Benim can can oğlum. Bir yaşına basmana sadece 1 ay kaldı. Seninle gurur duyuyorum. Bu 11 ay boyunca bizi çok mutlu ettin. Her geçen gün gözlerimizin önünde değişiyor ve neler yapabileceğini göstererek bizi şaşırtıyorsun. Sen ne güzel bir mucizesin!
Bu aydönümünde babandan uzaktayız. Ayrılmadan önceki gece, sanki seyahate çıkacağını bilirmiş gibi ateşlendin. Anneannenin söylediğine göre dayın da böyleymiş. Şimdi babacığın bizi özlüyor ve biz de babacığını. Gel ne kadar büyüdüğünü beraberce yazalım da onu şaşırtalım:
– Ben “gel, gel, gel!” deyince minik yumruğunu açıp kapamaya başladın. Beklemediğim bir anda, benim için çok güzel bir sürpriz oldu. (9 Mart)
– Annemin dediğine göre, televizyonda çalan şarkıya el çırparak tempo tuttun. (3 Mart)
– Babamın dediğine göre, birkaç saniye de olsa ayakta kendi kendine durdun. (3 Mart) Bugün ben de durduğunu gördüm. Yürümenin ilk sinyalleri gelmeye başladı.
– Çok güzel el çırpıyor, kafanı “hayır!” anlamında sağa sola sallıyor, nedenini anlamadığımız bir şekilde sağ elini sanki “ah ah başıma gelenler!” dermiş gibi yüzünün sağ tarafına pat pat vurmayı seviyor. Bazen biz bu hareketleri belli bir sırayla yapınca bizi taklit ediyor.
– Etrafındaki her sesin ve hareketin farkında. Gözünden birşey kaçmıyor.
– Şimşek hızında emekleyerek istediğin heryere gidiyor.
– Elini kullanarak yemek yemeye bayılıyor ve değişik yemekleri denemekten hoşlanıyor. Şimdiye kadar denemediği büyük adam yemeklerinden azıcık vermeye başladık…
– Dişleri giderek daha güçleniyor. Parmağımı ısırdığında “ay, ay!” diye bağırınca katıla katıla gülüyor. Hapşırma sesine de çok gülüyor.
– Annemle babamın evine ilk geldiğimizde, Can kucağımdayken, yanan kaloriferin üzerine elimi sürüp, sonra aniden çekerek “Uff, çok sıcak!” diye öğretmeye çalıştım. Bir-iki gün boyunca aynı benim hareketlerim ve tonlamamla taklit etti. Şimdi sadece uzak duruyor.
Şimdi de, her ay yaptığım gibi, 11 aylık bebeklerin ortalama gelişimini yazayım.(1)
Fiziksel Gelişim
★ Kafasındaki bıngıldak kapanmak üzeredir.
★ Ayakta durduğunda bacakları çarpık ve ayakları da yere dümdüz basıyormuş gibi gözükür
★ Otururken vücut dengesi güzeldir.
★ Yemek ve oyuncaklar gibi küçük şeyleri eline alırken parmaklarını kullanmaktan hoşlanır.
★ İki ya da üç küçük kutuyu üst üste koyabilir ve onları devirmekten hoşlanır. (Can kutuları henüz üst üste koyamasa da, benim yaptığım kuleleri devirmeye bayılıyor.)
★ Ellerinden tutarsanız yürüyebilir. Kendi başına yürümeye neredeyse hazırdır.
★ İstediği şeyler uzakta bile olsa onları parmağıyla işaret ederek gösterir.(Can henüz herhangi birşeyi parmağıyla işaret etmedi. Ancak ilgilendiği nesnelere doğru eğilerek bakıyor ya da gözleri ilgilendiği nesneye sabitlenmişken elleriyle kollarını oynatarak ilgisini belli ediyor.)
★ Yeni şeyleri dokunarak ve ağzına götürerek keşfeder.
★ Şapka, ayakkabı, çorap gibi giysileri çekerek çıkarabilir. Ancak yeniden giymek için sizin yardımınıza ihtiyaç duyar.(Aah!ah! O çıkardığı çoraplarla ayakkabılar birgün bir yerlerde kaybolacak.)
★ Onu giydirdiğinizi bilir ve çoğunlukla size yardımcı olur.
Konuşma Gelişimi
★ Öksürme, gülme, dudak şaplatma gibi sesleri taklit etmekten hoşlanır.
Algısal ve Kavramsal Gelişim
★ İlgi odağı olmaktan ve sizi güldürmekten hoşlanır.
★ İsmini söylerseniz size bakar.
★ “Hayır!” kelimesinin anlamını öğrenmeye başlar ve zamanının çoğunu kafasını “hayır” anlamında sallayarak geçirir. Bazen “evet” yerine de kafa sallamayı tercih eder.(Can buna baylıyor.)
