Bebek Gelişimi: 10.Ay

Hiii! İnanamıyorum, bugün takvimimizde tek basamaklı aylardan çift basamaklı aylara geçiyoruz: Can 10 aylık oldu! Bir yaşına sadece 2 ay kaldı.

“Bebeğin olduğunda zaman uçup gidecek, nasıl büyüdüğünü anlayamayacaksın” demişlerdi. Ancak ilk 3 ay, Can’ın dünyaya ve bizim de Can’a alışmamızla geçtiği için, bana çok uzun bir süreç gibi gelmişti. Yeni annelerle paylaşmak istediğim sır: Zor geçen günlere bakarak, “Bu bebek nasıl büyüyecek? Ne zaman biraz uyuyabileceğim?” diye düşünmeyin. 4. aydan sonra bebekler ebeveynleri ile iletişim kurmaya başlıyor. 5. aydan sonra da kendi kendine oturup, oynadıkları eğlenceli dönemler başlıyor. O çok şikayet edilen uykular da, yemekler de düzene giriyor. Hiç merak etmeyin.

Şimdi oğluşuma bakıyorum da… Kendi istekleri, düşünceleri ve zevkleri olan bir minyatür adamcık. Bizi çok güldürüyor. Beraberken o kadar eğleniyoruz ki, bazen uyurken onu uykusundan kaldırıp mıncıklamak ve öpmek geliyor içimden… Allahtan Kuzey beni durduruyor.

10. ayın kutlu olsun Can’ım oğlum! Daha nice 10 aylara sağlık ve mutlulukla gir.

Bebeklerin tipik gelişiminde 10.ay ise şöyle (1):

Fiziksel Gelişim
★ Emekleyerek merdivenlerden aşağı iner ve yukarı çıkar. Ancak güvenlik açısından, bunu sizin gözetiminizde yapmalıdır. (Evimizde merdiven olmadığı için henüz bunu denemedik.)
★ Eşyalara tutunarak ayağa kalkar.
★ Ayakta dururken, dengeli olarak oturmayı başarır.
★ Vücudundaki el, kol, ayak gibi bölümleri siz sorduğunuzda gösterir. (Can henüz bunu yapamıyor.)
★ Pek çok şeyi kendi başına yapmaktan hoşlanır. Ancak kimi zaman sizin yardımınıza ihtiyaç duyar.

Konuşma Gelişimi
★ Bazı kelimeleri söyleme alıştırmaları yapar. Bazı söyledikleri anlaşılır. (Can baba ve kiki (takma adı) şeklinde 2 kelime söylüyor.)
★ Başını bir yandan öbür yana sallayarak “hayır” der.

Algısal ve Kavramsal Gelişim
★ Gök görültüsü ve elektrikli süpürge gibi yüksek seslerden korkar. (Can’ın korktuğu sadece 2 ses var: Elektrikli süpürge ve saç kurutma makinası. Son dönemde, banyodan sonra, saç kurutma makinasını düşük sıcaklık ayarında çalıştırarak saçlarını kurutmaya başladık. Makinanın fonksiyonunu anlayınca, ondan daha az korkmaya başladı. Ancak elektrik süpürgesini hep gözünün önünde çalıştırmamıza rağmen, bizim kucağımızda değilse ağlıyor.)
★ İnsanları, mimikleri ve sesleri taklit eder. (Babası her akşam eve geldiğinde ben, heyecanlı bir ses tonuyla “Aaa bak kim gelmiş!” diyorum. Can da 2 gündür bu sesi taklit etmeye başladı. Ayrıca “kiki” derken sesini inceltip, benim ses tonumu ve söyleyiş biçimimi taklit ediyor. Papağanım benim 🙂 )
★ Ebeveynlerinden uzakta olmaktan hoşlanmaz. Yabancılardan çekinebilir.
★ Morali bozuk olduğunda kendisini rahatlatacak favori oyuncaklar edinir.
★ Onun yaptığı şeylerden mutlu ya da mutsuz olduğunuzu anlar.
★ Bebeğiniz 9-12 aylık iken sevdiği bir nesneyi güvenlik objesi olarak seçebilir. Bu nesne bir oyuncak, bir battaniye ya da bir çıngırak olabilir. Güvenlik objeleri bebeğinizin kendine güveni olmadığı anlamına gelmez. Aksine, bebeğiniz bu objeyi tutunca kendini rahat hissederek, sizin olmadığınız durumlarda da sakin olmayı öğrenir. Yorulduğunda, uyumak istediğinde, mutsuz olduğunda ya da korktuğunda bu objeye sarılarak kendini güvende hisseder. Bebeğinizin belli bir nesneyi güvenlik objesi olarak seçmesine izin verin. O objenin kullanılmadığı zamanlarda nerede durduğunu gösterin. İhtiyacı olduğunda o objeyi verin. Güvenlik objesini saklamayın ya da ceza vermek için bebeğinizden almayın.

