca takabiliyor. Ama henüz kapalı bir daire yapamıyor. Uç-uca upuzun bir ray hattı oluşturuyor. Legolarla da ilk tanıştığında uzunca bir müddet bizim yaptıklarımızı sökme oyunu oynadı. Ardından 1-2 tanesini üst üste takmaya başladı. Şu anda legolardan gökdelen inşa etmekle meşgul. İnşaat mühendisi olacak benim oğlum. 😛 )

Kaynaklar

Baby Center1 | Baby Center2 | Baby Center3 | WhattoExpect