Bilin bakalım kim 17 aylık oldu? Oğluş da oğluş! Bebek oğlum neredeyse 1,5 yaşında olacak. Bu satırları ileride okuyacağını umduğum oğluma buradan bol bol öpücük gönderiyorum. 17 ayın kutlu olsun Can’ım benim. Nice mutlu aylara…

Can için 17. ay “algının açılma ayı“ydı. Bu ayda bizim söylediğimiz kelimeleri ve cümleleri daha iyi anladığına tanık olduk. Artık “Kitabı, biberonu, emziği, topu ver” cümlelerinin anlamını biliyor. Bu aralar daha çok kelimeyi öğretmek amacıyla alıştırmalar yapıyoruz. Bir kelimeyi öğrenmesi için, ilgili nesneyi göstermek ve tekrar-tekrar ismini söylemek gerekiyor.

Ayrıca bir de gevezelik durumu başladı. Kendince cır cır konuşarak derdini anlatmaya çalışıyor. Kelimelerinin çoğu anlaşılır olmasa da, beden dili ve mimiklerle destekleyerek ne demek istediğini bal gibi söylüyor. Bazen uyduruk kelimelerine öyle bir tonlama katıyor ki resmen bir soru sorduğunu anlıyoruz. Yalnız kelimeleri anlaşılır olmadığı için tahmin oyunu oynuyoruz.

Birşeyi istediğini, yani “evet” dediğini “ı-hı” şeklinde özel bir ses çıkararak, “hayır” kelimesini ise kafasını iki yana sallayarak belli ediyor. Bu iki kelimeyi söylüyor olması işimizi çok kolaylaştırdı. Mesela yemek sırasında istemediği bir yiyecek için bilmeden ısrar etmekten kurtulduk.

İşte 17 aylık bebeklerin gelişim aşamaları:

Fiziksel Gelişim

• Yürümek: 17. ay bebeklerin yürüme konusundaki becerilerini sağlamlaştırma ve geliştirme ayıdır. 17 aylık bebeklerin %90’ından fazlası yürür ve yürürken eğilerek yerdeki bir nesneyi alabilir. Eğer çocuğunuz henüz yürümüyorsa bunun pek çok sebebi olabilir. Bazı çocuklar çok iyi emekledikleri için yürümeye ihtiyaç duymaz. Bazıları düşeceğinden endişe duyduğu için yürümez. Bunlar normaldir. Bu tür çocukları teşvik etmek için elinden tutarak yürütme, yürüme denemesi yaptığında alkışla memnuniyetinizi belli etme, hoşlandığı bir oyuncağı birkaç adım ötesinde havada tutma gibi taktikler deneyebilirsiniz. Prematüre bebeklerin yürümesi konusundaki yazım da bebekleri yürümeye teşvik edecek diğer alıştırmalar konusunda size fikir verebilir. Ancak çocuğunuzun genel gelişimi hakkında endişeleriniz varsa mutlaka doktora danışın.
• Tırmanmak: Elinizi tutarak ya da tutmadan merdivenleri tırmanmak, göğüsü hizasına gelen sandalye ve koltuklara tırmanmak en sevdikleri aktivitelerdendir. Bu ayda bebek karyolasının korkuluklarına tırmanıp aşağıya inmeye de çalışabilirler. Tırmanma döneminden kazasız olarak kurtulmak için, evinizde bebek için tehlike yaratabilecek yerleri bir daha gözden geçirin. Merdiven başlarına bebek güvenlik kapısı takmak, bebek karyolasının ayarını en düşük (derin) seviyeye getirmek gibi önlenmleri almayı ihmal etmeyin. (Can bu ayda koltukların üzerine tırmanmaya başladı.)
• Elbise soymak-giymek: Bu ayda bazı bebekler kendi elbiselerini çıkarır. (Can uzun zamandır çoraplarını çıkarabiliyor. Son bir aydır yeleğinin çıtçıtlarını açıp yeleği çıkartabiliyor. Yatar konumdayken, nadiren, uyku tulumunun kollarını giyebiliyor.)
• Diş fırçalamak: Bazı çocuklar yardımla dişlerini fırçalayabilir. (Diş fırçalama fikri bana hala ütopik gibi geliyor. Ancak bu alışkanlığa erken başlamanın önemi o kadar çok kaynakta vurgulanıyor ki, diş fırçamız ve florürsüz diş macunumuz çoktan hazır. İş pratik yapmakta…)
• Günlük eşyaları kullanmak: Bebeğiniz günlük hayatta gördüğü anahtar, saç fırçası, mutfak bıçağı gibi aletleri kullanmak isteyebilir. Bu aletlerden bazıları tehlike yaratabileceğinden dikkatli olmak gerekir. Güvenli olduğu sürece, günlük aletlerden bazılarını sizin yardımınızla da olsa kullanmasında sakınca yoktur. Bebek kaşığı, bebek çatalı gibi eşyaları kullanması, hem el becerilerini geliştirir hem de sizin işinizi kolaylaştırır. Oyuncaklarını toplarken yardım etmesi, kitaplarını rafa koyması gibi davranışları da teşvik etmeniz de faydalı olacaktır.
• Sağ el ya da sol el: 17 aylık bir bebek, işlerini görürken sağ ya da sol eli kullanmak arasında tercih yapmaya başlasa da, bazı işler için sağ, bazıları için sol elini kullanıyor olabilir. Örneğin küpleri üst üste koyarken sağ el, yemek kaşığını tutarken sol ellerini kullanabilir. Kesin olarak sağ ya da sol elini kullandığını söylemek için birkaç sene daha vardır. Bazı ebeveynler çocuklarının her iki eli de kullanacağını düşünse de, gerçekte, bebekler kesin kararlarını vermeden önce her iki eli de test ederler.