Yemek Düzeni
★ 10. ayda bebeklerin diyetine protein de girmeye başlar. Tavuk, balık, et ve fasulyegiller iyi birer protein kaynağıdır. Bebeğinize verdiğiniz etler yağsız ve iyi pişmiş olmalıdır.
★ Bebeğinize yumurta sarısı verebilirsiniz. Alerji yapma ihtimalinden dolayı, yumurta beyazı, bir yaşından sonra verilmelidir.
★ Yine alerji yapma riskinden dolayı bal, bir yaşından sonra verilmelidir.
★ Bebeğinizi mümkünse emzirmeye ya da hazır mama vermeye devam edin. Diş çürüklerine yol açabileceği için, bebeğinizin biberon ile uyumasına izin vermeyin.
★ Bebeğiniz kendi başına yiyeceği yeni yemekleri denemekten hoşlanır. Ellerini kullanarak yemesine izin verin.
★ Yemek zamanlarında, bebeğin alışması için ona kaşık vermeye başlayabilirsiniz. Kaşık ile beraber kolay yenecek patates püresi, rendelenmiş elma, pilav gibi yiyecekleri bebeğinizin önüne koyarak, sizin gözetiminizde pratik yapmasına izin verebilirsiniz.
★ Bebeğinize uygun bir diş fırçası alarak, yemeklerden sonra diş fırçalama alıştırmalarına başlayabilirsiniz. Diş macununu daha sonraki zamanlara bırakın. Her ne kadar bebeğiniz kendi başına dişlerini fırçalayamasa da, sizin yardımınızla bunu yapabilir. Ayrıca siz de kendi dişlerinizi bebeğinizin önünde fırçalayarak, ona örnek olabilirsiniz.

10 Aylık Bebekler İçin Oyun Aktiviteleri
10. ayda bebeğinizin yeteneklerini geliştirecek oyunlar oynayabilirsiniz.
★Fiziksel Beceriler: Bebeğiniz sizi taklit etmekten hoşlanır. Yerde bebeğinizle beraber emekleyin. Ayrıca kopyalama oyunu oynayabilirsiniz. Yerde otururken boş bir kutuya tahta bir kaşıkla vurun. Sonra kaşığı bebeğinize vererek sizi taklit etmesine izin verin.
★Duygusal Beceriler: Bebeğinizle gün boyu konuşun. Yaptığı güzel hareketlerden sonra onaylayıcı bir ses tonu ile ona güven verin. Mesela telefon çaldığında ona doğru emekliyorsa “Aaa, telefonun çaldığını biliyorsun değil mi? Aferin sana!” deyin.
★ Zeka Becerileri: Bebeğinize büyük-küçük kavramlarını öğretmeye başlayabilirsiniz. Örneğin değişik büyüklüklerde 3 tane karton kutu verip büyük, orta ve küçük diye isimlerini söyleyebilirsiniz. Bir diğer oyun da ses çıkaran objelerle oynanabilir. Çıngırak, düdük, saat alarmı gibi objeleri biraraya getirip, bunlardan tek tek ses çıkarabilir ve çıkan sesler hakkında konuşabilirsiniz.
★ Sosyal Beceriler: Bebeğinize nazik bir şekilde nasıl tutulacağını öğretebilirsiniz. Saçınızı çektiğinde, bebeğinizin elini açıp yumuşak bir şekilde saçınızın üstüne koyarak, sakin bir ses tonuyla “Saçımı hızlı çekersen canım acır. Elini şöyle tut ve annenin saçını yavaşça sev.” deyin.
★ Dil Becerileri: Bebeğinizle yankı (taklit) oyunları oynayabilirsiniz. “la, la, la, ba, ba, ba.” gibi kolay söylenen kelimeler seçip bebeğinizin sizden sonra taklit etmesine izin verin. Eğer doğru yaparsa, siz de ondan sonra bir kere daha taklit edin.

Kaynak
(1)Healthy Start, Grow Smart, Your Ten-Month-Old Brochure, U.S. Department of Agriculture, U.S. Department of Education, U.S. Department of Health and Human Services, 2002