Yemek Düzeni
Bebeğiniz bu yaşta bağımsızlığını test etmektedir. Yemek saatlerini bir yedirme savaşına dönüştürmeyin. (Keşke söylendiği kadar kolay olsa!) Yapabilecekleriniz:
★ Yemeklerin belli bir sırada yenmesi için ısrar etmeyin. Tatlıyı illa en son vermeye çalışmayın. Bu tutumunuz tatlıyı daha cazip yapacaktır.
★ Dengeli bir yemek hazırlayın. Bebeğinizin istediği yiyecekten başlamasına izin verin.
★ Yemekleri dilediği gibi birbirine karıştırmasına izin verin. Eğer elindeki et parçasını pudinge batırarak yemek istiyorsa, bırakın öyle yapsın. Bebeğiniz yiyecekleri keşfediyor.
★ Bebeğinizi yemek yemesi için zorlamayın. Örneğin havuç yemek istemiyorsa, bırakın yemesin. Onun yerine sağlıklı olan başka bir yiyecek sunun. Bebeğinizin verdiği ipuçlarını gözleyerek yemeğin biteceği zamana karar verin.
Bebeğinizin az yediğini düşünüyorsanız:
★ Gelişimini takip edin. Doktora gittiğinizde boy ve kilo gelişim tablosundaki yerini sorun. Gelişim tablosunda yukarıya doğru giden bir eğriye sahipse ve doktorunuz gelişiminin yeteri olduğunu söylüyorsa endişelenmeyin.
★ Enerji seviyesine bakın. Gün boyunca hareketli mi? İyi uyuyor ve mutlu olarak uyanıyor mu? Yeni şeyleri denemekten hoşlanıyor mu? Eğer aktifse, yeterince yiyordur.
★ Süt tüketimini gözleyin. Annesini emmekten hoşlanıyor ya da günde 24-32oz (710-946ml) süt içiyorsa yeterince besleniyordur.
11 Aylık Bebekler İçin Oyun Aktiviteleri
★ Fiziksel Beceriler: Bebeğiniz büyüdüğünü keşfetmektedir. Bazı yerlerin altından emeklemek için çok küçük olduğunu anlar. Bebeğinizin ne kadar büyüdüğünü keşfetmesi için ona karton kolileri birbirine bantlayarak bir tünel yapın ve tünelin içinden emeklemesine izin verin. Bir diğer oyun da koltuğun üzerinde uzak bir köşeye bir oyuncağını koyun ve yerden ayağa kalkarak ona erişmesine izin verin.
★ Dil Becerileri: Eski dergilerden hayvan resimleri kesin. Bu resimleri bebeğinize gösterin ve hayvanın ismini söyleyin. Hayvanın nasıl ses çıkardığını taklit edin.
★ Duygusal Beceriler: Değişik büyüklüklerde şapkaları, plastik kapları ve hafif tencerereleri biraraya getirin. Bunları nasıl başına takacağını bebeğinize gösterin. Bunlar kafasında takılı iken beraberce aynaya bakın. Konuşarak ve gülerek onunla eğlenin.
★ Sosyal Beceriler: Bebeğinize küçük bir tencere, boş bir kap ve tahta bir kaşık verin. Ona bir yemeği pişiriyormuş gibi tahta kaşıkla karıştırmayı ve boş kaptan tencereye yiyecek dökmeyi gösterin. Sizi taklit etmesine izin verin. Tahta kaşıkla tencereye vurmasına da izin verin.
★ Zeka Becerileri: Bebeğinize boş bir yumurta kutusu ve küçük toplar verin. Topları kutudaki deliklere koymasını ve delikten deliğe aktarmasını teşvik edin.
11 Aylık Bebeklere Uygun Oyuncaklar
★ Değişik boy, renk ve şekillerde, üst üste konulan, halka, küp gibi oyuncaklar
★ Kırılmaz bebek aynaları
★ Plastikten yapılan arabalar
★ Değişik büyüklükte toplar
★ Gerçekçi resimleri olan kitaplar
★ Oyuncak telefonlar
★ Müzik kutusu, çıngırak gibi ses çıkaran oyuncaklar
★ Boş kutular
★ Sabunla yıkayıp temizlediğiniz plastik yumurta kutuları
★ Boş, temizlenmiş ve kapakları çıkarılmış, kartondan ya da plastikten süt ve meyvesuyu kapları
Kaynak
(1)Healthy Start, Grow Smart, Your Eleven-Month-Old Brochure, U.S. Department of Agriculture, U.S. Department of Education, U.S. Department of Health and Human Services, 2002