 Konuşma Gelişimi

• Değişik konuşma biçimleri: 17 aylık çoğu bebek birkaç kelimeyi başarıyla söyler. Bazı bebekler iki kelimeyi de birleştirip basit cümleler kurmaya başlar. Kimi bebekler daha önce kullanmış oldukları bazı kelimeleri söylemekten vazgeçer. Bütün bunlar konuşmanın normal gelişimidir.
• Konuşmayı teşvik: Bebeği konuşmasını teşvik etmek için onunla bol bol konuşun. Günlük hayatta yaptığınız aktiviteleri kelimelerle açıklayın. Örneğin: “Şu anda kek pişiriyorum. Büyük bardakla un koydum. Kek çok tatlı olmuş” gibi… Karşılaştığınız durumlar hakkında bebekle konuşun. Örneğin: “Uçağı gördün mü? Bak kuş cik-cik ötüyor” gibi… Bebeğinizle bebek dilinde konuşmak yerine, nesnelerin doğru isimlerini söyleyin. Kelimelere dili dönmeyip, hatalı söylese de, siz doğrusunu söyleyin. Bebeğinizle konuşurken karmaşık cümleler yerine, komut şeklindeki basit cümleleri tercih edin. Uzun cümleler kafasını karıştırabilir. Cümlelerinizi kurarken negatif komutlar vermek yerine, pozitif komutlar verin. Mesela “Elmanı yere atma, yerler pisleniyor” yerine “Elmanı ye” deyin.

Algısal ve Kavramsal Gelişim

• Benzer – farklı algısı: Bu aydan itibaren bebeklerden bazıları nesnelerin benzerliklerini ve farklarını algılamaya başlar. Örneğin oyuncaklarını farklı renk, tip ya da şekile göre kategorize edebilirler.

Sosyal ve Duygusal Gelişim

Yemek Düzeni

Uyku

• Tek öğle uykusuna geçiş: Bir buçuk yaşından itibaren bebekler genellikle iki gündüz uykusundan tek gündüz uykusuna geçiş yapar. Bu dönemde iki uyku çok fazla, tek uykuysa az geldiği için kimi çocuklar bu süreçte bocalama yaşayabilir. Bu süreci onun için kolay bir hale getirmenin yollarından bir tanesi de bebeğinizle beraber öğlen uykusuna yatmak olabilir. (Can uzun zamandır öğlen uykusunu teke indirdi. Hatta son ayda bir-iki kere gündüz hiç uyumadan da günü geçirme denemesi yaptı. Şu anda genelliklek 2-4 saat arasında tek bir öğle uykusu uyuyor.)

17 Aylık Bebeklere Uygun Oyunlar ve Oyuncaklar

• Resim yapmak: Bu yaş çocukları resim çizmeye bayılır. Yaptığı resimler çoğunlukla çizgiler ve karalamalardan ibarettir. Kalem tutuşları gelişmiş olan bazı çocuklar daire çizmeye de başlayabilir. 17 aylık bebeğinizin resim yapmasını teşvik etmek için ona resim kağıtları alın. Bunları bantla masanın üzerine yapıştırın. Bebeğinize toksik olmayan maddelerden yapılmış pastel boyalar vererek, kağıdın üzerine nasıl çizileceğini gösterin. Parmak boyası ve yıkanabilir keçeli kalem de denenebilecek resim aletlerindendir. (Can’ın resime ilgisi, şimdilik benim not defterlerimin üzerine tükenmez kalemle birkaç çizgi çizmek yönünde. Daha önceki aylarda pastel boya vermeye çalıştık. Ancak boyayı yemek istediği için vazgeçtik. İlk fırsatta bir bebek masası ve sandalyesi alarak resim yapma aktivitesini yeniden denemeyi planlıyoruz.)
• Tek ayak oyunu: Bebekler genellikle 16-18 aylar arasında tek ayakları üzerinde dengede durmayı öğrenir. Bebeğinize bu beceriyi kazandırmak için ufak bir oyun icat edebilirsiniz. Bebeğinizin bir elinden tutarken ona tek ayak üzerinde nasıl durulacağını gösterin. Öncelikle sağ ve sol ayak üzerinde 2-3 saniye durmasını hedefleyin. Bundan başarılı olursa tek ayak üzerinde nasıl zıplanacağını gösterin. Bu aktiviteler ilk başta onun için biraz zor olabilir ya da tek ayak üzerinde zıplayamayıp, iki ayakla zıplayabilir. Ancak sizi taklit etmekten keyif alacaktır. Yine pantolonunu giydirirken birkaç saniye de olsa tek ayak üzerinde durması bu beceriyi sınamanın bir yoludur. (Can ile tek ayak oyununu henüz oynamadık, ama, pantalonunu ve çorabını giydirirken omuzumdan ya da karyolasının parmaklığından destek alarak tek ayak üzerinde duruyor. Bu oyunu da en kısa zamanda deneyeceğiz.)

Kaynaklar

Baby Centre | Baby Center 1 | Baby Center 2 | Baby Center 3 | Baby Center 4